Santa Harabeleri, Türkiye'nin Gümüşhane ilinin Merkez ilçesine bağlı Dumanlı Köyü sınırları içinde yer alan, 17. yüzyılda Ortodoks Rumlar tarafından kurulmuş tarihî bir yerleşim alanıdır. Günümüzde, Gümüşhane ile Trabzon il sınırı yakınlarında bulunan bu bölge, Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi (1923) sonrasında boşaltılmıştır ve günümüzde arkeolojik sit alanı olarak korunmaktadır.

Konum ve Ulaşım

Santa Harabeleri, Gümüşhane merkezine yaklaşık 72 kilometre, Trabzon’un Arsin ilçesine ise 40-45 kilometre mesafededir. Bölgede son yıllarda yapılan yol ve altyapı çalışmaları, ulaşımı kolaylaştırmakta ve turizmin gelişimine katkı sağlamaktadır. Gümüşhane Valiliği’nin açıklamalarına göre, bölgeye ulaşımın iyileştirilmesi amacıyla yol yapım çalışmaları devam etmektedir. Bu sayede Santa, Karadeniz turizm rotaları içinde önemli bir durak hâline gelmiştir.

^{Santa Harabelerinin Dıştan Bir Görüntüsü (Kültür Portalı)}

Tarihçe

Santa, 17. yüzyılda Rum Ortodoks halk tarafından kurulmuş, 1923’te gerçekleşen Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi kapsamında terk edilmiştir. Yerleşim, tarih boyunca üç ana mahalleden oluşmuş ve her mahallede bir kilise yer almıştır. Bu yapılar, döneminin mimari ve kültürel özelliklerini taşımaktadır. Bölgede çok sayıda taş ev, çeşme ve dinî yapı bulunmaktadır. Evler genellikle tek katlıdır ve taş işçiliğiyle inşa edilmiştir. 1999 yılında Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından arkeolojik sit alanı ilan edilen Santa Harabeleri, tarihî ve kültürel miras açısından büyük önem taşımaktadır.

Mimari ve Kültürel Değerler

Santa Harabeleri, özellikle taş işçiliği ve mimarisiyle dikkat çekmektedir. Yerleşimdeki kiliseler, freskler ve taş evler, 17. ve 18. yüzyıl Rum mimarisinin özgün örneklerindendir. Sosyal yaşamda su kaynaklarının önemi, yerleşimdeki çeşmelerin sayısından anlaşılmaktadır. Bu çeşmeler, günlük hayatın vazgeçilmez unsurları olmuş ve yerleşim planlamasında merkezî bir rol oynamıştır.

^{Santa Harabelerinde Bulunan Bir Taş İşçiliği (Kültür Portalı)}

Turizm Potansiyeli

Santa Harabeleri, zengin ormanları ve doğal güzellikleriyle ekoturizm açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Bölge, doğa yürüyüşü, fotoğrafçılık ve gece gökyüzü gözlemi için elverişli alanlar sunar. Gece çekilen uzun pozlama fotoğraflarında bölgenin yıldızlarla bezeli gökyüzü görünümü, turistler tarafından ilgi çekici bulunmaktadır. Yerel yönetimlerin bölge turizmini geliştirmek amacıyla yaptığı altyapı iyileştirmeleri, Santa’yı Karadeniz turizminde cazip bir destinasyon hâline getirmektedir. Ayrıca bölge, sağlık turizmi açısından da değerlendirilmektedir.

Güncel Durum ve Gelecek Perspektifi

Santa Harabeleri, Maçka Belediye Başkanı ve Gümüşhane Valiliği tarafından yürütülen projelerle turizme kazandırılmaya çalışılmaktadır. Yeşil Yol gibi bölgesel turizm projeleri kapsamında Santa, önemli bir durak olarak planlanmaktadır. Restorasyon ve altyapı yatırımları sayesinde bölgenin ziyaretçi sayısının artması hedeflenmektedir.