Panavia Tornado, Birleşik Krallık, Batı Almanya ve İtalya'nın oluşturduğu Panavia Aircraft GmbH konsorsiyumu tarafından geliştirilen ve üretilen, çift motorlu, değişken geometrili kanatlara sahip çok rollü bir savaş uçağıdır. Soğuk Savaş döneminde, özellikle alçak irtifada yüksek hızda operasyon yapabilme kabiliyetiyle öne çıkmıştır. Prototipi ilk uçuşunu 1974'te gerçekleştirmiş, 1979-1980 yıllarında ise hizmete girmiştir.

^{Panavia Tornado (Robert Sullivan)}

Geliştirilme ve Tasarım Özellikleri

Tornado'nun geliştirilmesi, 1968 yılında üç ülkenin ortak bir süpersonik, alçak irtifa uçağı projesi başlatmasıyla başlamıştır. Üretim, konsorsiyum ortakları arasında bir iş bölümüyle yürütülmüştür: Uçağın ön gövdesi ve kuyruk takımı Birleşik Krallık'a, merkez gövdesi Batı Almanya'ya, kanatları ise İtalya'ya tahsis edilmiştir.

• Değişken Geometrili Kanatlar: Uçağın en belirgin özelliği, yüksek hızlarda aerodinamik sürtünmeyi azaltmak için geriye doğru ayarlanabilen, süpürme açısı değiştirilebilen kanatlarıdır. Bu teknoloji, uçağın kalkış ve iniş sırasında kısa mesafelerde performans göstermesini, alçak irtifa görevlerinde ise yüksek hız ve manevra kabiliyeti sağlamasını mümkün kılmıştır.
• Motor ve Mürettebat: Tornado, iki adet Turbo-Union RB199 turbofan motoruyla güçlendirilmiştir. Uçağın kokpiti, bir pilot ve bir seyrüseferci/silah sistemi operatöründen oluşan iki kişilik bir ekip için tasarlanmıştır.

^{Panavia Tornado (Haci Productions)}

Varyantlar ve Operasyonel Geçmiş

Tornado'nun çok rollü konsepti, farklı görevler için optimize edilmiş çeşitli varyantların geliştirilmesine olanak tanımıştır.

• Tornado IDS (Interdictor/Strike): Temel avcı-bombardıman ve taarruz versiyonudur. Kara ve deniz hedeflerine karşı saldırı ve taktik keşif görevleri için kullanılmıştır. İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde "GR.1" olarak adlandırılmıştır.
• Tornado ECR (Electronic Combat and Reconnaissance): Özellikle düşman hava savunma sistemlerini bastırma ve elektronik keşif görevleri için geliştirilmiş, sadece Almanya ve İtalya hava kuvvetleri tarafından kullanılan bir versiyondur.
• Tornado ADV (Air Defence Variant): İngiliz Hava Kuvvetleri için geliştirilmiş, hava savunma ve önleme görevlerine odaklanmış uzun menzilli bir varyanttır.

^{Panavia Tornado (John Quine)}

Tornado, 1991'deki Çöl Fırtınası Operasyonu'nda yer almıştır. Düşman hava üslerini hedef alan alçak irtifa saldırıları düzenlemiş ve ardından orta irtifa bombardıman görevlerini icra etmiştir. Uçak, uzun hizmet süresi boyunca çeşitli modernizasyonlar geçirmiş, ancak zamanla İngiltere ve Almanya gibi ülkelerde yerini Eurofighter Typhoon gibi daha modern uçaklara bırakmıştır.