Pushkar Deve Festivali, Hindistan'ın Rajasthan eyaletinde bulunan kutsal Pushkar kasabasında her yıl düzenlenen, dünyanın en büyük sığır ve deve fuarlarından biri olarak bilinen bir festivaldir. Karnik Purnima (dolunay) dönemine denk gelen Hindu takvimine göre Kartik ayında, genellikle Ekim sonu ile Kasım başı arasında yedi güne yayılan bir etkinliktir.

Festivalin Amacı

Pushkar Deve Fuarı'nın kökeni, Kasım ayındaki yeni ay ile başlayan Hindu Kartik ayı boyunca yerel hayvan tüccarlarını bir araya getirerek iş yapmalarını sağlamaktır. Başlangıçta temel olarak bir hayvan ticareti etkinliği olarak tasarlansa da, zamanla Rajasthan Turizm Departmanı'nın çabalarıyla sergiler, yarışmalar ve kültürel etkinliklerle iyileştirilerek bir turistik merkezine dönüşmüştür. Bugün fuar, binlerce deve, sığır, koyun ve keçi alım satımının yapıldığı ekonomik bir merkez olmasının yanı sıra, yerli halk ve uluslararası gezginler için Hint kültürü sunan bir festival haline gelmiştir.

^{Pushkar Deve Fuarı'nda Yer Alan Develer (Flickr)}

Pushkar'ın Dini Önemi

Pushkar kasabası, Hinduizm inanışında saygıyla anılan beş hac yerinden (Puri, Rameswaram, Badrinath ve Dwarka ile birlikte) biridir. Kasabanın kutsallığı, doğrudan bir Hindu mitine dayanır: Efsaneye göre, Tanrı Brahma bir savaşta iblis Vajra Nabh'ı bir lotus çiçeğiyle öldürmüştür. Bu çiçeğin yaprakları yeryüzüne düşmüş ve indiği yerlerde kutsal göller oluşmuştur.^【1】  Pushkar Gölü, birçok tapınak ve sarayla çevrilidir ve hacılar için önem taşır. Pushkar'ın önemi yalnızca gölle sınırlı değildir; aynı zamanda yaratıcı tanrı Brahma'nın dünyadaki tek tapınağına ev sahipliği yapmaktadır. Her yıl düzenlenen festivalin son günü (Kartik Purnima), Pushkar Gölü'nün ortaya çıktığı en kutsal gün kabul edilir. Bu nedenle, Hindistan'ın dört bir yanından gelen dindarlar, günahlarından arınmak amacıyla o gün göle girerek kutsal bir dalış (banyo) ritüeli gerçekleştirirler.^【2】 

^{Puşkar Gölü ve Ghatlar (Flickr)}

Fuar Alanı ve Hayvan Ticareti

Panayır etkinliklerinin çoğu, Brahma Tapınağı Yolu ile 89. Ulusal Karayolu'nun kesişim noktasında yer alan bir çorak arazide gerçekleşir. Fuar, yaklaşık 30.000 devenin toplandığı bir sığır fuarı olarak bilinmektedir, ancak koyun, keçi ve inek gibi diğer evcil hayvanlar da alınıp satılmaktadır.^【3】  Ticaretin odağında develer yer alır; hayvanlar alım satım için sergilenmeden önce temizlenir, yıkanır ve rengarenk eyerler, mücevherler, ziller ve çok renkli kumaşlarla süslenir. Develerin burunlarının delinmesi ve erkekliklerini öne çıkarmak için tıraş uygulamaları, bu pazar yerinin geleneksel ve dikkat çeken uygulamaları arasındadır. ^【4】  Develer için özel süs eşyaları ve takılar satan tezgahlar kurulur ve ticaret, çöl köylülerinin hayatlarına ekonomik bir gelir getirir.

^{Pushkar Deve Fuarı'nda Satılmayı Bekleyen Bir Boğa (Flickr)}

Festival Etkinlikleri ve Öne Çıkan Özellikler

Yedi gün süren festival boyunca çeşitli yarışmalar ve etkinlikler düzenlenir. Fuarda yer alan etkinlikler şunlardır:

• Deve Yarışları ve Güzellik Yarışmaları: Süslenmiş develer geçit töreni yapar ve güzellik yarışmalarında birincilik için yarışır. Deve yarışları sırasında, çok sayıda kişinin devenin sırtına oturtulup kum tepelerinde koşturulması ve binicilerini sırtından atması gibi geleneksel uygulamalar sergilenir.

• Kültürel Gösteriler: Fuar, Rajasthan'ın renkli sanatlarını sergileyen bir platformdur. Nagaur'un boncuk kolyesi, gümüş süs eşyaları, Ajmer'in baskılı tekstil ürünleri, patchwork ve batik kumaşlar gibi geleneksel el sanatları sergilenir ve satılır.

• Geçit Törenleri ve Danslar: Süslenmiş develerin geçit törenleri, deve dansları ve bayraklı geçiş törenleri festivalde yer almaktadır.

• Macera Aktiviteleri: Ziyaretçiler için sıcak hava balonu turları, deve ve at binme, gün batımı safari gezileri ve ATV sürüşü gibi aktiviteler de mevcuttur.

^{Pushkar Deve Fuarı Etkinlikleri (Flickr)}

Ziyaretçi Bilgileri ve Ulaşım

Pushkar, pitoresk bir vadide, Ajmer'e yaklaşık 14 km uzaklıkta, bir yanı tepelerle, diğer yanı kumullarla çevrili bir konuma sahiptir. Burayı ziyaret etmek için en iyi mevsim, sıcak gündüzleri ve serin geceleri olan kış aylarıdır (Ekim-Mart ortası). Ulaşım Seçenekleri:

• Havaalanı: En yakın havalimanı 146 km uzaklıktaki Jaipur Sanganer Havalimanı'dır.
• Tren İstasyonu: En yakın tren istasyonu yaklaşık 11 km uzaklıktaki Ajmer'dir. Ajmer, Hindistan'ın diğer önemli destinasyonlarına trenle bağlantılıdır (Örn: Delhi'ye Shatabdi Ekspresi, Mumbai'ye Jaipur-Bandra Ekspresi).
• Karayolu: Pushkar, Ajmer'e karayoluyla bağlıdır ve düzenli otobüs seferleri mevcuttur.