Türkiye-İtalya-Libya İşbirliği Zirvesi, 1 Ağustos 2025 tarihinde İstanbul'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe'nin katılımıyla gerçekleştirilen üçlü liderler toplantısıdır. Zirvede düzensiz göç hareketleri, enerji işbirliği, Libya’daki siyasi süreç ve bölgesel güvenlik konuları ele alınmıştır.
Türkiye, İtalya ve Libya İşbirliği Zirvesi, 1 Ağustos 2025 - (Anadolu Ajansı)
Zirvenin Genel Kapsamı ve Gündemi
Zirve, Dolmabahçe Sarayı'nda gerçekleştirilmiş ve Türkiye, İtalya ve Libya arasında bölgesel işbirliğinin güçlendirilmesi amacıyla düzenlenmiştir. Toplantının gündeminde Akdeniz havzasındaki düzensiz göç akışlarının yönetimi, enerji arama faaliyetleri ve Libya'da siyasi istikrarın sağlanmasına yönelik ortak adımlar yer almıştır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Akdeniz’in karşı karşıya olduğu düzensiz göç, güvenlik ve siyasi istikrarsızlık gibi sınamalara dikkat çekerek, bu sorunların çözümünde Türkiye, İtalya ve Libya'nın eş güdümlü çalışmasının önemine vurgu yapmıştır. Erdoğan, uzun vadeli ve sürdürülebilir çözümler için çok taraflı işbirliği ve koordinasyon gerektiğini belirtmiştir.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'yi Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde kabul ediyor, 1 Ağustos 2025 - (Anadolu Ajansı)
Düzensiz Göç Akışlarının Yönetimi
Zirvede düzensiz göç akışlarının kontrolü öncelikli gündem maddesi olmuştur. İtalya Başbakanı Meloni, Türkiye ile bu alanda sağlanan “mükemmel sonuçları” hatırlatarak, edinilen tecrübelerin Libya’nın göç yönetiminde de uygulanabileceğini ifade etmiştir. Meloni, uluslararası insan kaçakçılığı şebekeleriyle mücadele, düzensiz göç hareketlerinin önlenmesi ve Libya'ya destek sağlanması için somut eylem planlarının geliştirilmesi gerektiğini vurgulamıştır.
Liderler, göç akınlarının yönetimi için teknik düzeyde çalışmalara derhal başlanarak, belirlenen zaman diliminde somut adımlar atılması hususunda mutabık kalmıştır. Libya Ulusal Birlik Hükümeti, zirvede bölgesel işbirliği, istikrar ve ekonomik entegrasyonun güçlendirilmesinin önemine dikkat çekmiş ve Akdeniz’de ortak stratejik projelere destek verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Türkiye, İtalya ve Libya İşbirliği Zirvesi, 1 Ağustos 2025 - (Anadolu Ajansı)
Enerji Alanında İşbirliği ve Jeopolitik Projeler
Zirvede enerji işbirliği de önemli başlıklardan biri olmuştur. Türkiye ve Libya arasında Haziran 2025’te imzalanan anlaşmayla Akdeniz'deki dört deniz alanında 10.000 kilometrelik sismik araştırma yapılması kararlaştırılmıştır. Bu çalışmaların dokuz ay içinde tamamlanması öngörülmüş ve Türkiye’nin teknik kapasitesinin Libya'nın hidrokarbon kaynaklarının araştırılmasında belirleyici rol oynayacağı ifade edilmiştir.
İtalya, Libya ile bağlantılı enerji hatlarında önemli bir aktör olarak öne çıkmaktadır. Greenstream boru hattı aracılığıyla Libya’dan Sicilya’ya doğal gaz taşıyan İtalya, zirvede bu hattın stratejik önemine vurgu yapmıştır. Zirvede ayrıca, enerji, petrol ve gaz, altyapı yatırımları, liman projeleri, elektrik şebekelerinin geliştirilmesi ve Libya’nın Akdeniz’deki bölgesel projelere entegrasyonu gibi başlıklar üzerinde görüşmeler yapılmıştır.
Libya’daki Siyasi Süreç ve Güvenlik Meseleleri
Liderler, Libya’daki siyasi çözüm sürecini de zirve gündemine almıştır. Başbakan Meloni, Libya’nın birlik, bağımsızlık ve istikrarına olan bağlılığını teyit etmiş ve Birleşmiş Milletler’in kolaylaştırıcı rolüyle Libya öncülüğünde yürütülecek siyasi sürece destek verdiklerini ifade etmiştir. Bu süreçte seçimlerin gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.
Libya Başbakanı Dibeybe, Trablus’taki güvenlik operasyonlarına değinerek, yasa dışı silahlı grupların etkisinin ortadan kaldırılması ve devlet kurumlarının vesayetten arındırılması amacıyla başlatılan operasyonların, göç ve sınır güvenliği gibi konularda ulusal politikaların uygulanabilmesi için gerekli olduğunu belirtmiştir. Dibeybe ayrıca, Türkiye, İtalya, Libya ve Katar’ın katılımıyla bölgesel koordinasyon mekanizmalarının oluşturulması çağrısında bulunmuştur.
Türkiye-İtalya Savunma Sanayi ve Diplomasi İşbirliği
Zirvede Türkiye ve İtalya arasında savunma sanayi işbirliği de gündeme gelmiştir. Türkiye’nin Baykar firması ile İtalyan savunma sanayi şirketi Leonardo arasında insansız hava araçları üretimine yönelik ortak girişim anlaşması imzalanmasına atıf yapılmıştır. Ayrıca Türkiye, İtalya’nın da yer aldığı konsorsiyumdan 40 adet Eurofighter Typhoon savaş uçağı tedariki sürecini sürdürdüğü belirtilmiştir.
Türkiye ve İtalya’nın NATO müttefikliği çerçevesinde Karadeniz, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki kriz bölgelerinde tamamlayıcı diplomatik girişimler yürüttüğü belirtilmiştir. Erdoğan ve Meloni'nin sık telefon görüşmeleri gerçekleştirdiği ve iki ülkenin bölgesel istikrarı sağlama hedefleri doğrultusunda yakın işbirliği içinde olduğu ifade edilmiştir.
Zirve Sonrası Alınan Kararlar
Zirvenin sonunda, Türkiye, İtalya ve Libya arasındaki işbirliği komitelerinin düzenli olarak toplanması ve alınan kararların liderler düzeyinde yeniden değerlendirilmesi hususunda mutabakata varılmıştır. Üç ülke, belirli bir zaman dilimi içerisinde somut adımların belirlenmesi amacıyla teknik düzeydeki çalışmaları hızlandırma kararı almıştır.
