Tekinalp – Uyumun Havarisi, Rıdvan Turhan’ın Osmanlı’nın son ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında entelektüel ve politik serüveniyle modernleşme sürecini yansıtan kapsamlı bir biyografik inceleme kitabıdır. Dergâh Yayınları’nın Sosyoloji serisinde Ekim 2022’de yayımlanmıştır ve 417 sayfalık çalışmadır. Yazar, Tekinalp’in (Moiz Kohen) kimlik, aidiyet ve siyasi dönüşüm hikâyesini belgeler; siyasal argümanlarıyla birlikte tartışır.

Konu

Eser, Tekinalp’in Osmanlıcı siyasetten Türkçü akımlara evrilen entegrasyon sürecini inceler. Balkan Yahudisi kimliği, İttihat ve Terakki’ye bağlı düşünce pratikleri, Siyonizm tartışmalarındaki duruşu, Dokuzuncu Siyonist Kongre temsilciliği ve Cumhuriyet dönemindeki Türkleştirme tezleri kronolojik olarak analiz edilir. Ayrıca Kemalist modernleşme içinde Yahudi nüfusun uyumu sorununa dair görüşleri ayrıntılı şekilde ele alınır.

Temalar

• Kimlik ve Aidiyet Çatışması: Dinî ve etnik kimlik ile Osmanlı Türk kimliği arasındaki gerilimli pozisyonu anlatır.
• Modernleşme ve Uyum Politikaları: Tekinalp’in entelektüel pratiğiyle entegre uyum önerilerini ele alır.
• Entelektüel Dönüşüm: Osmanlıcılıktan Türkçülük ve Kemalizm’e uzanan ideolojik serüveni ele alır.
• Yahudi Modernleşmesi: Ziya Gökalp gibi isimlerle paralel bir millîleşme sürecinde Yahudi toplumunun dönüşümü anlatılır.

Analiz ve Üslup

Rıdvan Turhan, sosyolojik ve tarihî kaynaklara dayanan bir biyografi sunar. Tekinalp’in düşünsel üretimleri, yayınları ve siyasi faaliyetleri incelenir. Yazar, akademik ton kullanarak metni kuramsal çerçevelerle destekler ve metin boyunca tarihsel bağlamı sık sık hatırlatarak analiz derinliği sağlar. Kitapta karşıt perspektifler ve siyasi tartışmalar nesnel biçimde ele alınır.