Yahya Çavuş, 1887 yılında Türkiye'de bulunan Çanakkale ilinin Ezine ilçesine bağlı, günümüzde "Koçali" adıyla bilinen köyde dünyaya gelmiştir. Askerlik hayatına Balkan Savaşları'na katılarak başlayan Yahya Çavuş, I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesiyle ilan edilen seferberlik üzerine yeniden vatan savunması görevine dönmüştür.

Çanakkale Cephesi'nde, 9. Tümen'e bağlı 26. Alay'ın 3. Taburu'nun 10. Bölüğü'nde 1. Takım Komutanı olarak görevlendirilmiştir. İtilaf Devletleri'nin Gelibolu Yarımadası'na yapmayı planladığı çıkarma harekâtı ihtimaline karşı, Yahya Çavuş'un da dahil olduğu 26. Alay, stratejik öneme sahip Seddülbahir bölgesini savunmakla görevlendirilmiştir.

Ertuğrul Koyu Çıkarması ve Komuta Zincirindeki Değişim

25 Nisan 1915 sabahı İtilaf Devletleri, Gelibolu Yarımadası'na beş ayrı noktadan çıkarma harekâtı başlatmıştır. Bu çıkarma noktalarından biri olan Ertuğrul Koyu'nda, Türk birlikleri ile düşman askerleri arasında göğüs göğüse şiddetli muharebeler yaşanmıştır. Bu kritik çatışmalar sırasında, 10. Bölük Komutanı Yüzbaşı Hüseyin Hüsnü Bey'in ağır yaralanarak savaş dışı kalmasıyla birlikte, bölüğün en kıdemli erbaşı olan Yahya Çavuş, komutayı devralmıştır.

Yahya Çavuş, Balkan Savaşları'ndan edindiği askerî deneyimi, bu zorlu anda ortaya koymuş ve emrindeki askerlere net hedefler göstererek ateş altına almalarını emretmiştir. Onun liderliğindeki Türk askerleri, sayıca az olmalarına rağmen, İngiliz 29. Tümeni'nin taarruzuna karşı yaklaşık 5 kilometrelik sahil şeridinde olağanüstü bir savunma hattı oluşturmuşlardır. Türk birlikleri, düşmana ağır kayıplar verdirerek Ertuğrul Koyu'ndaki çıkarmanın başarısız olmasını sağlamış ve İngilizlerin hedefledikleri Alçıtepe'ye ulaşmasını engellemeyi başarmışlardır. Bu direniş, muharebelerin seyrini Türk kuvvetleri lehine çevirmiş ve İtilaf Devletleri'nin ilerlemesini zorlaştırarak Türk birliklerine ileri dönemde zaman kazandırmıştır. Yahya Çavuş, bu güçlü direnişin sembol kahramanlarından biri olarak tarihe geçmiştir.

^{Yahya Çavuş Şehitliği (Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı)}

Şehadeti ve Hatırası

Ertuğrul Koyu Harekâtı'nın ikinci günü olan 26 Nisan 1915'te, Yahya Çavuş bacağından yaralanmasına rağmen hayatta kalmayı başarmış ve Kirte köyü yakınlarındaki 26. Alay Karargâhı'na ulaşmıştır. Aldığı tedavinin ardından tekrar muharebe alanına dönen Yahya Çavuş, 4 Haziran 1915 tarihinde gerçekleşen 3. Kirte Muharebeleri'nde süngü taarruzu esnasında aldığı ağır yara sonucu hastaneye kaldırılmıştır. Yaralarına dayanamayarak hastaneye kaldırılmasının ertesi günü şehit düşmüştür.

Yahya Çavuş'un ve Ertuğrul Koyu çıkarmasında şehit düşen diğer askerlerin anısına, 1992 yılında Kültür Bakanlığı tarafından Ertuğrul Tabyası'nın karşısında bir şehitlik inşa edilmiştir. "Yahya Çavuş Şehitliği" adını taşıyan bu anıt mezarlıkta, büyük bir kitabe üzerinde 148 şehidin ismi yer almaktadır. Ayrıca kitabenin önünde bulunan Türkiye motifli kısım üzerinde yer alan 67 sembolik mezar taşı ile de diğer şehitler anılmaktadır. Şehitlik sınırları içerisinde, günümüze kadar korunarak gelmiş olan ön saftaki Türk siperleri de ziyaret edilebilir durumdadır.

Ezineli Yahya Çavuş Belgeseli

TRT Belgesel'de yayımlanan yapım, Yahya Çavuş'un komutasındaki 67 askerle birlikte 3 bin kişilik İngiliz kuvvetini 32 saat boyunca sahilde durdurmasını ve işgal güçlerine ağır kayıplar verdirerek çıkarma girişimini başarısızlığa uğratmasını ele almaktadır.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü, Ezine Belediye Başkanlığı ve Yahyaçavuş Köyü Muhtarlığı'nın destekleriyle çekilen belgeselin yapımcılığını Nihal Ağırbaş, yönetmenliğini Muhammet Erkam Bülbül, senaristliğini ise Ömer Erbil üstlenmiştir.

Hazırlık aşamasında Yahya Çavuş'un torunları ve çocuklarının anlatımları ile Yahya Çavuş Köyü'ndeki sözlü aktarımlardan faydalanılmıştır. Bu belgesel çalışması, Yahya Çavuş'un kahramanlığını tüm Türkiye'ye duyurmak ve hatırasını yaşatmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yahya Çavuş'un doğup büyüdüğü köydeki evinin restore edilerek müzeye dönüştürülmesi ve Troas Kültür Yolu'nda, Yahya Çavus adına bir bölüm açılması gibi girişimler de olmuştur.

^{Yahya Çavuş Belgeseli Ön İzleme (Ehli Hayal Film)}