Türkiye’de orman kaynaklarının yönetimi, korunması ve geliştirilmesi amacıyla faaliyet gösteren Orman Genel Müdürlüğü, devlet ormancılık teşkilatı içinde özel bütçeli ve tüzel kişiliğe sahip bir kamu kurumu olarak yapılandırılmıştır. Kurum, ormanların ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel faydalarını gözeten bir anlayışla çalışmayı esas almış ve ormancılık hizmetlerini ekosistem bütünlüğü içinde yürütmüştür. Ormanların korunması, geliştirilmesi, planlanması ve toplum yararına işletilmesi amaçlı görevleri geniş kapsamlıdır.
Kurum, taşra ve merkez düzeyinde örgütlenmiş geniş bir yapıya sahip olup orman yangınlarıyla mücadele, ağaçlandırma, ekosistem hizmetlerinin yönetimi, arazi ıslahı, kadastro, fidan üretimi ve ormancılık araştırmaları gibi çok sayıda alanda faaliyet göstermiştir.
Kurumsal Statü ve Yapılanma
Kurumun Genel Niteliği
Orman Genel Müdürlüğü, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı özel bütçeli bir kamu idaresi olarak teşkilatlanmıştır. Tüzel kişiliğe sahip olması nedeniyle bütçe uygulamalarından idari süreçlere kadar geniş bir özerklik alanıyla faaliyet yürütmüştür. Kurumun çalışmaları, orman ekosistemlerinin bütüncül yönetimini hedefleyen ulusal ormancılık anlayışının çerçevesi içinde şekillendirilmiştir. Ormanları yalnızca odun üretimi açısından değil, biyoçeşitliliğin korunması, ekosistem hizmetleri, erozyon kontrolü, toprak ve su kaynaklarının iyileştirilmesi, doğal yaşamın sürdürülmesi gibi çok yönlü işlevleriyle ele almıştır.
Misyon, Vizyon ve Kalite Politikası
Orman Genel Müdürlüğü, sürdürülebilir orman yönetimini temel alarak ormanları korumayı, geliştirmeyi ve toplum yararına çok yönlü faydalar sunacak biçimde yönetmeyi amaçlamıştır. Kurumun hedefi, sürdürülebilir ormancılık uygulamalarında öncü olmak doğrultusunda şekillenmiş ve çalışan memnuniyeti ile hizmet sürekliliğinin sağlanması amaçlanmıştır. Bu kapsamda kalite politikasında, ormanların korunmasından ağaçlandırmaya, orman-halk ilişkilerinin güçlendirilmesinden ormancılık planlarının iyileştirilmesine kadar tüm alanlarda sürdürülebilirlik ilkesi benimsenmiştir.
Görev ve Yetkiler
Orman Kaynaklarının Yönetimi
Orman Genel Müdürlüğünün temel görevlerinden biri, orman kaynaklarının ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel yönleri dikkate alınarak işletilmesini sağlamak olmuştur. Bu doğrultuda ormanların korunması, planlanması, gençleştirilmesi, silvikültür bakımlarının yapılması ve tabii afetlere karşı korunması gibi geniş kapsamlı faaliyetler yürütülmüştür. Bitki ve hayvan varlığının ekosistem bütünlüğü içinde ele alınması, kurumun yönetim yaklaşımının temel unsurlarından biri hâline gelmiştir.
Mülkiyet, Kadastro ve İzin-İrtifak İşlemleri
Orman mülkiyetine ilişkin işlemler OGM tarafından yürütülmüştür. Orman kadastrosu, mülkiyet belirleme, sınır güncellemeleri, izin ve irtifak haklarının verilmesi gibi işlemler kurumun sorumluluk alanında bulunmuştur. Bu kapsamda orman rejimine alınması gereken taşınmazların kamulaştırılması veya kamu kurumlarından devri gibi işlemler yürütülmüştür.
Üretim, Depolama ve Pazarlama
Orman ürünlerinin üretimi, taşınması, depolanması ve pazarlanması Orman Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenmiş ve gerçekleştirilmiştir. Bu işlemler teknik, ekonomik ve sosyo-kültürel icaplara göre planlanmış; hem yurt içinde hem yurt dışında pazarlama faaliyetleri yapılmıştır.
Ağaçlandırma, Erozyon Kontrolü ve Arazi Islahı
Orman sınırları içinde ve dışında her türlü arazide ağaçlandırma, erozyon kontrolü, sel ve çığ kontrolü, mera ıslahı ve çölleşmeyle mücadele çalışmaları kurum tarafından yürütülmüştür. Entegre havza projeleri hazırlanmış ve uygulanmıştır. Yanan alanlar için yapılan yeniden ormanlaştırma faaliyetleri ise kurumsal görevlerin önemli bir bölümünü oluşturmuştur.
Fidan ve Tohum Üretimi
Orman ağaç ve ağaççık türlerine ait tohum ve fidan üretimi, fidanlıkların kurulması ve işletilmesi OGM’nin sorumlulukları arasına girmiştir. Aşılama faaliyetleri yürütülmüş, özel ağaçlandırma çalışmaları ve özel fidanlık tesisleri desteklenmiştir.
Araştırma, Eğitim ve Yayım Faaliyetleri
Ormancılık faaliyetleriyle ilgili araştırma geliştirme çalışmalarını yürütmek, eğitim merkezleri kurmak ve işletmek, hizmet içi eğitimleri düzenlemek kurumun görev alanında yer almıştır. Araştırma enstitüleri aracılığıyla bilimsel çalışmalar yapılmış, elde edilen sonuçlar ormancılık uygulamalarına yansıtılmıştır.
Envanter, Altyapı ve Teknik Düzenlemeler
Envanter çalışmaları, ormancılık yollarının yapımı, bakım ve onarımı, laboratuvar kuruluşu, teknik ve idari esasların belirlenmesi gibi görevler de OGM tarafından yerine getirilmiştir. Makine, araç, tesis ve teçhizat temini kurum tarafından yürütülmüş ve gerekli altyapı oluşturulmuştur.
Yönetim Yapısı
Genel Müdür
Orman Genel Müdürlüğünün üst düzey yöneticisi Genel Müdür’dür. Genel Müdürlük görevini Bekir Karacabey yürütmektedir. Çeşitli taşra birimlerinde ve bölge müdürlüklerinde görev yaptıktan sonra 2017 yılında Genel Müdür Yardımcılığı görevine, 2017 yılından itibaren ise Genel Müdürlük görevine atanmıştır.
Genel Müdür Yardımcıları
Kurumun yönetim yapısı içerisinde Genel Müdüre bağlı olarak çalışan dört Genel Müdür Yardımcısı bulunmaktadır. Bunlar; Mustafa Özkaya, İbrahim Yüzer, Kenan Akduman ve Muhammed Salih Çetiner olarak belirtilmiştir. Bu yöneticiler, merkez ve taşra yapılanması içinde çeşitli birimlerden sorumlu olmuş ve görev alanları doğrultusunda kurumsal işleyişi yürütmüşlerdir.
Merkez Teşkilatı
Orman Genel Müdürlüğünün merkez birimleri, geniş bir faaliyet alanını kapsayan daire başkanlıkları ve müdürlüklerden oluşmuştur. Bu birimler, kurumun genel politikalarının uygulanmasını sağlamış ve teknik, idari, hukuki, planlama ve operasyonel süreçleri yürütmüştür.
Denetim ve Hukuki Birimler
Teftiş Kurulu Başkanlığı, kurumun denetim faaliyetlerini yürütmüş; İç Denetim Birimi Başkanlığı ise iç kontrol süreçlerini sürdürmüştür. Hukuk Müşavirliği, hukuki süreçlerin yönetimini sağlamıştır.
Ağaçlandırma, Silvikültür ve Ekosistem Yönetimi Birimleri
Ağaçlandırma Dairesi Başkanlığı, Fidanlık ve Tohum İşleri Dairesi Başkanlığı, Silvikültür Dairesi Başkanlığı ve Ekosistem Hizmetleri Dairesi Başkanlığı ormancılık uygulamalarının teknik yönlerini yürütmüş, gençleştirme, bakım, fidan üretimi ve ekosistem hizmetlerinin planlanması gibi görevleri yerine getirmiştir.
Yangınla Mücadele Birimleri
Orman Yangınlarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı, yangınların tespiti, müdahalesi ve söndürülmesi süreçlerini koordine etmiştir. Orman Zararlılarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı ise biyotik ve abiyotik zararlılara yönelik tedbirleri gerçekleştirmiştir. Kurum, yangınlarla mücadelede geniş bir hava ve kara filosu kullanmış, İHA’lar, helikopterler, uçaklar, arazözler ve iş makineleri envantere eklenmiştir.
Kadastro, Mülkiyet ve İzin İşlemleri Birimleri
Kadastro ve Mülkiyet Dairesi Başkanlığı ile İzin ve İrtifak Dairesi Başkanlığı, orman alanlarına ilişkin mülkiyet ve kullanım izinleri işlemlerini yürütmüştür.
Planlama ve İşletme Birimleri
Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı, ormanların çok amaçlı kullanıma uygun şekilde planlanmasını sağlamıştır. İşletme ve Pazarlama Dairesi Başkanlığı ise orman ürünlerinin üretim ve pazarlama süreçlerini yürütmüştür.
Teknik Altyapı ve Destek Birimleri
Bilgi Sistemleri Dairesi Başkanlığı bilişim altyapısını sağlamış; İnşaat ve İkmal Dairesi Başkanlığı ormancılık faaliyetlerinde kullanılan yapıların, tesislerin ve yolların inşasını gerçekleştirmiştir. Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı lojistik süreçleri yürütmüştür.
Personel, Strateji ve Halkla İlişkiler Birimleri
Personel Dairesi Başkanlığı, insan kaynakları süreçlerini yönetmiş; Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı, planlama ve bütçe süreçlerini yürütmüş; Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü ise kamuoyu bilgilendirme faaliyetlerini gerçekleştirmiştir.
Taşra Teşkilatı
Orman Bölge Müdürlükleri
Kurumun taşra teşkilatı, ülke genelinde yaygın biçimde örgütlenmiş Orman Bölge Müdürlüklerinden oluşmuştur. Belgelerde yer alan listeye göre Adana, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Elazığ, Erzurum, Eskişehir, Giresun, Hatay, Isparta, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kastamonu, Kayseri, Konya, Kütahya, Mersin, Muğla, Sakarya, Sinop, Şanlıurfa, Trabzon ve Zonguldak gibi çok sayıda ilde bölge müdürlükleri kurulmuştur.
Bu müdürlükler, ormanların yerel koşullara göre yönetilmesi, yangınla mücadele hazırlıkları, fidanlık işletmeleri, ormancılık uygulamaları ve ağaçlandırma faaliyetlerini yürütmüşlerdir.
Araştırma Enstitüsü Müdürlükleri
OGM’ye bağlı araştırma enstitüleri, ormancılık bilimleri alanında araştırmalar yürütmüş ve bölgesel ihtiyaçlara göre çözümler geliştirmiştir. Batı Akdeniz, Batı Karadeniz, Doğu Akdeniz, Doğu Anadolu, Doğu Karadeniz, Ege, Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu, Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları, Marmara, Orman Ağaçları ve Tohumları Islahı, Orman Toprak ve Ekoloji Araştırma Enstitüleri bu yapının parçalarıdır.
Orman Yangınlarıyla Mücadele ve Kapasite
Hava ve Kara Filosu
2025 yılı itibarıyla 27 yangın söndürme uçağı, 105 helikopter, 14 İHA, yaklaşık 6 bin kara aracı ve 25 bini aşkın personel yangınla mücadelede görev yapmıştır. Su atma kapasitesi 73 tondan 438 tona yükseltilmiştir. Arazöz, ilk müdahale araçları ve iş makineleriyle kara gücü genişletilmiş; yangın havuzları ve göletleri artırılmıştır.
Erken Uyarı ve Algılama Sistemleri
776 gözetleme kulesi ve yapay zekâ destekli sistemler aracılığıyla yangınların tespiti hızlandırılmıştır. İHA kullanımıyla Türkiye, Avrupa’da öncü ülkelerden biri hâline gelmiştir. Ortalama ilk müdahale süresi 40 dakikadan 11 dakikaya düşürülmüştür.
Eğitim, Donanım ve Personel
Personelin tamamına yangınla mücadele ve iş güvenliği eğitimleri verilmiş; Antalya ve bölge müdürlüklerinde kurulan eğitim merkezlerinde işbaşı eğitimleri uygulanmıştır. Yanmaya dayanıklı giysi ve botlar dâhil tüm kişisel koruyucu donanımlar düzenli olarak temin edilmiştir.
Yanan Alanların Yeniden Ormanlaştırılması
Yanan alanların başka amaçla kullanılması yasak olup tamamının yeniden ormanlaştırılması gerekmektedir. Belgelerde, farklı yıllarda gerçekleşen yangınlardan sonra dikilen milyonlarca fidanın ve yapılan doğal gençleştirme çalışmalarının ayrıntıları sunulmuştur.
