Uşak'ın Sivaslı ilçesine bağlı Selçikler Köyü'nde yer alan antik kent, Roma İmparatoru Augustus tarafından MÖ 20 yılında Sebaste adıyla kurulmuştur. Roma Dönemi'nde 12 önemli şehirden biri olan kent, en görkemli dönemlerini Bizans Dönemi'nde yaşamıştır. Kentte 1966-1978 yılları arasında yapılan kazılarda Bizans Dönemi'ne ait kiliseler ortaya çıkarılmış olup yüzey araştırmaları Erken Kalkolitik Dönemlerden günümüze kadar kesintisiz yerleşimin olduğunu göstermektedir. Ayrıca Sebaste'nin Akmonia ve kuzey ticaret yolu ile Eumeneia ve güney ticaret yolunu birleştiren merkezi bir konumda yer aldığı ve Apollon, Artemis, Dionysos gibi kültlerin bulunduğu tespit edilmiştir. Bölgede gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında pencere camları, kaseler ve kandiller gibi çeşitli cam eserler bulunmuştur.
Sebaste Antik Kenti (Türkiye Kültür Portalı)
Tarihçe
Sebaste Antik Kenti'nin kökenleri oldukça eskilere dayanmaktadır. Bölgede yapılan araştırmalar, Erken Kalkolitik Dönem'den itibaren kesintisiz bir yerleşimin varlığını göstermektedir. Kentin bilinen en belirgin kuruluş süreci, Roma İmparatoru Augustus tarafından MÖ 20 yılında "Sebaste" adıyla gerçekleştirilmiştir. Roma Dönemi'nde Anadolu'nun on iki önemli şehri arasında yer alan Sebaste, bölgenin siyasi ve ticari yaşamında kilit bir rol oynamıştır.
Helenistik ve Roma Dönemleri'nde Phrygia olarak bilinen coğrafi bölge içerisinde konumlanan kent, MS 360 yılından sonra idari yapılanmadaki değişikliklerle Phrygia Pacatiana eyaletinin bir parçası olmuştur. Kent, özellikle Bizans Dönemi'nde en parlak ve görkemli çağlarını yaşamıştır. Bu dönemde MS 9. yüzyılda çevresindeki kentler için önemli bir piskoposluk merkezi hâline gelmiştir.
Arkeolojik Çalışmalar
Sebaste Antik Kenti'nin keşfi tesadüfi bir olayla gerçekleşmiş olsa da bölgenin antik potansiyeli Avrupalı araştırmacılar tarafından kazılar başlamadan önce de tahmin edilmiştir. Kentte ilk sistemli arkeolojik kazılar 1966-1978 yılları arasında yürütülmüştür. Bu kazı çalışmaları neticesinde özellikle Bizans Dönemi'ne ait büyük ve küçük olmak üzere iki kilise yapısı gün yüzüne çıkarılmıştır. Ana yerleşim alanının yanı sıra kentin çevresinde yer alan tümülüslerde ve höyüklerde de kısa süreli kazı faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.
Kentin arkeolojik önemi ve potansiyeli göz önünde bulundurularak 2016 yılından itibaren bölgede yüzey araştırmaları başlatılmış ve bu çalışmalar devam etmektedir. Bu modern araştırmalar, daha önceki kazılarla birlikte kentin tarihi ve kültürel dokusunu anlama çabalarına önemli katkılar sunmaktadır.
Dini ve Kültürel Yapı
Sebaste Antik Kenti'nin dini ve kültürel yapısı, farklı tarihi dönemlerde çeşitlilik göstermiştir. Antik dönemde kentte dönemin yaygın inanç sistemlerine ait kültlerin varlığı tespit edilmiştir. Eldeki verilere göre Apollon, Artemis ve Dionysos gibi önemli tanrılara adanmış kültlerin Sebaste'de etkin olduğu bilinmektedir. Bu kültler, antik Anadolu ve Akdeniz havzasında geniş bir yayılıma sahip olup kentin pagan dönemdeki dini yaşamının bir parçası olmuştur.
Bizans Dönemi'ne gelindiğinde ise Sebaste'nin dini kimliğinde önemli bir dönüşüm yaşanmıştır. Kent, MS 9. yüzyılda yakın çevresindeki kentler için önemli bir piskoposluk merkezi hâline gelerek Hristiyanlık inancının bölgedeki yayılımında kilit bir rol oynamıştır. Yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan büyük ve küçük iki kilise, bu dönemin dini mimarisini ve kentin Hristiyanlık öncesi önemini gözler önüne sermektedir. Kültürel açıdan bakıldığında kentin "polis" (şehir), "strategos" (askeri vali) ve "agoranomos" (pazar yöneticisi) gibi ünvanlarla anılması, Sebaste'nin sadece dini değil aynı zamanda idari ve sosyal açıdan da önemli bir merkez olduğunu göstermektedir. Kentin konumu itibarıyla Phrygia bölgesinin kültürel etkileşimleri içinde yer alması da genel kültürel yapısına dair ipuçları sunmaktadır.
