Peale yunusu, bilimsel adı Lagenorhynchus australis olan bir deniz memelisidir. Tür, Güney Amerika'nın güneyindeki kıyı sularına endemiktir.

Morfolojik Özellikleri ve Görünümü

Peale yunusu, ailesinde tipik boyutta bir türdür. Doğumda yaklaşık 1 metre (3 ft 3 inç) uzunluğundadır ve tamamen olgunlaştığında 2.1 metreye (6 ft 11 inç) kadar ulaşır. Yetişkin ağırlığı yaklaşık 115 kg'dır (254 lb). Yunus, tıknaz bir gövdeye ve küçük bir gagaya sahiptir. Yetişkin peale yunuslar koyu gri ile siyah renktedir. Her bir yüzgecin hemen arkasında beyaz bir leke bulunur ve bu lekelere "koltuk altları" da denir. Yan kısımlarda, yüzgecin üstünde büyük beyaz-gri bir leke daha mevcuttur. Dorsal yüzgeç (sırt yüzgeci) bu tür için büyüktür. Ayrıca, burunlarına doğru uzanan karakteristik çift siyah göz halkasına sahiptirler. Genç hayvanlar yetişkinlere göre açık gri renktedir. Uzaktan bakıldığında, tür alacakaranlık yunusuna (dusky dolphin) benzer ve onunla karıştırılabilir. Olgun yunusların yüzgeçlerinin ön kenarında küçük yumrular bulunur.

^{Peale Yunusu (Cayetano Espinosa)}

Nüfus, Dağılım ve Habitatı

Peale yunusu, Güney Amerika'nın güneyindeki kıyı sularına endemiktir. Pasifik tarafında en kuzeyde Şili'deki Valdivia'ya kadar, Atlantik tarafında ise Arjantin'deki Golfo San José'den, güneyde Beagle Kanalı ve Falkland Adaları'na (Malvinas Adaları) kadar yayılış gösterir. Kuzeyde, Arjantin'deki Buenos Aires ve Şili'deki Concón'a kadar ulaştıkları bildirilmiştir. En sık Şili'deki Puerto Montt'un güneyinde, Falkland Adaları'nda ve Tierra del Fuego'da bulunurlar. Genellikle kanalların ve dar boğazların girişleri gibi hızlı hareket eden suların olduğu alanlarda, ayrıca koylar gibi güvenli yerlerde kıyıya yakın bulunurlar. Bazen açık denizlere göç ettiklerine dair gözlemler olsa da, Şili'deki Macellan Boğazı'nda yapılan çalışmalar, popülasyonların yıl boyunca kıyıya yakın belirli bölgelerde kaldığını göstermiştir. Toplam popülasyonu bilinmemektedir, ancak son araştırmalar menzilinin Güney Atlantik kısmında yaklaşık 21.800 birey olduğunu tahmin etmektedir. Falkland Adaları ve Şili kıyılarındaki Macellan Boğazı'nda bol miktarda bulunduğu bilinmektedir.

Davranış ve Beslenme

Peale yunusları, genellikle yaklaşık beş, bazen yirmiye kadar bireyden oluşan küçük gruplar halinde bir araya gelir. Nadir durumlarda, yaz ve sonbahar aylarında çok daha büyük gruplar (100+) kaydedilmiştir. Bu tür çevik ve akrobatik yüzücülerdir. Büyük gemilerin pruva dalgalarında ilerledikleri ve küçük gemilerin yanında yüzebildikleri bilinmektedir. Peale yunusları, küçük gruplar halinde birbirleriyle şakalaşarak ve eğlenerek gözlemlenmiştir. Peale yunusları genellikle yosun yataklarının yakınında yavaşça yüzerken bulunur. Ayrıca Commerson yunusları gibi diğer deniz memelileriyle de ilişki kurdukları tespit edilmiştir. Su altı akustik kayıtları kullanılarak, Peale yunuslarının hem geniş bantlı tıklamalar hem de tonlu ıslıklar üretebildiği gösterilmiştir.

Peale yunusları (Lagenorhynchus australis), çeşitli yumuşakçalar, kabuklular, kafadanbacaklılar ve balıklarla beslenirler. Güneybatı Güney Atlantik'te, başta güney morina ve Patagonya grenadier gibi demersal ve dip balıkları olmak üzere kıyı ekosisteminde avlanırlar. Büyük gruplar halinde avı çevreleyerek geniş daire veya yıldız patlaması şeklinde beslenme yöntemleri kullanırlar.

^{Peale Yunusu (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Üreme

Peale yunuslar, ekim ayından nisan ayına kadar doğum yaparlar. Ancak bu türün üreme alışkanlıkları hakkında çok az veri bulunmaktadır.

Koruma Durumu

Peale yunusunun yalnızca küçük alanlarda hareket etme ve kıyıya yakın kalma eğilimi, onları insan müdahalesine karşı savunmasız hale getirmiştir. IUCN Kırmızı Listesi'nde "En Az Endişe Verici" (Least Concern) olarak listelenmiştir. Ayrıca, Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi'nin (CMS) Ek II'sinde ve CITES'in Ek II'sinde listelenmektedir. 1970'ler ve 80'ler boyunca Şili balıkçıları tarafından yakalanmışlardır. Arjantin'de de solungaç ağlarına takıldıkları bildirilmiştir, ancak bunun yaygınlığı bilinmemektedir. Tüm yunus türleri gibi, balık ağlarına takılma riski altındadırlar ve deniz kirliliğinin bu tür üzerindeki etkisine dair araştırmalar yapılmaktadır. Yem için avlanma sayılarının azaldığı görülmektedir.