Bilecik'in Osmaneli ilçesinde üretilen, 2022 yılında Türk Patent ve Marka Kurumunca coğrafi işaretle tescillenen ayva lokumu, Haşlanarak püre haline getirilen ayvalarla üretilen özel bir meyveli lokumdur.
Osmaneli ayva lokumu (AA)
Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Jel görüntüsü düşük olan parlaklığı az ve mat-kahverenginde olan dış kısmı hindistan cevizi ile kaplanan ve üretimi ustalık becerisi gerektiren ağıza alındığında ayva meyvesinin püredeki pütürlü yapısı ve yoğun aroması nedeniyle, lokumda meyve parçaları varmış gibi hissettiren kendine özgü bir lokum çeşididir. Osmaneli ilçesinin tarih boyunca bir ayva üretim merkezi olmasının da katkısıyla coğrafi sınır ile ün bağı oluşmuştur.
Üretim metodu
Coğrafi sınırda her yıl kasım ve aralık aylarında hasat edilen ayvalar kıyma makinesinde parçalanır ve 75 °C sıcaklıkta 7 dakika süreyle haşlanır. Enzimatik renk değişimini önlemek için haşlama suyuna %0,1 oranında sitrik asit eklenir. Haşlanan ayva püresi soğutulduktan sonra -18 °C'de muhafaza edilerek yıl boyunca üretimde kullanılır. Üretimde kuru ayva yerine yaş ayvadan yararlanılır.
Yaklaşık 50 kg ürün elde etmek için 39 kg içme suyu, 30 kg beyaz şeker, 20 kg ayva püresi, 3,6 kg mısır nişastası ve 70 g sitrik asit kullanılır. Lokum pişirme kazanına önce nişasta, beyaz şeker, içme suyu ve sitrik asit ilave edilerek karışım, 105-110 °C'de sürekli karıştırılarak 2 saat kaynatılır. Ardından kaynayan kazana ayva püresi eklenerek 1 saat 45 dakika daha karıştırılarak kaynatmaya devam edilir.
Pişirme işlemi tamamlanan lokum kütlesi, üzerine nişasta serpilmiş tepsilere (her tepside yaklaşık 12,5 kg) dökülerek 6-8 saat oda sıcaklığında soğutmaya bırakılır. Soğuyan kütleler mermer tezgâha alınıp yüzeyleri hindistan cevizi rendesi ile kaplanarak kesime hazırlanır. Kesim lokum makasları ile küp şeklinde yapılır ve yüzeyleri tekrar hindistan cevizi rendesi ile kaplanır.
Üretimde katkı maddesi veya gıda boyası kullanılmaz, tamamen doğal üretim yapılır. Raf ömrü 1 yıldır. Hijyenik şartlarda, 15-16 °C sıcaklıkta ve rutubetsiz ortamda 6 ay süreyle muhafaza edilebilir.
Osmaneli Ayva Lokumunun tüm üretim aşamalarının belirtilen coğrafi sınırda gerçekleşmesi gerekir. Ürün, Osmaneli Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi üyelerinin emekleriyle hazırlanır. Beşevler köyünde yıllık 5 bin kutu imal edilirken, geçen temmuzda ilçe merkezinde açılan yeni tesisle üretim 7 bin kutuya ulaşmıştır. Talebin yoğun olması nedeniyle iki vardiya üretim yapılmaktadır. Ürünün kalitesini iyileştirmek ve üretim kapasitesini artırmak amacıyla "Osmaneli Ayvasının Yeniden Doğuşu Projesi" başlatılmıştır. Tesislerde 32 personel çalışmaktadır, bunların 28'i kadındır.
Denetimler
Bilecik Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda, Osmaneli İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Osmaneli Belediyesi ve Bilecik Ticaret ve Sanayi Odası'ndan birer kişinin katılımıyla oluşan üç kişilik denetim mercii tarafından yapılır. Denetimler yılda bir defa düzenli olarak, ayrıca şikâyet durumunda ve gerekli görülen hallerde her zaman gerçekleştirilir.
Üretimde kullanılan malzemelerin ve metodun uygunluğu, ürünün şeklinin uygunluğu ile ibare ve amblemin kullanımının uygunluğu denetlenir. Ürünün kullanımı biçimi olarak, Osmaneli Ayva Lokumu ibaresi ve mahreç işareti amblemi ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer alır; kullanılamadığı durumlarda işletmede kolayca görülecek şekilde bulundurulur.
