Songkran, Tayland takviminde geleneksel Yeni Yılın başlangıcını simgeleyen ve ülkenin önemli kültürel olaylarından biri olarak kabul edilen bir festivaldir. Festivalin adı, Sanskritçe dilindeki "Sankranti" kelimesinden türemiş olup, bu kelime temel olarak "hareket etmek", "ilerlemek" veya bir "geçiş" anlamını taşır.【1】
Astrolojik açıdan ise bu geçiş, Güneş'in Zodyak döngüsünde Balık burcundan ilk burç olan Koç takımyıldızına girmesini ifade eder. Bu bayramın, kökenini Makar Sankranti adı verilen eski bir Hindu festivaline dayandırdığı ve 11. yüzyılda Tayland'ı yöneten Khmer İmparatorluğu döneminde benimsenmiş olabileceği düşünülmektedir. Festivalin özünde, yeni bir başlangıç yapma ve bir önceki yılın olumsuzluklarının ve kirlerinin arınıp akıp gitmesi felsefesi yer almaktadır.
Songkran Festivalinden Görüntüler (Flickr)
Tarihleri, Önemi ve UNESCO Tescili
Songkran Festivali, Tayland'da her yıl ulusal bir tatil olarak geleneksel biçimde 13 nisan'da başlar ve üç gün boyunca, yani 15 nisan'a kadar devam eder. Ancak, festivalin öneminin artması ve 2023 yılında UNESCO tarafından İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi'ne dâhil edilmesiyle birlikte, kutlamaların süresi bazı bölgelerde "Maha Songkran" (Büyük Songkran) adı altında 11 Nisan'dan 15 Nisan'a kadar genişletilebilmektedir.【2】
Bu dönem, aynı zamanda yıllık pirinç hasat sezonunun sonuna denk gelmesiyle de ekonomik bir anlam taşır. Tayland'da yılın en sıcak ayı olan nisan ayına denk gelen bu uzun resmi tatil, Taylandlıların memleketlerine dönerek aileleriyle bir araya gelmelerine ve sevdikleriyle vakit geçirmelerine olanak tanır. Bu dönüş hareketi nedeniyle, özellikle başkent Bangkok gibi büyük şehir merkezlerinden kırsal bölgelere doğru bir göç yaşanmaktadır.
Songkran Festivali Hakkında (Global News)
Geleneksel Ritüeller
Songkran, arınma, saygı ve yenilenme ruhunu ön plana çıkaran geleneksel ritüellere sahiptir. Yeni yıla temiz bir başlangıç yapmak amacıyla insanlar evlerini, okullarını ve işyerlerini festivalden önce temizlerler. Dini uygulamaların merkezinde, Budist inancına sahip halkın tapınakları ziyaret ederek rahipleri dinlemesi, yiyecek gibi adaklar sunması yer alır.
Önemli ritüellerden biri olan Song Nam Phra, Buda heykellerinin kokulu suyla yıkanmasıdır. Bu ritüel için geleneksel olarak nam ob adı verilen bir Tay parfümüyle kokulandırılmış su kullanılır ve bu eylemin heykellere saygı göstermenin yanı sıra kişiye iyi şans getireceğine inanılır. Aile içindeki saygı gösterisi ise Rod Nam Dam Hua geleneğiyle gerçekleşir; bu ritüelde genç nesiller, yaşlı akrabalarının avuçlarına kokulu su dökerek onlara olan hürmetlerini gösterir ve yeni yıl için dualarını alırlar. Ayrıca, bazı tapınaklarda ziyaretçiler, yıl boyunca ayakkabılarla taşınan kumu yenilemek amacıyla kumdan höyükler inşa edip bunları bayraklar ve çiçeklerle süslerler.【3】
Songkran Festivali Sırasında Dini Ritüellerini Gerçekleştiren Bir Budist (Flickr)
Modern Kutlamalar ve Su Savaşları
Festivalin tüm dünyada tanınmasını sağlayan yönü, ülkenin büyük ve önemli şenliği olarak kabul edilen su savaşlarıdır. Her yaştan yerel halk ve turist, su tabancaları, kovalar ve hortumlarla donanarak sokaklara dökülür ve birbirlerine su sıçratırlar. Bangkok'taki Silom Yolu ve Khao San Yolu, bu kitlesel su savaşlarının yaşandığı merkezlerdendir.
Kutlamaların modernleşmesiyle birlikte, Maha Songkran Dünya Su Festivali gibi etkinlikler kapsamında EDM konserleri, su sıçratma alanları, geçit törenleri ve 1.200 drone ile yapılan ışık gösterileri de düzenlenmeye başlamıştır. Ülkenin başkenti Ayutthaya'da ise fillere su püskürtme görevi verilerek festivale katkı sağlanmaktadır. Festivalin atmosferine rağmen, kültürel saygının bir gereği olarak keşişlere, yaşlılara veya doğrudan birinin yüzüne su fırlatmaktan kaçınma kuralına dikkat edilmesi beklenir.【4】
Songkran Festivali Görüntüleri (Flickr)
Gastronomi ve Bölgesel Farklılıklar
Songkran dönemi, Tayland gastronomisinde mevsimlik yemeklerin yer aldığı bir zaman dilimidir. Nisan ayının mango mevsiminin zamanı olması nedeniyle, Tayland tatlılarından biri olan Mango Yapışkan Pirinç (Mango Sticky Rice) tüketilir. Sıcak havayla mücadele etmek için hazırlanan bir diğer yemek ise Khao Chae'dir; bu yiyecek, yasemin kokulu buzlu suda ıslatılmış pirinçten oluşur ve tuzlu garnitürlerle servis edilerek tüketilir.
Festivalin kutlama şekli ve yoğunluğu bölgeden bölgeye farklılıklar gösterir. Örneğin, Bangkok ve Chiang Mai, büyük kalabalıkları çeken ve kapsamlı şenlikleri barındıran merkezlerken, Songkhla ve Surat Thani gibi sahil şehirlerinde kutlamaların atmosferi sakin olabilir. Öte yandan, Phrae, Lamphun ve Ubon Ratchathani gibi iller, geleneksel şenliklerine kültürel geçit törenlerini ve halk oyunlarını da dahil ederek kutlama biçimlerini sergilerler.【5】
