Vefa İnsansız Sistemler Takımı (VİST), İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde 2018 yılında kurulmuş bir öğrenci teknoloji takımıdır. Takım, roket teknolojileri ve insansız hava araçları (İHA) başta olmak üzere insansız sistemler üzerine çalışmaktadır. Kuruluş amacı, üniversite öğrencilerinin multidisipliner mühendislik projelerinde deneyim kazanmasını sağlamak ve savunma, havacılık ve uzay teknolojileri alanlarında nitelikli insan kaynağı yetiştirmektir. Takım adını, ilk atölyesinin bulunduğu Vefa semtinden almıştır.

Takım, çeşitli kaynaklarda ve bağlamlarda farklı adlarla anılmaktadır. Resmi adı "Vefa İnsansız Sistemler Takımı" olan ekip, kısaca "VİST" olarak da bilinmektedir. Ayrıca, takımın faaliyet alanlarına göre "İTÜ Vefa Havacılık Takımı" veya "Vefa Havacılık" gibi isimler de kullanılmaktadır. Bu isimlendirmeler, takımın roket ve insansız hava araçları (İHA) gibi farklı projelerdeki çalışmalarını yansıtmaktadır. Roket mühendisliği alanındaki çalışmaları "Vefa Roket Takımı" adı altında yürütülmektedir.

Tarihçe

VİST, 2018 yılında kurulduktan hemen sonra başarı elde etmiş; aynı yıl düzenlenen Türkiye’nin ilk Sürü İnsansız Hava Aracı Yarışması'nda birincilik kazanmıştır. Takım, sonraki yıllarda hızla büyüyerek hem teknik alt yapısını hem de üye sayısını geliştirmiştir. 2020 yılı itibarıyla takımda farklı üniversitelerden (İTÜ, Yıldız Teknik, Boğaziçi, Uludağ vb.) öğrencilerin bulunduğu, İstanbul ve Bursa’da atölye çalışmaları yapılmıştır. 2021 yılında ise VİST, TEKNOFEST’te otonom yangın söndüren İHA projesiyle yarışmaya katılmış ve görevleri tam başarıyla tamamlamıştır.

2024 yılı itibarıyla VİST’in tarihindeki dönüm noktalarından biri yaşanmıştır; takım, ABD’nin New Mexico eyaletinde düzenlenen Spaceport America Cup 2024 yarışmasında 10.000 feet kategorisinde dünya birincisi olmuştur. Bu yarışmaya 20 ülkeden 152 takım katılmış, VİST bu kategoride en iyi roket tasarımı ve uçuş performansıyla birinciliğe ulaşmıştır.

Organizasyon Yapısı

VİST, iç yapısı itibarıyla farklı teknik alanlara odaklanan alt takımlardan oluşur. Takım, İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencilerinin gönüllü katılımıyla faaliyet gösterir ve genellikle bir takım kaptanı ve teknik sorumlular tarafından yönetilir. Alt takımlar arasında koordinasyon sağlayan bir üst yönetim grubu bulunur.

Takım danışmanlığı genellikle İTÜ öğretim üyeleri tarafından yürütülmektedir. 2024 itibarıyla, takımın faaliyetleri İTÜ Rektörü Prof. Dr. İsmail Koyuncu’nun da danışmanlığıyla desteklenmektedir.

Projeler

VİST’in yürüttüğü projeler insansız sistemler başlığında, özellikle iki ana teknik alanda yoğunlaşır: roket sistemleri ve insansız hava araçları (İHA). Bu projeler sıfırdan tasarlanmakta; mekanik sistemler, elektronik sistemler (aviyonik), yazılım, güç ve itki sistemleri takım üyeleri tarafından geliştirilmektedir.

Alt Takımlar

VİST bünyesinde, farklı teknik alanlara odaklanan çeşitli alt takımlar faaliyet gösterir. Bunlar arasında:

• Vefa Roket Takımı: Roket mühendisliği, katı yakıt motorları, aviyonik sistemler ve aerodinamik yapılar üzerine çalışır. ABD’deki Spaceport America Cup’ta birincilik elde eden ekibi oluşturmuştur.
• Vefa İnsansız Hava Aracı Takımı (İHA): Gözetleme, arama-kurtarma, yangın söndürme gibi görevler için otonom hava araçları geliştirir. 2021'deki Teknofest’te yangın söndürme görevini başarıyla tamamlamıştır.
• Vefa Aviyonik ve Yazılım Takımı: İHA ve roket projeleri için uçuş kontrol yazılımları, sensör verisi işleme sistemleri ve yer kontrol yazılımları geliştirir.
• Vefa Mekanik ve Üretim Takımı: Sistemlerin mekanik tasarımını (CAD), üretimini, montajını ve yapısal analizlerini üstlenir.

Yarışmalar ve Başarılar

VİST’in katıldığı yarışmalar ve elde ettiği ödüller arasında şunlar öne çıkar:

• 2018 – Sürü İHA Yarışması: VİST, Türkiye'de ilk kez düzenlenen Sürü İHA Yarışması'nda birincilik elde etmiştir. Yarışma, 20-23 Eylül 2018 tarihlerinde İstanbul Yeni Havalimanı'nda gerçekleştirilmiştir. Takım, birden fazla İHA'yı koordine ederek belirlenen görevleri başarıyla tamamlamıştır.
• 2021 – TEKNOFEST Yangın Söndürme İHA Görev Yarışması: Teknofest’te yarışmak üzere geliştirilen bu sistem, 30 metre yükseklikteki bir yapıya otomatik olarak yangın söndürücü bırakma görevini başarıyla tamamlamıştır. VİST, 2021 yılında düzenlenen Teknofest kapsamında yangın söndürme temalı görevde İHA'nın tüm görevleri başarıyla tamamlamıştır. Bu görev, otonom yangın söndürme sistemlerinin geliştirilmesini hedeflemiştir.
• 2024 – Spaceport America Cup (ABD): Vefa Roket Takımı tarafından geliştirilen ve 10.000 feet irtifaya başarıyla ulaşarak Spaceport America Cup 2024'te birincilik elde eden roket sistemidir. Yarışma, 20 farklı ülkeden 152 takımın katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Takım, roketin tasarımı, üretimi ve uçuş performansı ile bu kategoride birinci olmuştur.

Üyelik ve Katılım

VİST, İTÜ öğrencilerinin yanı sıra farklı üniversitelerden de öğrencilere açıktır. 2020 yılı itibarıyla takımda 20’nin üzerinde üye yer almaktadır. Üyeler; makine, uçak, elektrik-elektronik, bilgisayar ve mekatronik mühendisliği gibi farklı bölümlerden seçilmektedir.

Takıma katılım, duyurular yoluyla yapılan başvurularla olur. Üyeler; yazılım geliştirme, elektronik tasarım, üretim, mekanik montaj gibi alanlarda görev alır. Projeler, disiplinler arası çalışma ortamında yürütülür.

2024 - Spaceport America Cup (ABD) Yarışması 

İTÜ Vefa Roket Takımı, 2024 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde düzenlenen Spaceport America Cup roket mühendisliği yarışmasında, 10.000 feet kategorisinde birincilik elde etmiştir. Bu yarışma, 20 farklı ülkeden 152 takımın katılımıyla gerçekleşmiştir.

^{İTÜ Vefa Roket Takımı Spaceport Amerika Yarışması'24 Hatıra Peçi (vefa_havacilik)}

^{Vefa Havacılık Roket Test Atışı - 30.05.2023 (Ali Rıza Eke)}

Yarışma Süreci ve Teknik Detaylar

Yarışma, Haziran 2024'te New Mexico'da düzenlenmiştir. İTÜ Vefa Roket Takımı, bu yarışmada 10.000 feet irtifaya ulaşabilen bir roket tasarlamış ve başarıyla fırlatmıştır. Roket, içinde katlanabilir kanatlara sahip bir drone taşımış ve bu drone, belirlenen irtifada roketten ayrılarak hava durumu verileri toplamıştır. Bu proje, uydu veya uzay turizmi araçlarının atmosferin belirli bir seviyesine çıkarılması ve faydalı yüklerin ayrılması süreçlerini simüle etmeyi amaçlamıştır.

Yarışma Süreci:

Spaceport America Cup, üniversite düzeyinde düzenlenen en büyük uluslararası roket mühendisliği yarışmalarından biri olup, her yıl Amerika Birleşik Devletleri’nin New Mexico eyaletinde gerçekleştirilmektedir. Bu etkinlik, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Experimental Sounding Rocket Association (ESRA) tarafından organize edilmektedir. Yarışmanın teknik içeriğini oluşturan bölüm ise Intercollegiate Rocket Engineering Competition (IREC) adıyla anılmaktadır.

IREC, üniversite öğrencilerinin tasarlayıp ürettikleri roket sistemleriyle belirli irtifa hedeflerine ulaşmayı amaçladıkları rekabetçi bir mühendislik yarışmasıdır. 2006 yılında başlatılan bu yarışma, 2017 yılından itibaren “Spaceport Amerika Kupası (Spaceport America Cup)” çatısı altında uluslu bir formatta genişletilmiştir. Bu bağlamda, ESRA organizasyonun düzenleyici kurumu iken, IREC bu organizasyon kapsamında gerçekleştirilen teknik yarışmanın adıdır. Her yıl düzenlenen bu etkinlikte katılımcı takımlar, roketlerini belirlenen teknik kriterler doğrultusunda tasarlamakta, fırlatma ve kurtarma süreçlerini uygulamalı olarak gerçekleştirmektedir.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde faaliyet gösteren Vefa Havacılık Takımı, roket mühendisliği alanındaki uygulamalı çalışmaları çerçevesinde, Experimental Sounding Rocket Association (ESRA) tarafından organize edilen ve dünyanın farklı ülkelerinden üniversite takımlarının katıldığı Spaceport America Cup yarışmalarına 2023 ve 2024 yıllarında katılım göstermiştir. Bu yarışmaların teknik bölümünü oluşturan Intercollegiate Rocket Engineering Competition (IREC), her yıl New Mexico, Amerika Birleşik Devletleri’nde düzenlenmekte olup, katılımcıların belirli irtifa hedeflerine yönelik roket sistemleri tasarlayıp uçuş testi gerçekleştirmelerini esas almaktadır.

^{Vefa Havacılık - Üniversitelerarası Roket Mühendisliği Yarışması IREC'23 (Ali Rıza Eke)}

İTÜ Vefa Havacılık Takımı, 2023 yılında düzenlenen 15. Spaceport America Cup kapsamında IREC yarışmasına katılmış; bu yarışmaya her üniversiteden yalnızca bir takım kabul edilmiş ve toplamda 20 ülkeden 119 takım finale kalmıştır. İTÜ Vefa takımı, 10.000 feet irtifa hedefi kategorisinde, ticari bileşenler (COTS) ile geliştirdiği roketle tam başarılı bir fırlatma ve kurtarma operasyonu gerçekleştirmiştir. Bu teknik başarı, takımın genel değerlendirme puanına olumlu yansımış ve İTÜ Vefa Havacılık Takımı, genel klasmanda 4. sırada yer almıştır. Aynı zamanda, yarışmaya Türkiye’den katılan dokuz üniversite takımı arasında en yüksek puanı alan ve en başarılı performansı sergileyen Türk takımı olmuştur.

^{Amerika Birleşik Devletleri Deneysel Sondaj Roketi Derneği (Experimental Sounding Rocket Association), Spaceport America Yarışması, 2023 (Ali Rıza Eke)}

IREC (Intercollegiate Rocket Engineering Competition), üniversite öğrencileri tarafından geliştirilen roket sistemlerinin mühendislik, tasarım ve uçuş başarı kriterlerine göre değerlendirildiği, uygulamalı ve teknik temelli bir yarışmadır. Her yıl Amerika Birleşik Devletleri'nin New Mexico eyaletinde, Experimental Sounding Rocket Association (ESRA) tarafından düzenlenmekte olup, 2017 yılından itibaren Spaceport America Cup adlı daha geniş bir organizasyon çatısı altında yürütülmektedir. Yarışma, öğrenci takımlarına belirli irtifa hedefleri (örneğin 10.000 feet veya 30.000 feet) doğrultusunda roket tasarlama, üretme, fırlatma ve güvenli şekilde geri kurtarma görevleri verir. Katılımcı takımlar; tasarım raporları, sistem entegrasyonu, uçuş emniyeti ve kurtarma başarı oranları üzerinden çok boyutlu bir teknik değerlendirmeye tabi tutulur.

^{Amerika Birleşik Devletleri Deneysel Sondaj Roketi Derneği (Experimental Sounding Rocket Association), Spaceport America Yarışması 2023 (Ali Rıza Eke)}

İstanbul Teknik Üniversitesi’ne bağlı olarak faaliyet gösteren Vefa Havacılık Takımı, IREC’e 2023 ve 2024 yıllarında katılım göstermiştir. 2023 yılında, yarışmanın 10.000 feet irtifa hedefli kategorisinde ticari bileşenlerle geliştirilen bir roket sistemiyle yarışmaya dahil olmuş; tüm uçuş ve kurtarma görevlerini başarıyla tamamlamıştır. Aynı yıl Türkiye’den finale kalan takımlar arasında en yüksek puanı elde eden ekip olmuştur. 

^{Vefa Havacılık IREC'24 Fragmanı (Ali Rıza Eke)}

Takım, 2024 yılında aynı kategoride birincilik kazanarak, teknik başarı düzeyini uluslararası ölçekte daha ileri bir noktaya taşımıştır. Bu bağlamda İTÜ Vefa Havacılık Takımı, IREC kapsamında yürütülen yarışmalara katılarak sistem düzeyinde mühendislik uygulamaları üretmiş ve disiplinler arası öğrenci çalışmaları yoluyla Türkiye’yi temsil etmiştir.

Takımın Organizasyonu ve Katılımı

İTÜ Vefa Roket Takımı, 2018 yılında kurulmuş ve o zamandan beri çeşitli ulusal ve uluslararası yarışmalara katılmıştır. Takım, İTÜ öğrencilerinden oluşmakta olup, danışmanlığını İTÜ Rektörü Prof. Dr. İsmail Koyuncu yürütmektedir.

^{Spaceport America Cup'24 - 10k COTS şampiyonu Vefa Havacılık (Ali Rıza Eke)}

Ödül Töreni

Yarışma sonrası düzenlenen ödül töreninde, İTÜ Vefa Roket Takımı üyeleri, ödül töreninde sahnede Türkiye ve Filistin bayraklarını birlikte açmıştır. Bu durum, salondaki yaklaşık 700 katılımcı tarafından alkışlarla karşılanmıştır. Takım, yarışmada Princeton, Stanford ve George Washington gibi üniversiteleri geride bırakarak birincilik elde etmiştir.

^{İTÜ Vefa Takımı’na ABD’de Birincilik Ödülü (İTÜ)}

^{İTÜ Vefa Takımı’na ABD’de Birincilik Ödülü (İTÜ)}

^{İTÜ Vefa Takımı'ndan Spaceport Amerika Kupası'nda Birincilik (TRT Haber)}

Yarışma Sonrası Yapılan Önemli Görüşmeler

2024 yılında ABD'nin New Mexico eyaletinde düzenlenen Spaceport America Cup roket mühendisliği yarışmasında 10.000 feet kategorisinde birincilik elde eden İTÜ Vefa Havacılık Takımı, bu başarının ardından çeşitli kurum ve kişilerle görüşmeler gerçekleştirmiştir. Bu görüşmeler, takımın başarısının tanınması ve desteklenmesi açısından önem taşımaktadır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı ile Görüşme

2 Temmuz 2024 tarihinde, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, İTÜ Vefa Havacılık Takımı'nı kabul etmiştir. Kurtulmuş, takımın elde ettiği başarıdan dolayı memnuniyet ve gurur duyduğunu ifade etmiş, öğrenci ve eğitmenleri tebrik etmiştir. Kabulde, takım üyeleri ve İTÜ Rektörü Prof. Dr. İsmail Koyuncu da hazır bulunmuştur. Kurtulmuş, gençlerin teknoloji alanındaki çalışmalarını desteklenmesine vurgu yapmıştır.

^{TBMM Başkanı Kurtulmuş ve İTÜ Vefa Havacılık Takımı (AA)}

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'un 2 Temmuz 2024 tarihinde İTÜ Vefa Havacılık Takımı'nı kabulü sırasında bulunan kişilerin listesi:

1. Nurettin Alan: AK Parti İstanbul Milletvekili ve TBMM Adalet Komisyonu Üyesi.

2. Prof. Dr. İsmail Koyuncu: İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü.

3. Prof. Dr. Erol Kam: İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi.

4. Nurullah Bedir: Vefa Havacılık Takımı Mekanik Ekip Görevlisi ve Takım Kaptanı; İTÜ Uçak Mühendisliği Bölümü öğrencisi.

5. Muhammed Kam: Vefa Havacılık Takımı Aviyonik Sorumlusu; İTÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü öğrencisi.

6. Ömer Faruk Sarıgöz: Vefa Havacılık Takımı Kurucu Lideri; İTÜ Makine Mühendisliği Bölümü mezunu.

7. Ali Rıza Eke: 2021–2023 Vefa Havacılık Takımı Üniversite Proje Takımı'nda Pilot, Aviyonik Sorumlusu ve Takım Kaptanı; İTÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü öğrencisi.

8. Abdullah Talha Kiraz: Vefa Havacılık Takımı Mekanik Tasarım Mühendisi; İTÜ Makine Mühendisliği Bölümü öğrencisi.

9. Fatih Maden: Vefader Ankara Temsilcisi.

Bu kabul, İTÜ Vefa Havacılık Takımı'nın 2024 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde düzenlenen Spaceport America Cup yarışmasında elde ettiği birincilik başarısının ardından gerçekleşmiştir.

İlim Yayma Vakfı ile Buluşma

23 Temmuz 2024 tarihinde, İlim Yayma Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Necmeddin Bilal Erdoğan, İTÜ Vefa Havacılık Takımı üyeleriyle vakfın Süleymaniye'deki genel merkezinde bir araya gelmiştir. Bu buluşmada, takımın elde ettiği başarılar ve gelecekteki hedefleri üzerine görüşmeler yapılmıştır. Bilal Erdoğan, takımın başarısını tebrik etmiş ve gençlerin bu tür ders dışı çalışmalarda desteklenmesine vurgu yapmıştır.

^{Bilal Erdoğan, İlim Yayma Vakfı (AA)}

İTÜ Rektörlüğü ile İlişkiler

İTÜ Rektörü Prof. Dr. İsmail Koyuncu, takımın danışmanlığını yürütmekte ve başarılarını desteklemektedir. Takımın elde ettiği dünya birinciliği sonrası, İTÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ali Deniz, İstanbul Havalimanı'nda takımı karşılamış ve başarılarını tebrik etmiştir.

^{Vefa İnsansız Sistemler Roket Takımı (VİST) İstanbul Havalimanı Karşılama (İTÜ)}

^{İTÜ Vefa Takımı İstanbul Havalimanı Karşılama (İTÜ)}

Diğer Görüşmeler ve Tebrikler

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, İTÜ Vefa Takımı'nın başarısını tebrik etmiştir. Ayrıca, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün ve Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar da takımın başarısını kutlamış ve gençlerin teknoloji alanındaki başarılarının önemine dikkat çekmişlerdir. TEKNOFEST'te Vefa Roket Takımı'nın yapmış olduğu roketler sergilenmiştir.

^{Vefa Roket Takımı, TEKNOFEST Roket Yarışmasında Dünya Şampiyonu Olan Roketlerin Sergilenmesi (Ali Rıza Eke)}

^{Vefa Roket Takımı ve Selçuk BAYRAKTAR, TEKNOFEST Roket Yarışmasında Dünya Şampiyonu Olan Roketlerin Sergilenmesi, (Ali Rıza Eke)}