Triger kayışı, içten yanmalı motorlarda krank mili ile eksantrik mili arasında zamanlama bağlantısı kuran, bu sayede supapların doğru zamanlamayla açılıp kapanmasını sağlayan kritik öneme sahip bir aktarma parçasıdır. “Zamanlama kayışı” veya “eksantrik mili kayışı” gibi adlarla da anılır. Genellikle kauçuk ve cam elyafı gibi dayanıklı malzemelerden üretilen bu kayış, motor çalışmasının senkronizasyonunu sağlamak için çalışır.
Triger Kayış Şeması(Yapay Zeka İle Oluşturulmuş Görsel)
Görev ve İşleyiş
Triger kayışının temel görevi, krank milinden aldığı hareketi eksantrik miline ileterek, motorun supaplarının doğru zamanlamayla açılmasını ve kapanmasını sağlamaktır. Bu sayede yakıt-hava karışımının silindirlere doğru zamanda girip yanması mümkün olur. Ayrıca triger kayışı, birçok motorda devirdaim pompasını da döndürerek motor soğutma sıvısının dolaşımını sağlar. Bu sistemin düzenli çalışması motor performansı ve ömrü açısından belirleyici rol oynar.
Yapı ve Malzeme
Triger kayışları, genellikle kompozit yapılı olup kauçuk ana malzemesinin içine çelik tel, cam elyafı veya aramid gibi dayanımlı malzemeler takviye edilir. Bu sayede hem esnek hem de yüksek gerilme direncine sahip olurlar. Ortalama olarak 1,5 tonluk yüke dayanabilecek yapıya sahiptirler.
Değişim Süresi ve Bakım
Triger kayışının ömrü, aracın modeline ve motor yapısına bağlı olarak farklılık göstermekle birlikte, ortalama 60.000 ila 120.000 kilometre arasında bir değişim gerektirir. Ayrıca kullanım süresine bağlı olarak her 3 ila 5 yıl aralığında yenilenmesi önerilir. Kayış yıpranması, sertleşmesi veya çatlaması durumunda motor çalışması ciddi zarar görebilir. Bu nedenle düzenli kontrol önemlidir.
Arızalar ve Belirtileri
Triger kayışının kopması ya da sıyırması motor çalışmasını tamamen durdurabilir. Sıyırma genellikle aşınma ve sertleşme gibi yıpranmalardan kaynaklanır. Triger kayışındaki sorunlar aşağıdaki belirtilerle fark edilebilir:
Araçtan gelen olağandışı sesler
Egzozdan siyah duman çıkması
Motorun çalışmaması veya istop etmesi
Kopan kayış parçalarının gözle görülmesi
Kopma durumunda sadece triger kayışı değil, ona bağlı olarak çalışan gergi bilyesi ve devirdaim pompası da mutlaka kontrol edilmeli ve gerekiyorsa birlikte değiştirilmelidir.
Triger kayışı, motor çalışmasının düzenli sürdürülmesi ve motorun uzun ömürlü olması için vazgeçilmez bir bileşendir. Bakımının ihmal edilmesi, motor için geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabilir. Bu nedenle belirlenen kilometre aralıklarında ve sürelerde değişim mutlaka uzman kontrolünde yapılmalıdır.
