Tekel (Sözlük)

Tanım

İsim

1. Bir malın yapımının yalnızca bir kuruluşun elinde bulunduğu durum; inhisar, monopol.
2. Devletin herhangi bir üretim alanını elinde tutması, satışı tek elden yönetmesi ve fiyata hâkim olması durumu; inhisar, monopol.
3. Bir kişi veya kuruluşun herhangi bir alanda kazandığı büyük güç.

Köken

"Tekel" kelimesi, Arapça "tekl" (tek) kökünden türetilmiştir ve "yalnız, biricik" anlamlarını taşır. Türkçeye, bir mal veya hizmetin tek bir otoritenin denetiminde olduğunu ifade etmek için geçmiştir.

Kullanım Alanları

• Ekonomi: Bir şirketin piyasadaki tüm arzı kontrol ettiği durumlar.
• Devlet Politikası: Bazı ülkelerde alkol, tütün gibi ürünlerin üretim ve satış haklarının devlet denetiminde olması.
• Ticaret: Rekabetin olmadığı piyasalarda oluşan fiyat belirleme tekeli.

Örnek Cümleler

1. Devlet, tütün ürünlerinde tekel oluşturmak için yeni düzenlemeler yaptı.
2. Şirket, tekel konumunu kötüye kullanarak fiyatları artırdı.
3. Bazı doğal kaynaklar üzerinde devletin tekel hakkı bulunmaktadır.

Alt Anlamlar ve Yan Anlamlar

• Doğal Tekel: Bir mal veya hizmetin üretim maliyetlerinin yalnızca bir şirket tarafından karşılanabilecek kadar yüksek olduğu durum.
• Yasal Tekel: Bir malın üretim ve satış hakkının yasa ile yalnızca bir kişi veya kuruma verilmesi.

İlgili Terimler

• Monopol
• Rekabet
• Kartel
• Tröst
• Serbest Piyasa