Tuncel Tayanç Kurtiz, 1 Şubat 1936 tarihinde Kocaeli'nin Bahçecik beldesinde doğmuş, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, yönetmen, senarist ve yapımcıdır. Kariyeri boyunca Türkiye'de ve yurt dışında yer alan Kurtiz, edebiyat ve felsefe gibi farklı alanlarda eğitim aldıktan sonra oyunculuğa yönelmiş, tiyatrodan sinemaya ve televizyona uzanan bir sanat yolculuğu sürdürmüştür. 27 Eylül 2013 tarihinde İstanbul Etiler'deki evinde hayatını kaybetmiş, Balıkesir’in Edremit ilçesine bağlı Çamlıbel köyünde defnedilmiştir.

Hayatı ve Eğitimi

Tuncel Kurtiz’in babası Hamdi Valâ Kurtiz Selanik doğumlu bir Türk bürokratı, annesi Müfide Kurtiz ise Boşnak kökenlidir. İlköğrenimini babasının görevi nedeniyle Türkiye'nin sekiz farklı şehrinde tamamladı, ortaokulu Edremit’te bitirdi. İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nden mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi'nde hukuk, İngiliz dili ve edebiyatı, felsefe, psikoloji ve sanat tarihi gibi farklı bölümlerde öğrenim gördü, ancak bu bölümlerden mezun olmadan üniversite eğitimini yarıda bıraktı. Gençlik yıllarında İETT’de ışık kontrolörü olarak çalıştı.

Tiyatro Kariyeri

Tuncel Kurtiz, 1958 yılında Haldun Dormen Tiyatrosu’nda sahneye çıkarak tiyatro kariyerine başlamış, daha sonra Türkiye’nin yanı sıra İsveç, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri ve Hollanda gibi ülkelerde tiyatro çalışmalarını sürdürmüştür. Yer aldığı yapımlar arasında Peter Brook’un yönettiği "Mahabharata", Nazım Hikmet’in "Şeyh Bedrettin Destanı", Haldun Taner’in "Keşanlı Ali Destanı" ve Aydın Engin’in "Devr-i Süleyman" adlı oyunları bulunmaktadır. Ayrıca Erol Keskin, Hadi Çaman ve Erol Günaydın ile birlikte Genar Tiyatrosu’nun kuruluşunda yer almıştır.

Sinema Çalışmaları

Tuncel Kurtiz’in sinema kariyeri, 1964 yılında Orhan Günşiray'ın yönettiği "Şeytanın Uşakları" filmiyle başlamıştır. 1970’li ve 1980’li yıllarda "Umut", "Sürü" ve "Duvar" gibi filmlerde Yılmaz Güney ile çalışmıştır. 1979 yılında "Gül Hasan" filminin senaryosunu yazarak yönetmenliğini üstlenmiş, 1980 yapımı "Bereketli Topraklar Üzerinde" filminin senaryosunu kaleme almıştır. 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında İsveç, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde sinema ve tiyatro alanındaki çalışmalarına devam etmiştir. 1990’lı yıllarda Türkiye’ye dönerek hem bağımsız sinema projelerinde hem de televizyon yapımlarında yer almıştır.

Televizyon ve Son Dönem Çalışmaları

Tuncel Kurtiz’in televizyon dizilerindeki yer alımı 2000’li yıllarda yoğunluk kazanmıştır. 2003 yılında "Alacakaranlık", 2006 yılında "Hacı", 2007 yılında ise "Asi" adlı dizilerde rol almıştır. 2009 yılında başlayan "Ezel" dizisinde Ramiz Karaeski karakterini, 2012–2013 yılları arasında yayınlanan "Muhteşem Yüzyıl" dizisinde ise Ebussuud Efendi karakterini canlandırmıştır. 2010 yılında Balıkesir Edremit’te bulunan otelinde "Tuncel Kurtiz ve Dostları" adlı bir televizyon programı hazırlamış, aynı yıl BBC’nin "Hayat (Life)" belgeselinin Türkçe seslendirmesini yapmıştır.

Senaryo ve Yönetmenlik

Tuncel Kurtiz, 1979 yapımı "Gül Hasan" filminin senaryosunu yazarak yönetmenliğini üstlenmiştir. Ayrıca 1980 yılında çekilen "Bereketli Topraklar Üzerinde" ve 1978 yapımı "Kanal" filmlerinin senaryolarını kaleme almıştır.

Ölümü ve Defni

27 Eylül 2013 tarihinde İstanbul Etiler’deki evinde geçirdiği kalp krizi sonucu olay yerinde yaşamını yitirdi. 29 Eylül 2013’te Balıkesir’in Edremit ilçesine bağlı Çamlıbel köyünde toprağa verildi.

Özel Hayatı

Menend Kurtiz ile evli olan Tuncel Kurtiz’in Aslı ve Mirza adında iki çocuğu bulunmaktadır.

^{Tuncel Kurtiz'in Hayatı (AA)}

Tiyatro Oyunları

• Zafer Madalyası
• Şahane Züğürtler
• Ayı Masalı
• Altın Yumruk
• Martı
• Kalbin Sesi
• Yolcu
• Devr-i Süleyman
• Kaplan ve Daktilolar
• Keşanlı Ali Destanı
• Şeyh Bedrettin Destanı
• Çok Tuhaf Soruşturma
• Mahabharata
• Teneke
• Samanyolu

Dizileri

• Alacakaranlık – Alairbey Bozoğlu
• Hacı – Hacı Hayrullah Gesili
• Asi – Cemal Ağa
• Ezel – Ramiz Karaeski
• Muhteşem Yüzyıl – Ebussuud Efendi
• Kara Duvak – Haşim Mevlütoğlu
• Hayata Beş Kala
• Jack Hunter and the Lost Treasure of Ugarit – Said

Filmleri

• Şeytanın Uşakları
• Umut
• Sürü
• Duvar
• Gül Hasan
• Bereketli Topraklar Üzerinde
• Otobüs
• Kanal
• Yaşamın Kıyısında
• İstanbul Kanatlarımın Altında
• Hoşçakal Yarın
• Bir Aşk Uğruna
• Işıklar Sönmesin
• Tabutta Rövaşata
• Siyah Beyaz
• Güz Sancısı
• Kayıp Armağan
• Şellale
• Akrebin Yolculuğu
• İnat Hikayeleri
• O da Beni Seviyor
• Mutlu Aile Defteri
• Lal

Ödülleri

• 1981 Antalya Altın Portakal Film Festivali – En İyi Senaryo Ödülü (“Gül Hasan”)
• 1986 Berlin Uluslararası Film Festivali – Gümüş Ayı
• 1994 Antalya Altın Portakal Film Festivali – En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (“Bir Aşk Uğruna”)
• 2002 Sadri Alışık Ödülleri – En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (“Şellale”)
• 2007 Yeşilçam Ödülleri – En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (“Yaşamın Kıyısında”)
• 2008 Altın Koza Film Festivali – Usta Oyuncu Ödülü
• 2008 İtalya Taormina Film Festivali – Sanat Ödülü
• 2011 Antalya Altın Portakal Film Festivali – Yaşam Boyu Başarı Ödülü