TEKNOFEST Dikey İnişli Roket Yarışması, Türkiye'nin Milli Teknoloji Hamlesi vizyonu doğrultusunda genç mühendisleri uzay teknolojileri alanında yetkinleştirmek amacıyla düzenlenen bir teknoloji yarışmasıdır. İlk kez 2022 yılında gerçekleştirilen bu yarışma, Soğuk Gaz İtki Sistemi ile çalışan dikey inişli roketleri konu alan dünyadaki ilk organizasyon olma özelliğine sahiptir.
Genel Bilgi
Yarışma, Türkiye'nin resmi olarak en büyük teknoloji etkinliği olan TEKNOFEST Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali kapsamında düzenlenmektedir. 2018 yılından bu yana her yıl düzenlenen TEKNOFEST, havacılık, uzay ve ileri teknoloji konularında farkındalık oluşturmayı, genç kuşağın bu alanlara ilgisini artırmayı ve onları geleceğin mühendislik çözümleriyle buluşturmayı amaçlamaktadır. Dikey İnişli Roket Yarışması da bu misyon doğrultusunda, katılımcıların uzay ve havacılık teknolojilerine dayalı özgün sistemler tasarlayarak mühendislik ve sistem yaklaşımı konusunda gelişmelerini hedeflemektedir.
Roketin Vinçten Bırakılması - T3 Vakfı
Teknik Tanım ve Süreç
Yarışma kapsamında takımlar, Yarışma Komitesi tarafından sağlanan Havada Askıda Tutma Sistemi (örneğin bir vinç) ile roketlerini sabitleyerek, serbest bırakıldığında otomatik tetiklemeyi sağlayan ayrılma konektörü sayesinde aviyonik sistemlerini devreye alırlar. Devreye giren sistem, Soğuk Gaz İtki Sistemi kullanarak roketin kontrollü ve dengeli bir biçimde yere inişini sağlar. Bu süreçte roketin hedeflenen alana otonom ve yumuşak iniş yapması beklenir. Katılımcı takımların, hem fiziksel sistem tasarımı hem de yazılım kontrol algoritmaları üzerinde çalışmaları gerekmektedir.
Katılım Koşulları
Yarışmaya; Yurt içi ve yurt dışında öğrenim gören ön lisans, lisans, lisansüstü öğrencileri ile bu düzeylerden mezun bireyler katılabilmektedir. Takımlar en az 4, en fazla 10 üyeden oluşmalıdır.
Dikey İnişli Roket Yarışma - T3 Vakfı
Sistem Mühendisliği Yaklaşımı
Yarışmacılardan yalnızca teknik bir ürün geliştirmeleri değil, aynı zamanda sistem mühendisliği vizyonuna uygun biçimde proje yürütmeleri beklenmektedir. Bu doğrultuda takımlar; sistem için teknik gereksinimleri belirler, alt sistemler ve bileşenler bazında detaylandırma yapar. Gerekli iş paketlerini tanımlar, yapısal, itki ve aviyonik sistem ekipleriyle disiplinler arası koordinasyon sağlar. Ayrıca prototipleme, tedarik, entegrasyon ve test süreçlerini yürütürler. Geliştirilen sistemin doğrulama işlemleri gerçekleştirilir ve tüm süreç, proje yönetimi ilkelerine uygun şekilde yönetilir.
Bu kapsamlı yaklaşım; katılımcıların yalnızca teorik bilgilerini değil, aynı zamanda takım çalışması, problem çözme, iletişim, organizasyon ve liderlik gibi yetkinliklerini de geliştirmelerine olanak tanır.
Dikey İnişli Roket Yarışması - T3 Vakfı
Değerlendirme Süreci
Yarışma, üç temel rapor aşamasından oluşur:
Ön Tasarım Raporu (ÖTR): Sistem konsepti ve tasarım hedefleri sunulur.
Kritik Tasarım Raporu (KTR): Nihai tasarım ve analizler detaylı olarak açıklanır.
Atış Hazırlık Raporu (AHR): Roketin entegrasyonu, uçuşa hazırlık süreçleri ve kontrol listeleri paylaşılır. Raporlara dair şablonlar ve takvimler, TEKNOFEST’in resmî web sitesi üzerinden duyurulmaktadır.
Ödül ve Katılım Sertifikası
Yarışmaya katılma hakkı kazanan tüm finalist takımlara Katılım Sertifikası verilir. Yarışma sürecini başarıyla tamamlayan takımlar, TEKNOFEST sahnesinde ödül almaya hak kazanırlar.
Ödül Töreni - T3 Vakfı
Milli Teknoloji Hamlesi ile Uyum
Yarışma, Türkiye’nin on yıllık Teknolojik İlerleme Yol Haritası doğrultusunda, Soğuk Gaz İtkili Dikey İnişli Roket Teknolojileri alanında genç bireylerin uzmanlaşmasını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, hem ülkenin uzay programı hedeflerine katkı sağlanması hem de savunma sanayii projelerinde görev alabilecek nitelikli mühendislerin yetiştirilmesi hedeflenmektedir.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’ın TEKNOFEST 2024 etkinliğinde vurguladığı üzere, yarışmanın Türkiye’nin Milli Uzay Programı’nda belirlenen hedeflere ulaşılmasına katkı sunacak insan kaynağını geliştirmesi beklenmektedir. BAYKAR Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar da bu yarışmaların, gençlerin mühendislik alanındaki yetkinliklerini geliştirerek, onları uluslararası düzeyde rekabet edebilecek seviyeye taşıyabileceğini ifade etmiştir.
Yarışmanın Önemi
Dikey İnişli Roket Yarışması, yalnızca teknik bir mühendislik etkinliği değil; aynı zamanda Türkiye’nin uzay teknolojileri vizyonunu yansıtan stratejik bir platform niteliği taşımaktadır. Yarışma, gençlerin bilgi, beceri ve yetkinliklerini uygulamalı olarak sergileyebileceği fikirlerle ulusal projelere katkı sağlayabileceği bir öğrenme ve gelişim ortamı sunmaktadır.
Bu etkinlik, gençlerin teknolojik yetkinliklerini artırmanın yanı sıra, Türkiye’nin teknolojik bağımsızlık hedeflerine yönelik insan kaynağının yetişmesine de katkı sağlamaktadır. Yarışma, özellikle TEKNOFEST kapsamında oluşturulan “mühendislik kuşağı”nın gelişiminde kilit bir rol üstlenmektedir.
