Rüzgâr gülü, rüzgârın yönünü belirlemek amacıyla kullanılan bir meteorolojik alettir. Geleneksel olarak mekanik yapıdadır; rüzgâr estiğinde döner ve rüzgârın geldiği yönü işaret eder. Modern versiyonları ise dijital sensörlerle donatılmış olup, bilgisayar sistemlerine entegre edilebilir. Rüzgâr gülleri genellikle hava durumu istasyonlarında, eğitim alanlarında ve rüzgâr enerjisi araştırmalarında kullanılır.

Yapısı ve Çalışma Prensibi

Rüzgâr gülü, ekseni etrafında dönebilen hafif bir gövdeye sahiptir. Bu gövde, aerodinamik olarak dengesiz biçimde tasarlanarak rüzgârın en geniş yüzeye çarpması sağlanır. Rüzgâr estiğinde, cihazın uç kısmı rüzgârla ters yönde sapar ve kuyruk kısmı rüzgârla hizalanır. Böylece cihaz, rüzgârın geldiği yönü gösterir. Genellikle dört ana yön (kuzey, güney, doğu, batı) ve ara yönler (kuzeydoğu vb.) ile birlikte kullanılır.

^{Rüzgâr Gülü Çalışma Prensibi (World Book)}

Tarihçe

Rüzgâr yönünü belirlemek için kullanılan ilk araçlar Antik çağlara kadar uzanır. En eski örneklerinden biri M.S. 1. yüzyılda Atina'da Andronikos tarafından inşa edilen Horologion ya da bilinen adıyla Rüzgâr Kulesi’dir. Sekizgen planlı bu kule, her yüzeyinde bir rüzgâr yönünü simgeleyen kabartmalara sahiptir. Üst kısmında, bronzdan yapılmış ve rüzgârla dönen bir Triton figürü bulunmaktaydı. Bu figür, o dönemin en erken mekanik rüzgâr gülü örneklerinden biri olarak kabul edilir.

Bununla birlikte, rüzgâr gülleri sadece Batı dünyasında değil, Çin'de de erken dönemlerde kullanılmıştır. Çin kaynaklarında, özellikle Tang Hanedanlığı (618–907) döneminde, gözlem kulelerinde kullanılan rüzgâr belirleyicilerden bahsedilmektedir. Bu aygıtlar genellikle kuş ya da ejderha şeklinde süslenmiştir ve bronz ya da ahşap malzemelerle üretilmiştir.

Orta Çağ İslam dünyasında da astronomik ve meteorolojik gözlemlerde kullanılan bazı cihazların rüzgâr yönünü tayin etme amacıyla geliştirildiği bilinmektedir. Özellikle El-Bîrûnî’nin çalışmalarında atmosfer hareketlerine dair gözlemler dikkat çeker.

Avrupa’da ise rüzgâr gülleri 9. yüzyıldan itibaren kilise kulelerinin tepesinde görülmeye başlamıştır. 17. yüzyıla gelindiğinde ise daha hassas ve ölçülebilir versiyonları geliştirilerek bilimsel amaçlarla kullanılmaya başlanmıştır.

Modern Kullanım ve Teknoloji

Günümüzde rüzgâr gülleri, meteoroloji istasyonlarında anemometre gibi cihazlarla birlikte kullanılarak hem yön hem de hız ölçümü sağlar. Dijital sensörler sayesinde veriler bilgisayar sistemlerine aktarılır ve uzun süreli kayıtlar oluşturulabilir. Ayrıca rüzgâr enerjisi potansiyelini ölçmek için kurulan test istasyonlarında da bu araçlara sıkça rastlanır.