Ordu Tostu, Ordu iline özgü, iki özel tost ekmeği arasında ezme sucuk sürülerek hazırlanan bir tost çeşididir. Tost ekmeği, fındık kabuğu ateşinde pişirilmiş, altın sarısı renkte ve yarı sert yapıdadır. Ezme sucuk, dana eti, baharat, sarımsak ve tuzun karıştırılmasıyla elde edilen sürülebilir formda bir sucuğudur. Tost, tereyağı ile yağlanarak tost makinasında kızartılır. İsteğe bağlı olarak kaşar peyniri de eklenebilir. Ordu Tostu üretimi belirli bir metodolojiye ve coğrafi sınırla bağlı ustalık gerektiren bir üretim sürecine sahiptir. Bu ürün, 2023 yılında mahreç işareti olarak coğrafi işaret tescili almıştır. Ürün; Ordu ili sınırları içerisinde, belirlenmiş geleneksel yöntemlerle hazırlandığında “Ordu Tostu” adı altında pazarlanabilmektedir.

Tarihçe

Ordu Tostu’nun ortaya çıkışı 1970’li yıllara dayanmaktadır. Türkiye genelinde tost makinelerinin yaygınlaşması ile birlikte, Ordu’da faaliyet gösteren çeşitli yiyecek işletmeleri tarafından yerel damak tadına uygun bir tost türü geliştirilmiştir. Zamanla içerik ve hazırlanış biçimi yöre halkı arasında yaygınlaşarak standartlaşmıştır.

2022 yılında yapılan coğrafi işaret başvuru sürecinde toplanan üretici ve tüketici beyanları, tostun uzun yıllardır aynı reçete ile hazırlandığını ve ürünün yerel halk tarafından "Ordu Tostu" adıyla bilindiğini ortaya koymuştur. Bu ad, farklı işletmelerde “sucuklu-kaşarlı tost”, “karışık tost” gibi adlarla da anılmış olsa da, tescil başvurusunda yer alan görgü tanıkları ve üreticilerce “Ordu Tostu” adı altında sabit bir içerikle üretildiği belgelenmiştir.

Coğrafi Sınır ve Yayılım

Ürün yalnızca Ordu ili sınırları içinde üretildiği takdirde “Ordu Tostu” adını taşıyabilir. Üretim alanı; Altınordu, Fatsa, Ünye, Perşembe, Gülyalı, Gölköy ve diğer ilçeleri kapsamaktadır. Tüketimi ise Ordu merkez ilçelerinde yoğun olmakla birlikte tüm il genelinde yaygındır.

Ordu Tostu, yerel esnaf lokantaları, büfeler ve küçük çaplı hızlı yiyecek işletmeleri tarafından hazırlanmakta ve sunulmaktadır.

^{Ordu Tostu (Anadolu Ajansı)}

Ordu Tostu Malzemeleri

• Tost Ekmeği: Ordu’da özel olarak üretilen, dikdörtgen şekilli, altın sarısı renkte, yarı sert yapıda tost ekmeği (30 cm uzunluk, 8 cm genişlik, 12 cm derinlik). Ekmek fındık kabuğu ateşinde pişirilir ve bir gün dinlendirilir.
• Ezme Sucuk: Dana eti, sucuk içi baharatı, sarımsak ve tuzun belirli oranlarda karıştırılıp kıyma makinasından geçirilerek sürülebilir kıvama getirilen sucuk. (1-2 mm kalınlığında ince katman halinde sürülür)
• Yarım Yağlı Kaşar Peyniri (isteğe bağlı): Ordu Tostu’nda ezme sucukla birlikte kullanılabilir.
• Tereyağı: Dış yüzeyin kızartılması için kullanılır (5-10 g).

Ordu Tostunun Hazırlanışı

Tost Ekmeği Üretimi

• 50 kg buğday unu, 27,5-30 litre su, 1,5-2 kg yaş maya, 0,75 kg tuz, 1-1,5 kg şeker ve 1-1,5 litre sıvıyağ yoğurularak hamur hazırlanır.
• Hamurun yüzeyi pürüzsüzleşince, mevsime göre tuz ve maya sırası değiştirilerek homojen dağılım sağlanır.
• Yazın 25 dakika, kışın 35-40 dakika dinlendirilir.
• Hamur, 30 °C’de %70 bağıl nemde fermantasyona bırakılır.
• Ekmek kalıplarına konup, yazın 220 °C, kışın 230 °C’de yaklaşık 25 dakika pişirilir.
• Pişen ekmekler bir gün bekletilir, dıştaki sert kabuk tıraşlanır.
• Bir ekmekten 10 adet tost dilimi elde edilir.

Ezme Sucuk Üretimi

• 5 kg dana eti, 600 g sucuk içi baharatı, 50 g tuz, 100-120 g sarımsak kullanılır.
• Dana eti ve sarımsak kıyma makinasından geçirilip yoğurulur.
• Sucuk içi baharatı eklenip karışım tekrar kıyma makinasından geçirilir.
• Karışım ezme sucuk kıvamında bırakılır ve 0-4 °C’de 1 gün dinlendirilir.

Hazırlanışı

• Bir gün dinlendirilmiş tost ekmeğinden 2 dilim alınır.
• Sade sucuklu hazırlanacaksa 50 g ezme sucuk kullanılır. Karışık hazırlanacaksa 50 g yarım yağlı kaşar peyniri ve 25 g ezme sucuk kullanılır.
• İki dilim tost ekmeği 200-250 °C’ye ayarlanmış tost makinasına yerleştirilir ve her yüzü yaklaşık 20-30 saniye kızartılır.
• Kızarmış ekmeklerden birinin üzerine bıçakla ezilerek 1-2 mm kalınlığında ezme sucuk sürülür. İstenirse üzerine kaşar peyniri eklenir.
• Diğer kızarmış ekmekle kapatılır.
• Tostun dış yüzeylerine tereyağı sürülür ve tost makinasında yaklaşık 5 dakika boyunca kızartılır.
• Sıcak olarak servis edilir.

Hijyen ve Üretim Kuralları

Üretim sürecinde aşağıdaki hijyen ve kalite standartlarına uyulması zorunludur:

• Sucuk ve kaşar peyniri, Türk Gıda Kodeksi’ne uygun olmalıdır.
• Tost makineleri günlük olarak temizlenmelidir.
• Malzeme ve yüzey temasları hijyen kurallarına uygun şekilde yapılmalıdır.
• Hazırlık işlemi sırasında kullanılan tezgâh, bıçak ve ekipmanlar çapraz bulaşmayı önleyecek şekilde sterilize edilmelidir.

Bu kuralların uygulanmasından Ordu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü sorumludur.

Tescil ve Denetim Bilgileri

• Tescil Türü: Mahreç işareti
• Tescil Tarihi: 11 Mayıs 2023
• Tescil Numarası: 1357
• Tescil Sahibi: Ordu Ticaret ve Sanayi Odası
• Denetim Kuruluşu: Ordu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

Sunum ve Tüketim

Ordu Tostu genellikle kahvaltı ve ara öğünlerde tüketilir. Geleneksel sunum biçiminde yanında sos, turşu ya da garnitür bulunmaz. Tostun içeriğinde yapılan değişiklikler (örneğin sosis, salam ekleme) ürünün coğrafi işaret niteliğini ortadan kaldırmaktadır.