SCAMPER tekniği, yaratıcı düşünmeyi ve problem çözmeyi desteklemek için kullanılan sistematik bir yöntemdir. Bob Eberle tarafından, beyin fırtınası toplantılarında yaratıcılığı tetiklemek ve problemlere yönelik hedefli sorular sormak amacıyla geliştirilmiştir. Bu teknik, yeni fikirlerin aslında mevcut olan şeylerin birer modifikasyonu olduğu fikrine dayanır. 

Yöntem

SCAMPER tekniği, bireysel veya grup içinde eleştirel düşünme ihtiyacı duyulduğunda, zihni belirli bir akışa zorlayarak yenilikçi fikirlerin ortaya çıkmasına yardımcı olur. Yedi farklı düşünme yaklaşımı sunan bu teknik, yaratıcı fikir ve çözümler bulmayı amaçlar. SCAMPER tekniğini kullanırken dikkat edilmesi gereken iki ana konsept vardır: Birincisi, yedi teknik arasında takip edilmesi gereken belirli bir sıra yoktur. İkincisi, beyin fırtınası seansları sırasında "zorlama" (force fitting) ilkesi benimsenmelidir, yani mantıksız görünen yanıtlar bile kabul edilmelidir.

Bileşenler (Akrostiş)

SCAMPER adı, her biri yaratıcı düşünme sürecinde gerekli olan belirli soruları temsil eden yedi tekniğin baş harflerinden oluşan bir akronimdir. Bu harfler ve temsil ettikleri teknikler şunlardır:

S - Substitute (Yerine Koyma): Bir ürün, hizmet veya çözümdeki parçaların başka bir şeyle değiştirilmesine odaklanır. Bu aşamada, sürecin hangi kısmının etkilenmeden değiştirilebileceği veya projenin yeri ya da zamanının ikame edilip edilemeyeceği gibi sorular sorulur.

C - Combine (Birleştirme): İki fikri, süreci veya ürünü tek bir daha verimli çıktı için birleştirme olasılığını analiz eder. İki yenilikçi fikrin birleşimi, pazarda güçlü bir konum sağlayacak yeni bir ürün veya teknoloji yaratabilir.

A - Adapt (Uyum Sağlama/Uyarlama): Daha iyi bir sonuç elde etmek için bir ürün veya hizmeti ayarlamayı ya da düzenlemeyi amaçlar. Bu ayarlama, küçük değişikliklerden tüm projede radikal değişikliklere kadar değişebilir.

M - Modify, Magnify, Minify (Değiştirme, Büyütme, Küçültme): Süreci, daha yenilikçi yetenekler ortaya çıkaracak veya problemleri çözecek şekilde değiştirmeye odaklanır. Bu, yalnızca bir ayardan fazlası olup genel sürece odaklanır.

P - Put to another use (Başka Bir Kullanıma Sokma): Mevcut bir ürün veya sürecin başka bir amaca nasıl yönlendirileceğini ele alır. Bu teknik, mevcut bir ürünün başka bir pazar segmentine veya kullanıcı tipine nasıl kaydırılacağını öğrenmek için kullanılabilir.

E - Eliminate (Eleme): Ürün veya hizmeti iyileştirmek için süreçten çıkarılabilecek kısımları belirlemeyi amaçlar. Aynı zamanda, projenin gereksiz kısımlarını keşfetmeye de yardımcı olur.

R - Reverse or Rearrange (Tersine Çevirme veya Yeniden Düzenleme): Üretim hattındaki sürecin sırasını değiştirerek ortaya çıkabilecek yenilikçi potansiyeli keşfetmeyi hedefler. Süreci veya bir kısmını tersine çevirmek, sorunları çözmeye veya yenilikçi bir çıktı üretmeye yardımcı olabilir.

Eğitim ve İş Hayatı

SCAMPER tekniği hem iş hem de eğitim ortamında yaratıcı düşünmeyi beslemek için bir araç olarak kullanılmıştır.

İş Hayatında: Şirketler yeni ürünler geliştirmek, mevcut süreçleri iyileştirmek veya pazarlama stratejilerini yenilemek için SCAMPER'ı kullanabilir. Örneğin, bir pazarlama ekibi, bir ürünün başka bir pazar segmentinde nasıl kullanılabileceğini belirlemek için "başka bir kullanıma sokma" tekniğini uygulayabilir. Bir üretim ekibi ise verimliliği artırmak amacıyla "birleştirme" veya "eleme" tekniklerini kullanarak süreçleri optimize edebilir.

Eğitimde: SCAMPER, öğrencilerin yaratıcılığını, eleştirel düşünme becerilerini ve problem çözme yeteneklerini geliştirmek için bir araç olarak kullanılmıştır. Bu teknik, öğrencilerin "kutunun dışında" düşünmelerini teşvik eder ve yeni, çeşitli bakış açıları kazanmalarına yardımcı olur. Yapılan bir araştırmada, SCAMPER eğitimi alan öğrencilerin yaratıcı düşünme yeteneklerinin önemli ölçüde arttığı saptanmıştır.^【1】   Öğretmenler, bu tekniği çeşitli disiplinlerdeki problemlere uygulamak için öğrencilere rehberlik edebilir. Örneğin bir bilim projesinde, öğrenciler bir cihazı daha verimli hâle getirmek için "değiştirme" tekniğini kullanabilirken bir hikâye yazma dersinde "tersine çevirme" tekniğiyle olay örgüsünü yeniden düzenleyebilirler.