Selimiye Arastası, Osmanlı dönemi Edirne’sinin en önemli ticaret merkezlerinden biri olarak, şehrin kültürel ve ekonomik hayatında derin bir iz bırakmıştır. III. Murat döneminde, Selimiye Camisi’ne gelir sağlamak amacıyla inşa edilen bu çarşı, Mimar Sinan’ın kalfası Davut Ağa tarafından yapılmıştır. 1590 yılında tamamlanan bu tarihi yapının inşaatı, Selimiye Camisi'nin bakım ve işletme masraflarını karşılamak için büyük bir adım olmuştur.
Mimari Yapı ve Özellikleri
Selimiye Arastası, klasik Osmanlı çarşı mimarisinin güzel bir örneğini sunar. 256 metre uzunluğunda ve 73 kemerli olan çarşı, Edirne’nin merkezinde, Selimiye Camisi’nin güney cephesine paralel olarak konumlanmıştır. Arastanın dört kapısından giriş yapılabilir: caminin avlusuna bağlanan bir kapı ve çarşının diğer üç cephesinden giriş sağlayan kapılar. Yapının mimarisi, geleneksel Osmanlı çarşılarının özelliklerini taşırken, aynı zamanda şehre gelenlerin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla stratejik bir konumda yer alır.
İçerisinde 124 dükkan bulunan çarşı, zamanla ticaretin merkezi haline gelmiş ve Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde yer alan “Kavaflar Çarşısı” olarak tanımlanmıştır. Çarşıda, başlangıçta ayakkabıcılar ve yemeniciler gibi zanaatkarlar yer almakta iken, günümüzde şekerlemeciler ve hediyelik eşya satan esnafın yoğun olduğu bir ticaret alanı hâline gelmiştir.
Çarşının merkezinde yer alan Dua Kubbesi, Selimiye Arastası’nın manevi atmosferini simgeler. Esnaf, sabahları buradaki kubbede toplanarak, doğru iş yapacaklarına dair yemin eder ve bereket için dua ederler. Bu gelenek, Selimiye Arastası’nın sadece bir alışveriş merkezi değil, aynı zamanda bir dayanışma ve manevi birliktelik noktası olduğunu göstermektedir.
Selimiye Arastası (Edirne Belediyesi)
Tarihi ve Sosyal İşlevi
Selimiye Arastası, Osmanlı dönemi ekonomisinin ve ticaret hayatının önemli bir parçasıydı. Çarşının başlıca işlevlerinden biri, Selimiye Camisi’ne gelir sağlamak, dolayısıyla caminin bakım ve işletme masraflarını karşılamaktı. Arastanın gelirleri, camiye ve külliyeye ait giderlerin karşılanmasında kullanılıyordu ve bu durum, Osmanlı’nın vakıf sisteminin etkili bir örneğiydi.
Evliya Çelebi, Arasta’yı "Kavaflar Çarşısı" olarak tanımlarken, burada çok sayıda ayakkabıcı ve deri işçisinin faaliyet gösterdiğinden bahseder. Bu isim, zamanla çarşının yaygın olarak bilinen adlarından biri olmuştur. Zamanla, çarşıdaki dükkanlar, şekerlemeciler, hediyelik eşya satan esnaf ve geleneksel ürünler sunan dükkânlarla çeşitlenmiştir.
Günümüzdeki Durum
Bugün, Selimiye Arastası, Edirne'nin en önemli turistik alanlarından biri olarak, hem şehrin tarihine tanıklık etmek isteyenler hem de alışveriş yapmak isteyen turistler için cazibe merkezidir. Çarşı, her sabah, esnafın toplandığı Dua Kubbesi altında yapılan bereket duası ile açılmaktadır. Bu gelenek, yalnızca esnafın işlerinin bereketli olması için değil, aynı zamanda dayanışma ve doğru ticaret anlayışını teşvik etmek için yapılır. Dua geleneği, çarşıda çalışanlar ve ziyaretçiler arasında güçlü bir bağ oluşturur ve geleneksel Osmanlı iş ahlakını yaşatmaya devam eder.
Edirne’ye gelen yerli ve yabancı turistlerin uğrak noktası hâline gelen Selimiye Arastası, Selimiye Camii'nin etkileyici yapısı ve tarihi dokusu ile bütünleşerek, geçmişin izlerini modern yaşamla buluşturur. Çarşıdaki hediyelik eşya dükkanları ve yerel tatların satıldığı mağazalar, şehri ziyaret edenler için unutulmaz bir deneyim sunar.
Selimiye Arastası (Anadolu Ajansı)
