Sternokleidomastoid Kası, boynun en belirgin ve güçlü kaslarından biridir. Başın dönmesi, boynun fleksiyonu ve solunuma yardımcı olma gibi işlevleri vardır. Aksesuar sinir (CN XI) tarafından innerve edilir ve boynun anatomik sınırlarını belirlemede önemli bir dönüm noktasıdır.
Anatomik Yapı
Morfoloji ve Bağlantı Noktaları
Sternokleidomastoid Kası, boynun anterolateral bölgesinde yer alan güçlü ve yüzeyel bir kastır. İki başı vardır: sternal baş manubrium sterninin ön yüzeyinden, klavikular baş ise köprücük kemiğinin medial üçte birlik kısmından köken alır. Bu başlar birleşerek yukarı ve arkaya doğru uzanır ve temporal kemiğin mastoid çıkıntısı ile oksipital kemiğin üst ense çizgisine tutunur. Kas, iki ayrı orijinden başlayıp tek bir kas gövdesi olarak birleşir. Sternal ve klavikular başlar yukarı doğru uzanırken, kasın tendonları mastoid çıkıntı ve oksipital kemiğe tutunur. Kas, boyun ön ve arka üçgenlerinin sınırlarını belirleyerek önemli anatomik referans noktaları oluşturur.
Embriyolojik Köken ve Sınıflandırma
Sternokleidomastoid Kası, paraaksiyel mezodermden gelişen kaslardan biridir ve kraniyal sinir XI (nervus accessorius) ile innerve edilir. Fonksiyonel olarak baş ve boyun hareketlerinden sorumlu kas gruplarından biri olarak sınıflandırılır.
Sinir İnnervasyonu ve Vasküler Beslenme
Kasın motor innervasyonu kraniyal sinir XI (nervus accessorius) tarafından sağlanır. Proprioseptif duyusal lifler servikal pleksustan, özellikle C2 ve C3 spinal sinirlerinden gelir. Kanlanması başlıca oksipital arter ve üst tiroid arter dalları ile gerçekleşir.
Fonksiyon ve Klinik İlişkiler
Tek taraflı kasıldığında başı karşı tarafa döndürür (kontralateral rotasyon) ve aynı tarafa yatırır (ipsilateral lateral fleksiyon). İki taraflı kasıldığında baş ve boyunu öne doğru eğer (fleksiyon) ve ekstansiyona getirerek kaldırır. Derin inspirasyonda, skalen kaslarla birlikte göğüs kafesini yukarı çekerek yardımcı solunum kası olarak görev yapar. Klinik açıdan, en sık rastlanan patolojisi tortikolis olup, konjenital ve edinsel türleri bulunur. Konjenital tortikolis genellikle doğum travmasıyla ilişkili kas içi fibrozis sonucu gelişirken, edinsel tortikolis enfeksiyon, travma veya nörolojik bozukluklardan kaynaklanabilir. Sternokleidomastoid Kası, boyun üçgenlerini belirleyerek cerrahi ve tıbbi uygulamalarda önemli bir referans noktasıdır. Ayrıca, aksesuar sinirin fonksiyonunu değerlendirmek için nörolojik muayenede palpe edilen kritik bir kastır.
