Tottori Sakyu Rakkyou (veya Fukube Sakyu Rakkyou), Japonya'nın Tottori Prefektörlüğü'ne bağlı Tottori Şehri'nin kuzey tarafında yer alan ünlü Tottori Kum Tepeleri'ndeki (Tottori Sand Dunes) kumul tarlalarında yetiştirilen bir rakkyō (Allium chinense) çeşididir. Ürün, 10 Mart 2016 tarihinde Japonya Coğrafi İşaret (GI) sistemi kapsamında 11 numara ile tescil edilmiştir. Tottori Sakyu Rakkyou, kumlu toprakta yetişmesinin bir sonucu olarak parlak beyaz rengi ve ısırdığında hissedilen gevrek dokusu ile tanınır.

Köken ve Üretim Alanı

Üretim alanı, Japonya'nın en büyük kum tepelerinden biri olan Tottori Kum Tepeleri'ni içeren Fukube kasabasıdır. Bölgedeki tarlalar, su tutma kapasitesi düşük olan kumlu topraklardan oluşur. Bu toprak yapısı, besin maddesi ve nem açısından fakirdir. Ancak bu zorlu koşullar, rakkyō bitkisinin karakteristik özelliklerinin gelişimi için ideal bir ortam sağlar. Kumlu toprağın drenaj yeteneği yüksektir, bu da bitkinin kök kısmının çürümesini engeller ve temiz, beyaz bir görünüm kazanmasına yardımcı olur.

^{Tottori Sakyu Rakkyou (地理的表示産品情報発信サイト)}

Ayırt Edici Özellikler

Tottori Sakyu Rakkyou, hem görsel hem de duyusal açıdan standart rakkyō çeşitlerinden ayrılır:

• Doku ve Yapı: En belirgin özelliği "gevrek" (Japonca: shaki-shaki) olarak tanımlanan çiğneme hissidir. Kesit incelemelerinde, soğan katmanlarının birbirine sıkıca tutunduğu ve her bir katmanın kalınlığının neredeyse eşit olduğu gözlemlenmiştir. Yapılan fiziksel ölçümler, dış katmandan iç merkeze kadar olan kırılma direncinin tutarlı olduğunu göstermektedir. Bu homojen yapı, çiğneme sırasında ağızda dengeli bir sertlik hissi yaratır.

• Görünüm: Sıradan topraklarda yetişen rakkyōlar genellikle kehribar veya sarımsı bir tona sahipken, Tottori Sakyu Rakkyou kumlu toprakta yetiştiği için parlak beyaz bir renge ve pürüzsüz bir yüzeye sahiptir.

Yetiştiricilik ve Hasat Yöntemleri

Yetiştirme süreci, bölgenin fakir toprak koşullarına adaptasyon üzerine kuruludur. Kumlu toprağın su ve besin eksikliği, bitkinin yaprak büyümesini sınırlar. Bu durum, bitkinin hayatta kalmak için enerjisini soğan (yumru) kısmına odaklamasına neden olur. Sonuç olarak, soğan içindeki lifler ince kalır, et kısmı sıkılaşır ve ürün karakteristik gevrek dokusunu kazanır.

Bölgede hasat zamanı ve görsel peyzaj da önem taşır. Ekim ayının sonlarına doğru rakkyō bitkileri açık mor renkte çiçekler açar. Tottori Kum Tepeleri'ni kaplayan bu "mor halı" görüntüsü, bölgenin sonbahar manzarasıyla özdeşleşmiş bir simge haline gelmiştir.

Tarihsel Arka Plan ve Ekonomik Önem

Fukube bölgesinde rakkyō yetiştiriciliğinin kökleri Edo dönemine kadar uzansa da, ticari ve büyük ölçekli üretim 1914 yılı civarında başlamıştır. Geçmişte bölge halkı, rüzgarla savrulan kumların yerleşim yerlerine zarar vermesini önlemek amacıyla şeftali ve dut ağaçları dikmeyi denemiş, ancak kumlu toprak yapısı nedeniyle bu girişimler başarısız olmuştur.

Rakkyō bitkisinin kuraklığa dayanıklı yapısının ve zorlu toprak koşullarında yetişebilme yeteneğinin keşfedilmesi, bölgenin kaderini değiştirmiştir. Kum tepelerinin düzleştirilmesiyle oluşturulan tarlalar sayesinde üretim artmış ve Tottori, Japonya'nın önde gelen rakkyō üretim merkezlerinden biri haline gelmiştir.