Pallas kedisi (Otocolobus manul), Orta Asya'nın dağlık bozkırlarında yaşayan, küçük yapılı bir yaban kedisidir. Tür, 1776 yılında Alman doğa bilimci Peter Simon Pallas tarafından tanımlanmıştır. Otocolobus cinsinin tek türüdür. Yunanca kökenli bilimsel adında “oto” kulak, “kolobos” ise kısaltılmış anlamındadır; bu, türün kısa ve yanlara yatık kulak yapısına gönderme yapar.

^{Pallas Kedisi (Pexels)}

Morfolojik Özellikler

Görünüm olarak ev kedisine benzese de daha kalın kürkü ve basık vücut yapısıyla ayırt edilir. Vücut uzunluğu 46–65 cm, kuyruk uzunluğu 21–31 cm arasında değişir. Ağırlığı genellikle 2,5–4,5 kg’dır. Kalın, uzun ve yoğun tüyleri ile -50 °C’ye varan düşük sıcaklıklara karşı yüksek yalıtım sağlar. Yüz yapısı geniştir; kısa ve yana doğru konumlanmış kulakları, av sırasında daha az fark edilmesini sağlar. Göz bebekleri yuvarlaktır; bu özellik, kedigiller içinde nadir görülür.

Post rengi gri, soluk kırmızımsı ya da sarımsı olabilir. Sırtında genellikle 5–7 enine siyah çizgi, kuyruğunda ise siyah halkalar ve siyah uç bulunur.

Dağılım ve Yaşam Alanı

Pallas kedisi, Orta Asya’nın yüksek rakımlı stepleri ve yarı çöl alanlarında yayılış gösterir. Özellikle Moğolistan, Çin, Tibet, Kazakistan, Rusya ve İran'ın bazı bölgelerinde görülür. Yaşam alanı genellikle 1000–5000 metre yüksekliklerdeki taşlık ve çalılık bölgeleri kapsar. Yoğun insan etkisinden uzak, sert iklim koşullarına sahip bölgelerde yaşamayı tercih eder.

^{Pallas Kedisi Dağılımı (IUCN Red List)}

Davranış ve Ekoloji

Yalnız ve gizemli bir tür olan Pallas kedisi, daha çok alacakaranlıkta ya da gece aktif olur. Gündüzleri kayalık oyuklarda veya yer altı yuvalarında gizlenir. Diğer kedigiller gibi bölgeseldir ve yaşadığı alanı koku işaretleriyle belirler. Düşük kulak konumu ve yavaş hareket etmesi nedeniyle çoğu zaman avcılarından gizlenmede avantaj sağlar. Avlanma taktiği, ani sıçramalarla avını yakalamaya yöneliktir.

Üreme ve Beslenme

Üreme dönemi kış sonunda başlar. Gebelik süresi 66–75 gün arasında olup dişi birey nisan-mayıs aylarında 2–6 yavru doğurur. Yavrular yaklaşık 4 ay anne bakımı altında kalır. Doğadaki ömürleri 6–8 yıl, esaret altında ise 11 yıla kadar çıkabilir.

Pallas kedisi bir pusu avcısıdır. Beslenme rejiminin çoğunluğunu pika (Ochotona spp.) oluşturur. Ayrıca tarla faresi, sincap, gerbil, kuş, sürüngen, böcek ve nadiren meyve ya da leş de tükettiği bilinmektedir. Avına genellikle yakın mesafeden sıçrayarak saldırır.

^{Pallas Kedisi (Pixabay)}

Koruma Durumu

Pallas kedisi 2020 itibarıyla IUCN Kırmızı Listesi'nde “Tehdide Açık” (Near Threatened) kategorisinde yer almaktadır. Habitat kaybı, iklim değişikliği, yasa dışı avcılık ve temel besin kaynaklarının azalması başlıca tehditler arasında yer alır. Özellikle Moğolistan ve Çin’deki popülasyonlar, avlanma ve tarım faaliyetleri nedeniyle risk altındadır. Koruma çalışmaları kapsamında bazı bölgelerde popülasyon izleme ve halkı bilinçlendirme programları yürütülmektedir.