Köken

Sergerde kelimesi, Türkçeye Farsça sarkarde (سرکرده) veya ser-kerde sözcüğünden alıntıdır. Bu birleşik kelime, Farsçada “baş” anlamına gelen ser (سر) ile “yapmak, etmek” fiilinden türeyen ve "yapılmış, liderlik etmiş" gibi anlamlara gelen kerde veya gerde (کرده) sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Kelime, köken olarak "başta olan, liderlik yapan" anlamını taşır.

Kullanım Alanları

• Genel Liderlik ve Başkanlık: Eski metinlerde, bir grubun, fikri akımın veya topluluğun lideri, başkanı veya reisi anlamında kullanılmıştır.
• Yasa Dışı Örgütlenme: Tarihi anlatılarda ve resmi kayıtlarda, bir isyanın, çetenin veya haydut grubunun liderini (elebaşı) tanımlamak amacıyla, genellikle olumsuz bir bağlamda yer alır.
• Osmanlı Askerî Terminolojisi: Osmanlı askeri tarihinde, hem savaşa katılan gönüllü birliklerin komutanlarını hem de zaptiye teşkilatındaki spesifik bir rütbeyi (Binbaşı) adlandırmak için kullanılan yerleşik bir terimdir.