Sarıkaya Mağarası, Düzce iline bağlı Yığılca ilçesi sınırlarında, Sarıkaya Köyü’nün yaklaşık 1,5 kilometre kuzeydoğusunda yer alır. Yığılca ilçe merkezine 5 kilometre, Düzce şehir merkezine ise yaklaşık 38 kilometre uzaklıktadır. Mağaraya ulaşım, ilçe merkezinden başlayan stabilize yollar aracılığıyla sağlanmakta olup, güzergâh aynı zamanda Yığılca-Yedigöller ekoturizm rotasının bir uzantısı niteliğindedir. Bölge, Düzce’nin doğa temelli turizm planlaması içinde stratejik bir konumda yer almakta ve Sarıkaya Mağarası bu ağ içerisinde özel önem taşımaktadır.
Jeolojik Oluşum Süreci, Yapısal Morfoloji ve İç Mekân Özellikleri
Sarıkaya Mağarası, Paleosen–Alt Eosen dönemine ait kireçtaşlarının yoğunlukla bulunduğu bir jeolojik zon üzerinde yer almakta olup, düden tipi yarı yatay bir mağara formasyonuna sahiptir. Toplam uzunluğu yaklaşık 717 metredir ve bu uzunluğun 510 metrelik kısmı ana galeriden oluşmaktadır. Genişliği 80 metre, yüksekliği ise yer yer 15 ile 40 metre arasında değişmektedir. Mağara içinde çeşitli damlataş formları (sarkıt, dikit, sütun) ve iki farklı jeolojik gelişim dönemine ait fosil izleri gözlemlenmektedir.
Ayrıca mağaranın içinde yer alan kanyon tipi vadi yapısı ve ortasında akan küçük şelale, mağaranın hidrografik olarak da aktif karakter taşıdığını göstermektedir. Özellikle mağara tabanında gözlenen erozyon izleri ve dar kanal formasyonları, karstik aşındırma süreçlerinin hâlen devam ettiğine işaret etmektedir.
Sarıkaya Mağarası (Düzce Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
Koruma Statüsü ve Hukuki Tanınırlık Süreci
Sarıkaya Mağarası, 2001 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından I. derece doğal sit alanı olarak tescillenmiştir. Ancak bu statü, zamanla yapılan bilimsel incelemeler ve ekolojik değerlendirmeler sonucunda daha yüksek koruma düzeyine taşınmıştır. 20 Mart 2021 tarihinde, 3727 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile mağara, “Kesin Korunacak Hassas Alan” olarak ilan edilmiştir. Bu tescil, mağaranın jeolojik, biyolojik ve kültürel değerlerinin ulusal düzeyde tanındığını ve mutlak koruma altına alındığını göstermektedir. Bu statü, herhangi bir inşaat, kazı ya da insan faaliyetinin ancak ilgili idarenin izniyle ve bilimsel esaslara uygun olarak yapılabileceği anlamına gelmektedir.
Turizm Altyapısı, Rehberlik Uygulamaları ve Ziyaretçi Deneyimi
Sarıkaya Mağarası, kontrollü ziyaret ilkeleri çerçevesinde turizme açılmıştır. Ziyaretçilerin yalnızca belirli bölgelere erişimine izin verilmekte; mağara içinde yer alan merdiven, platform ve yönlendirme levhaları aracılığıyla güvenli bir deneyim sunulmaktadır. Rehberli turlar, ziyaretçilerin jeolojik ve ekolojik unsurlar hakkında bilgilendirilmesini sağlamakta; bu da mağaranın yalnızca bir doğa varlığı değil aynı zamanda eğitim alanı olarak da değerlendirilmesine olanak tanımaktadır.
İç mekânda kullanılan aydınlatma sistemleri, hem estetik hem de koruyucu amaçlı olarak planlanmıştır. Aşırı ışık ve nemin damlataş formlarına zarar verebileceği gerçeğinden hareketle düşük yoğunluklu LED sistemleri tercih edilmiştir. Ziyaretçilerin mağaranın yalnızca %80’ine erişimine izin verilmesi, kalan kısmın bilimsel araştırmalar ve doğanın kendi döngüsüne bırakılması açısından önemlidir.
Sarıkaya Mağarası (Düzce Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
Ekolojik Duyarlılık, Biyoçeşitlilik Potansiyeli ve Bilimsel Araştırma Alanı Olarak Niteliği
Sarıkaya Mağarası ve çevresi, Karadeniz geçiş ikliminin etkisiyle yüksek nem oranına sahip mikroklimatik bir alan teşkil eder. Bu durum, başta damlataşların gelişimi olmak üzere, çeşitli mantar, alg ve mikroskobik canlıların mağara ekosistemi içinde yaşamasına olanak tanır. Ayrıca, mağara çevresinde gelişen bitki örtüsü (kayın, gürgen, ıhlamur gibi türlerle karakterize edilen karışık orman dokusu) fauna açısından da zengin bir çevresel koridor sunmaktadır.
Mağara içi sıcaklık ve nem ölçümlerine dayalı sürekli izleme sistemlerinin geliştirilmesi, özellikle mikroorganizmaların adaptasyon süreçlerini ve damlataş gelişimini incelemek için önem arz etmektedir. Bu bağlamda Sarıkaya Mağarası, yalnızca doğal bir turistik cazibe merkezi değil, aynı zamanda disiplinler arası bilimsel çalışmalar için de potansiyel bir araştırma laboratuvarı niteliğindedir.
Sarıkaya Mağarası (Düzce Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
Yığılca’nın Kırsal Turizm Potansiyeline Katkı ve Yerel Ekonomiyle Entegrasyon
Yığılca Belediyesi ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün ortaklaşa yürüttüğü tanıtım faaliyetleri, mağaranın yerel ekonomiye katkısını artırmaya yöneliktir. Ziyaretçilerin yalnızca mağarayı değil, aynı zamanda çevredeki köy yaşamını, el işi ürünlerini ve yerel mutfağı da deneyimlemeleri hedeflenmektedir. Bu strateji, ekoturizm yaklaşımının merkezinde yer alan “yerel halkla bütünleşik kalkınma” ilkesine dayanmaktadır.
Sarıkaya Mağarası, kırsal turizmin sürdürülebilir temellerle gelişebileceğini gösteren önemli bir örnek oluşturmakta; aynı zamanda Düzce’nin doğa turizmi destinasyonları arasında bilim, kültür ve çevre duyarlılığı açısından ayrıcalıklı bir konumda yer almaktadır.
