Savatra Antik Kenti, Türkiye'nin Konya ili Karatay ilçesine bağlı Yağlıbayat Mahallesi sınırları içerisinde, Bozdağ Millî Parkı eteklerinde yer alan, antik dönemde Lykaonia bölgesine bağlı bir yerleşimdir. Roma döneminde askerî garnizon işlevi gören kent, Konya-Aksaray karayolunun yaklaşık 55. kilometresinden ayrılan stabilize bir yolun 13. kilometresinde konumlanmaktadır. Antik kaynaklarda "Savatra" ya da "Soatra" olarak geçen yerleşimin isminin “kutsal baba” anlamına geldiği belirtilmektedir. Kent, Antik Çağ’dan Osmanlı Dönemi’ne kadar iskân görmüş olup, günümüzde Yağlıbayat yerleşiminin bir kısmı antik kentin kalıntıları üzerine kuruludur.
Savatra Antik Kenti (Anadolu Ajansı)
Tarihçe
Savatra’nın tarihi MÖ 4. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Antik kaynaklardan Strabon, Savatra’nın Garsaura (Aksaray) yakınlarında bulunduğunu, derin kuyularla ünlü olduğunu ve bu kuyulardan elde edilen suyun satıldığını ifade etmiştir. Charles Texier, Strabon’un ifadelerini teyit eder. 1984 yılında Yağlıbayat Mahallesi’nde yapılan kazılar sonucunda antik kente ait kalıntılar gün yüzüne çıkarılmıştır. Kent, MÖ 27’de Roma hâkimiyetine girmiştir. Ramsay, Savatra’nın İmparator Traianus (MS 98–117) döneminden itibaren darphaneye sahip olduğunu, Antoninus Pius döneminde ise sikkelere “Lykaonia Birliği” ibaresinin eklendiğini belirtmektedir. Savatra, Bizans döneminde piskoposluk merkezi olmuş ve 381’deki İstanbul ile 451’deki Kadıköy konsillerine temsilci göndermiştir. Selçuklu döneminde yerleşim devam etmiş, Osmanlı döneminde ise "Bali Bayat" adıyla anılmıştır. Günümüzde bu bölgede 19. yüzyıl sonlarında Kırım’dan göç eden Tatar Türkleri yaşamaktadır.
Savatra Antik Kenti (Anadolu Ajansı)
Mimari Özellikler
Savatra’da yürütülen arkeolojik araştırmalarda tiyatro, meclis binası, kale, kule, darphane, kilise, yer altı dehlizleri, antik yollar ve savunma hatları gibi çok sayıda yapı tespit edilmiştir. Kentin güneydoğusunda kale kalıntısı ile küçük bir antik tiyatro bulunmaktadır. Tiyatro alanında oturma sıralarının (cavea) ve sahne binasının büyük bölümü ortaya çıkarılmıştır. Kazılar sırasında bulunan ve Grekçe dört satırlık yazı içeren sunak, bölgede yaşayan "Aurelia" adlı bir topluluk tarafından tiyatroya yapılan bağışı belgelemektedir. Sunağın ön yüzünde yer alan asker, sancak ve zafer çelengi betimlemeleri, kentin askerî kimliği ile uyum göstermektedir. Sunağın MS 2. ya da 3. yüzyıla ait olduğu değerlendirilmektedir. Ayrıca kentte çeşitli nekropol alanları, höyük ve yerleşim izleri tespit edilmiştir.
Savatra Antik Kenti (Anadolu Ajansı)
Restorasyon Çalışmaları
Savatra Antik Kenti’ndeki çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle 2017 yılında başlamıştır. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü Başkanı Doç. Dr. İlker Işık başkanlığındaki ekip tarafından yürütülen yüzey araştırmaları ve kazı faaliyetleri, Konya Müzesi Müdürlüğü idaresinde, Karatay Belediyesi ve Konya Büyükşehir Belediyesinin desteğiyle sürdürülmektedir. Antik tiyatro alanında yaklaşık üç yıldır süren kazılar tamamlanma aşamasına gelmiş olup, restorasyon çalışmalarının başlatılması planlanmaktadır. Tiyatrodaki oturma basamaklarının sınırlı sayıda olması, restorasyonun daha kolay gerçekleştirilebileceği öngörüsünü ortaya koymuştur. Antik kentte ortaya çıkarılan bazı buluntular Konya Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.
Savatra Antik Kenti (Anadolu Ajansı)
