Yemen Hükümeti ile Husiler Arasında Esir Takası Anlaşması, iki taraf arasında, toplam 2.900 esir ve tutuklunun karşılıklı olarak serbest bırakılmasını öngören ve 23 Aralık 2025 tarihinde duyurulan mutabakattır. Anlaşma, Umman’ın başkenti Maskat’ta yürütülen ve yaklaşık iki hafta süren müzakereler sonucunda sağlanmıştır.
Mutabakata göre, Husiler 1.700 tutukluyu, Yemen hükümeti ise 1.200 tutukluyu serbest bırakacaktır. Serbest bırakılması öngörülen 1.200 kişi arasında 7 Suudi Arabistan vatandaşı ile 23 Sudan vatandaşı bulunmaktadır. Anlaşma, Yemen’de süren iç savaş bağlamında, 2014 yılından bu yana yapılan en geniş kapsamlı esir ve tutuklu takası olarak kayda geçmiştir. Süreç, Birleşmiş Milletler ile Uluslararası Kızılhaç Komitesi gözetiminde yürütülmek üzere planlanmıştır.
Husilerin Askeri Sözcüsü Yahya Seri, 2 Mayıs 2025 - (Anadolu Ajansı)
Anlaşmaya Giden Süreç
Esir ve tutuklu takasına ilişkin müzakereler, 12 Aralık 2025 tarihinde Umman’ın başkenti Maskat’ta başlamıştır. Görüşmeler, Yemen hükümeti ile Husiler arasında yürütülmüş ve yaklaşık iki hafta sürmüştür. Müzakerelerin, “tutuklular ve kaçırılanlar dosyası” başlığı altında gerçekleştirildiği bildirilmiştir.
Taraflar arasındaki görüşmeler, esir ve tutuklulara ilişkin yürütülen müzakerelerin onuncu turu kapsamında yapılmıştır. Yemen hükümeti müzakere heyeti ile Husilere bağlı Ulusal Esir İşleri Komitesi temsilcileri görüşmelere katılmıştır. Müzakerelerde, serbest bırakılacak kişilerin tüm taraflardan ve tüm cephelerden olacağı hususu kayıt altına alınmıştır.
Yemen hükümeti müzakere heyeti başkanı Yahya Muhammed Kezman, anlaşmanın imzalandığını duyurarak, toplam 2.900 esir ve tutuklunun serbest bırakılacağını açıklamıştır. Husilere bağlı Ulusal Esir İşleri Komitesi de yazılı bir açıklama yayımlayarak, hükümetle geniş kapsamlı bir esir takası üzerinde uzlaşı sağlandığını bildirmiştir.
Umman makamları, Maskat’ta yürütülen görüşmelere ev sahipliği yapmış ve müzakere sürecinde rol almıştır. Husilere bağlı Esir İşleri Komitesi tarafından yapılan açıklamada, Umman yetkililerine görüşmelere ev sahipliği yapmaları ve süreci desteklemeleri dolayısıyla teşekkür edilmiştir.
Anlaşmanın Kapsamı
Anlaşma kapsamında toplam 2.900 esir ve tutuklunun karşılıklı olarak serbest bırakılması öngörülmüştür. Mutabakata göre Husiler, 1.700 tutukluyu serbest bırakacaktır. Husilere bağlı Ulusal Esir İşleri Komitesi tarafından yapılan yazılı açıklamada, serbest bırakılacak kişilerin belirlenen listeler çerçevesinde teslim edileceği belirtilmiştir.
Yemen hükümeti, anlaşma kapsamında 1.200 tutukluyu serbest bırakacaktır. Bu grupta yer alan kişiler arasında 7 Suudi Arabistan vatandaşı ile 23 Sudan vatandaşı bulunmaktadır.
Yemen hükümeti müzakere heyeti üyesi Macid Fadail, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda şu ifadeyi kullanmıştır: “Binlerce tutuklu ve kaçırılan kişinin serbest bırakılması konusunda anlaşmaya varıldı.” Aynı açıklamada, serbest bırakılacak kişilerin “tüm taraflardan ve tüm cephelerden” olacağı kaydedilmiştir.
Öne Çıkan İsimler ve Dosyalar
Muhammed Kahtan Dosyası
Anlaşma kapsamında serbest bırakılması öngörülen kişiler arasında, Yemen’de Islah Partisinin önde gelen isimlerinden Muhammed Kahtan yer almaktadır. Muhammed Kahtan, 5 Nisan 2015 tarihinde Husiler tarafından alıkonulmuş ve bu tarihten itibaren kendisinden haber alınamamıştır.
Yemen hükümeti müzakere heyeti başkanı Yahya Muhammed Kezman, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Husilerin serbest bırakacağı kişiler arasında Muhammed Kahtan’ın da bulunduğunu bildirmiştir.
Husiler, daha önce yaptıkları açıklamalarda da Muhammed Kahtan’ın serbest bırakılmasını kabul ettiklerini duyurmuştur.
Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nin Rolü
Birleşmiş Milletler’in Sürece Katılımı
Anlaşma, Birleşmiş Milletler’in Yemen Özel Temsilciliği gözetiminde yürütülen müzakereler sonucunda duyurulmuştur. Hans Grundberg, Maskat’ta yaklaşık 11 gün süren toplantıların ardından tarafların yeni bir esir takası aşaması üzerinde mutabakata vardığını açıklamıştır. Grundberg, anlaşmaya ilişkin yaptığı açıklamada şu ifadeyi kullanmıştır: “Bu olumlu ve anlamlı bir adımdır.”
Aynı açıklamada, anlaşmanın uygulanmasının tarafların işbirliğini sürdürmesine ve bölgesel düzeyde desteğe bağlı olduğu belirtilmiştir.
Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nin Görevleri
Anlaşmanın uygulanma sürecinde Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nin serbest bırakma, nakil ve geri dönüş aşamalarında görev alacağı bildirilmiştir. Kızılhaç’ın Yemen’deki heyet başkanı Christine Cipolla, kurumun sürece hazır olduğunu açıklamıştır.
Cipolla’nın açıklamasında yer alan ifade şu şekildedir: “Ailelerinden ayrı kalan insanların güvenli ve onurlu bir şekilde yeniden bir araya gelebilmeleri için tutukluların serbest bırakılması, nakli ve iadesi işlemlerini gerçekleştirmeye hazır ve kararlıyız.”
Aynı açıklamada, taraflara anlaşma kapsamında üstlendikleri taahhütleri gecikmeden yerine getirmeleri çağrısında bulunulmuştur.
Bölgesel ve Uluslararası Tepkiler
Umman Dışişleri Bakanlığı’nın Açıklaması
Umman Dışişleri Bakanlığı, Maskat’ta Yemenli taraflar arasında varılan esir takası anlaşmasına ilişkin yazılı bir açıklama yayımlamıştır. Açıklamada, görüşmeler sonucunda anlaşmaya varılmasından memnuniyet duyulduğu belirtilmiştir.
Aynı açıklamada, Maskat’ta yürütülen müzakerelerde tarafların sergilediği yaklaşım sayesinde insani nitelikte bir anlaşmaya ulaşıldığı kaydedilmiştir.
Arap Birliği’nin Açıklamaları
Arap Birliği, Yemen Hükümeti ile Husiler arasında varılan esir takası anlaşmasına ilişkin yazılı bir açıklama yayımlamıştır. Ahmed Ebu Gayt, Maskat’ta sağlanan mutabakatı “insani açıdan önemli bir adım” olarak nitelendirmiştir. Açıklamada, anlaşmanın Yemen’de daha fazla esir ve alıkonulanın serbest bırakılmasına yönelik yeni girişimlere zemin oluşturmasının temenni edildiği belirtilmiştir.
Körfez İşbirliği Konseyi’nin Açıklamaları
Körfez İşbirliği Konseyi Genel Sekreteri Casim Muhammed el-Budeyvi, Yemen hükümeti ile Husiler arasında sağlanan esir takası anlaşmasına ilişkin yazılı bir açıklama yapmıştır. Açıklamada, anlaşmanın Yemen’de barış ve istikrar sürecine katkı sunmasının umulduğu ifade edilmiştir. Aynı metinde, Suudi Arabistan, Umman, Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilciliği ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nin sürece katkıları anılmıştır.
Suudi Arabistan’ın Açıklaması
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, Yemen hükümeti ile Husiler arasında varılan anlaşmaya ilişkin yazılı bir açıklama yayımlamıştır. Açıklamada şu ifade yer almıştır: “Bu, ülkedeki insani krizin hafifletilmesi ve güvenlik sağlanmasına katkı sunacak önemli bir adımdır.”
Kuveyt’in Açıklaması
Kuveyt Dışişleri Bakanlığı, Yemen hükümeti ile Husiler arasında sağlanan esir takası anlaşmasını memnuniyetle karşıladığını duyurmuştur. Yazılı açıklamada, söz konusu mutabakatın Yemen’de barış ve istikrar sürecine katkı sunan bir gelişme olarak değerlendirildiği belirtilmiştir.
Önceki Esir Takası Süreçleri
Nisan 2023 Esir Takası
Yemen hükümeti ile Husiler arasında, Nisan 2023’te gerçekleştirilen esir takası sürecinde, yaklaşık 900 esir ve tutuklu karşılıklı olarak serbest bırakılmıştır. Bu takas, Uluslararası Kızılhaç Komitesi ile Birleşmiş Milletler’in kolaylaştırıcılığında, İsviçre’de yürütülen müzakerelerin ardından uygulanmıştır. Serbest bırakılanlar arasında Suudi Arabistan ve Sudan vatandaşlarının da bulunduğu belirtilmiştir.
2018 Stockholm Görüşmeleri
2018 yılında Stockholm’de yapılan istişarelerde, Yemen hükümeti ile Husiler, 15 binden fazla tutuklu ve mahkuma ait listeleri karşılıklı olarak sunmuştur. Bu görüşmelerde tarafların elinde bulunan esir ve tutukluların sayısına ilişkin kesin bir mutabakat sağlanmamıştır.
Tarafların elinde tuttuğu esir ve tutukluların kesin sayısı kamuoyuna açıklanmamıştır. İnsan hakları kaynaklarının paylaştığı bilgilere göre, Yemen genelinde yaklaşık 20 bin civarında esir ve tutuklu bulunduğu yönünde tahminler yer almıştır.
