Muallime, Emine Semiye tarafından kaleme alınmış bir tefrika romandır. Eser, 3 Mart 1898 ile 2 Mayıs 1901 tarihleri arasında Hanımlara Mahsus Gazete’nin eki olan Hanım Kızlara Mahsus’ta yayımlanmış, yazarın ölümünden sonra kitap hâline getirilmiştir.

Konusu ve Yapısı

Romanın başkahramanı olan Bihbûde (Muallime), köşke muallime olarak girişiyle birlikte entrikalar ve karmaşık ilişkiler ağının içine çekilir. Eserde, aile içi çatışmalar, kadın karakterler arasındaki dostluk ve rekabet, alafranga ve geleneksel yaşam biçimlerinin çatışması işlenmektedir. Bihbûde’nin şahsında eğitim, ahlak, kadın terbiyesi gibi konularda mesajlar verilmiş, karakter ideal Osmanlı kadını olarak resmedilmiştir. Romanda Bihbûde’nin geçmişiyle birlikte Saadet, Muhassal Bey, Refah, Meşhude gibi karakterlerin de hikâyeleri anlatıya eklemlenmiştir.

Eser üç bölümden oluşur: İlk bölümde Muallime’nin köşke girişi ve aileyle ilişkileri, ikinci bölümde geriye dönüşlerle Muallime’nin ve ailesinin geçmişi, üçüncü bölümde ise olayların kronolojik ilerleyişi aktarılır. Bu yönüyle roman çok katmanlı bir yapıdadır.

Eğitim Anlayışı

Romanda Muallime’nin öğretmenlik yöntemleri ayrıntılı biçimde işlenmiştir. Kahraman yalnızca ders veren bir figür değil, aynı zamanda öğrencisinin ahlaki gelişimine katkı sağlayan, dinî vazifeleri hatırlatan, empatiyi öğreten, aile içi problemlerin çözümüne yardımcı olan bir eğitimci olarak tasvir edilir.

Bu özellikler dönemin pedagojik anlayışına dair ipuçları sunmaktadır. Ayrıca eserde edebiyatın eğitici rolü de vurgulanır.

Yayın ve Alımlama

Muallime, tefrika roman geleneğinin bir ürünü olarak bölümler hâlinde yayımlanmıştır. Yazar, eserin ön sözünde romanı “millî ve ahlaki” bir hikâye olarak tanımlamış, roman türünün gençlerin ahlakını bozmadığını; aksine eğitici ve ahlaki gelişime katkı sağlayıcı bir işlev gördüğünü belirtmiştir.

Türk Edebiyatındaki Yeri

Roman, Osmanlı kadın edebiyatında hem kadın kimliğinin hem de eğitim anlayışının kurgusal düzlemde işlendiği örneklerden biridir. Emine Semiye’nin öğretmenlik deneyimlerini ve kadınların toplumsal konumuna dair görüşlerini yansıtmaktadır. Aynı zamanda kadınlar arası ilişkiler, modernleşme ve gelenek çatışması gibi konuları gündeme getirmektedir.