Orient Express, Avrupa tarihinin ilk lüks treni olarak kabul edilen ve 1883’ten itibaren Paris ile İstanbul arasında düzenli seferler yapan uluslararası tren hattıdır. Tarihi boyunca farklı güzergâhlar üzerinden işlemiş, krallar, diplomatlar, yazarlar ve casusların da aralarında bulunduğu seçkin yolcuları taşımış, birçok edebi esere ve filme konu olmuştur.
Orient Express (Anadolu Ajansı)
Ortaya Çıkışı ve İlk Seferler
Orient Express’in temelleri, Belçikalı mühendis Georges Nagelmackers’in 1867’de Amerika’da gördüğü uyku vagonu uygulamalarını Avrupa’ya taşımaya karar vermesiyle atıldı. 1876’da kurulan Compagnie Internationale des Wagons-Lits (Uluslararası Yataklı Vagon Şirketi), kıtanın en önemli demiryolu işletmelerinden biri haline geldi.
Tren, ilk seferini 4 Ekim 1883’te gerçekleştirdi. Paris’ten hareket eden tren, Varna Limanı’na kadar karadan yol aldı, buradan gemiyle İstanbul’a ulaştı. İlk yolcular arasında farklı ülkelerden diplomatlar, The Times muhabiri, romancı ve gezgin Edmond About da bulunuyordu. About, bu yolculuğa dair anılarını 1884’te yayımladığı De Ponteise à Stambouladlı eserinde aktardı.
İlk seferle birlikte 2,5 aya varan yolculuk süresi 80 saate indirildi. Bu durum trenin kısa sürede Avrupa’nın seçkinleri arasında tercih edilen bir ulaşım aracı olmasını sağladı.
Paris’ten İstanbul’a İlk Sefer (Yapay Zekâ ile Oluşturulmuştur.)
Lüks ve Ün
Orient Express, dönemin saraylarını andıran lüks özellikleriyle öne çıktı. Kaynaklarda trenin perdelerinin ipekten, kadehlerinin kristalden, sofralarının gümüşten olduğu belirtilir. Yolcular günde birkaç kez kıyafet değiştirmekte, akşam yemeklerinde özel giysiler tercih etmekteydi.
Trende seyahat eden ünlüler arasında Fransız Cumhurbaşkanı Paul Dechanel, casus Mata Hari, Bulgar Kralı Ferdinand ve yazar Agatha Christie yer aldı. Christie, Pera Palace Hotel’de Doğu Ekspresinde Cinayet adlı romanını kaleme aldı. Graham Greene’nin Stamboul Train ve John Dos Passos’un Orient Express adlı romanları da bu trenle ilişkilidir.
Orient Express’in Lüks Yemek Vagonu (Yapay Zekâ ile Oluşturulmuştur.)
Güzergâhlar
Orijinal Hat (1883–1962)
Tren, Paris’ten başlayarak Strasbourg, Münih, Viyana, Budapeşte ve Bükreş üzerinden İstanbul’a ulaşıyordu. 1883–1889 arasında Karadeniz bağlantısı da kullanıldı. Bu hat 1883–1914, 1919–1939 ve 1945–1962 yılları arasında işletildi.
Simplon Orient Express
1919’da hizmete giren bu hat, Paris’ten başlayarak Lozan, Milano, Venedik, Belgrad ve Sofya üzerinden İstanbul’a ulaşıyordu. 1919–1939 ve 1945–1962 arasında çalıştı; daha sonra Direct Orient Express adını alarak 1977’ye kadar devam etti.
Arlberg Orient Express
1930–1939 ve 1945–1962 yıllarında işleyen bu hat, Londra’dan başlayarak Calais, Paris, Zürih, Innsbruck, Viyana ve Budapeşte üzerinden Bükreş veya Atina’ya ulaşıyordu.
Diğer Güzergâhlar
1883’ten günümüze farklı zamanlarda Milano, Venedik, Varna ve Sinaia gibi şehirler de trenin rotasına dahil oldu.
Sirkeci Garı’na Gelen Tren (Yapay Zekâ ile Oluşturulmuştur.)
Dünya Savaşları ve Dönüm Noktaları
I. Dünya Savaşı sırasında Orient Express’in seferleri durduruldu. 1919’da tekrar başlayan seferlerde Almanya ve Avusturya güzergâhtan çıkarıldı ve yolculuk süresi 58 saate indi.
Trenin 2419 numaralı vagonu, 11 Kasım 1918’de Compiègne Ormanı’nda Almanya ile Müttefikler arasında imzalanan ateşkese ev sahipliği yaptı.
II. Dünya Savaşı’nda da seferler kesintiye uğradı. 27 Mayıs 1977’de Paris–İstanbul arasındaki son sefer gerçekleştirildi. 2009’da Strasbourg–Viyana hattı da sona erdirilerek düzenli seferler tamamen durduruldu.
Casusluk ve Edebiyat Yolculuğu (Yapay Zekâ ile Oluşturulmuştur.)
Modern Dönem
1982’de Belmond şirketi, orijinal Orient Express vagonlarının bir kısmını kullanarak Venice Simplon Orient Express adıyla trenin nostaljik versiyonunu hizmete sundu. Günümüzde yılda birkaç kez İstanbul’a ulaşan bu seferler, orijinal konsepti yaşatmaya devam etmektedir.
Trende bar arabası “3674”, özel menüler, şampanya tadımları, butik alışveriş imkânı ve konforlu kabinler sunulmaktadır. İstanbul–Paris yolculukları beş gece sürmekte, Bükreş, Sinaia ve Budapeşte’de konaklama ve şehir gezileri düzenlenmektedir.
2025 Seferleri
Venice Simplon Orient Express, 2025’te iki kez Türkiye’ye geldi. İlk sefer 4–6 Haziran tarihlerinde gerçekleştirildi. İkinci sefer ise 1 Ekim’de Kapıkule’den giriş yaparak İstanbul’a ulaştı. Tren, Almanya, Avusturya, Macaristan, Romanya ve Bulgaristan üzerinden Türkiye’ye geldi.
Bu yolculukta 16 vagonda 71 yolcu ve 40 personel bulunmaktaydı. Yolcular Budapeşte, Sinaia’daki Peleş Kalesi, Bükreş ve Varna gibi noktalarda durakladı. İstanbul’a ulaşan yolcuların bir kısmı uçakla geri dönerken İstanbul–Paris seferine yeni bir grup katıldı.
