Sabiha Sertel, 1895 yılında Selanik'te doğmuştur. Ailesi, Selanik’in Dönme Cemaati mensuplarındandır. Eğitimine Selanik’te başlamış; Terakki Mektebi, Fransız Mektebi ve İttihat ve Terakki İdadisi’nde öğrenim görmüştür. Genç yaşta arkadaşlarıyla birlikte kurduğu Tefeyyüz Cemiyeti aracılığıyla özel dersler alarak hukuk, sosyoloji, mantık ve iktisat gibi alanlarda kendisini geliştirmiştir. Bu dönemde yazdığı “Osmanlı Cemiyetinde Kadın” başlıklı makalesi yılın en iyi makalesi seçilmiştir. 1913’te ailesiyle birlikte İstanbul’a taşınan Sertel, 1915’te gazeteci Zekeriya Sertel ile evlenmiştir. Eğitimini ilerletmek amacıyla 1919 yılında eşiyle birlikte Amerika Birleşik Devletleri’ne gitmiş; Columbia Üniversitesi’ne bağlı Sosyal Çalışmalar Okulu’nda sosyoloji ve sosyal hizmetler eğitimi almıştır.

Basın Faaliyetleri ve Yayıncılık Çalışmaları

Sabiha Sertel’in gazetecilik kariyeri, henüz rüştiye öğrencisiyken okul dergilerinde şiirler yayımlamasıyla başlamıştır. Profesyonel anlamda ilk büyük adımını, 1919 yılında yayımlamaya başladığı Büyük Mecmua ile atmıştır. Bu dergide kadın hakları, eşitlik ve toplumsal dönüşüm üzerine yazılar kaleme almıştır. 1924 yılında eşiyle birlikte Resimli Ay dergisini çıkarmaya başlamış; burada “Cici Anne” takma adıyla kadın-erkek ilişkileri, evlilik ve toplumsal roller hakkında mektuplara dayalı yazılar yazmıştır. Aynı yıllarda Sevimli Ay, Resimli Herşey, Projektör gibi dergilerde de yayıncılık faaliyetlerinde bulunmuştur.

Siyasi Duruşu ve Kadın Haklarına Katkıları

Sertel’in yazıları, özellikle kadın hakları, sınıf mücadelesi ve toplumsal eşitlik gibi alanlara odaklanmıştır. Resimli Ay ve Tan gazetesi gibi yayın organlarında, kadınların siyasal, sosyal ve ekonomik hayatta etkin şekilde yer alması gerektiğini savunan yazılar kaleme almıştır. Siyasi baskılar ve dönemin sansür koşulları nedeniyle birçok kez yargılanmış, özellikle 1930 ve 1940’lı yıllarda rejim eleştirileri nedeniyle tutuklamalarla karşı karşıya kalmıştır. 1936 yılında yayımlanan Çitra Roy ve Babası adlı romanında, bireysel ve toplumsal özgürlük temalarını işlemiştir. 1945 yılında Tan matbaasının saldırıya uğramasının ardından bir kez daha gözaltına alınmıştır.

Yurtdışı Yaşamı ve Son Yılları

1950 yılında siyasal baskıların artmasıyla Türkiye’den ayrılan Sabiha Sertel; Paris, Roma, Budapeşte, Leipzig, Prag ve Moskova gibi şehirlerde yaşamıştır. Bu süreçte çeşitli radyolarda görev almış, Türkiye Komünist Partisi’nin yurtdışı örgütlerinde sorumluluk üstlenmiştir. 1960’lı yıllarda İlericilik-Gericilik Kavgasında Tevfik Fikret, Nazım Hikmet’ten ve Sabahattin Ali’den Anılar ve Roman Gibi adlı anı kitaplarını yayımlamıştır. Aynı zamanda Marksist klasiklerden çeviriler yapmış; Kautsky, Adoratski, Babel, Lenin ve Stalin gibi isimlerin eserlerini Türkçeye kazandırmıştır. Sertel, 2 Eylül 1968 tarihinde Bakü’de akciğer kanseri nedeniyle hayatını kaybetmiştir.

Yayınları ve Çevirileri

Kitapları:

• Çitra Roy ile Babası (1936)
• İlericilik-Gericilik Kavgasında Tevfik Fikret (1939, 1965 baskısı)
• Tevfik Fikret-Mehmet Akif Kavgası (1940)
• Roman Gibi (1969)

Çeviri Eserleri:

• K. Kautsky, Sınıf Kavgası (1934)
• A. Babel, Kadın ve Sosyalizm (1935)
• V. Adoratski, Diyalektik Materyalizm (1936)
• J. Bryce, Demokrasi Nedir (1939)
• Lenin, Emperyalizm: Kapitalizmin Son Safhası
• Stalin, Leninizmin Problemleri