Yenidünya (Eriobotrya japonica), subtropik iklimlerde yetişen, Rosaceae familyasına ait bir meyve türüdür. Herdem yeşil yapraklara ve yayvan-oval taç yapısına sahip ağaçları ile dikkat çeker. Meyvesi taze olarak tüketilir ve erken ilkbaharda pazara sunulması sayesinde ticari değeri yüksektir. Klimakterik olmayan bir meyvedir, yani hasattan sonra olgunlaşma süreci sınırlıdır.

Köken ve Yayılış

Anavatanı Çin ve Japonya olan yenidünya, bin yılı aşkın süredir Japonya’da yetiştirilmektedir. 1700’lü yıllarda Avrupa’ya, 1800’lü yıllarda ise Cezayir ve Lübnan üzerinden Türkiye’ye getirilmiştir. Günümüzde Türkiye’de özellikle Akdeniz Bölgesi'nde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Toplam üretimin yaklaşık %97’si bu bölgeden sağlanmakta; en yüksek üretim Antalya ve Mersin illerindedir.

Bitkisel Özellikler

Yenidünya ağaçları 5–6 metreye kadar boylanabilir. Kuvvetli bir saçak kök sistemine sahip olup, yüzlek yapıdadır. Yaprakları sert dokulu, kısa saplı ve 12–40 cm uzunluğundadır. Kasım–Şubat ayları arasında çiçeklenme gösterir. Çiçek salkımları 10–17 cm uzunluğunda, bir salkımda 60–70 kadar çiçek bulunabilir.

Meyve şekli yuvarlak, eliptik ya da armut biçiminde olabilir ve genellikle 55–60 g ağırlığındadır. İçinde 1–5 tohum yer alır. Meyveler Mart–Haziran döneminde olgunlaşır.

^{Yenidünya Ağacı İllüstrasyonu. (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur.)}

İklim ve Toprak İstekleri

Yenidünya, don riskinin düşük olduğu subtropik iklim koşullarında yetişir. Çiçek ve meyveler -3°C'de zarar görmeye başlar; ağaçlar -12°C'ye kadar dayanabilir. 30°C'nin üzerindeki sıcaklıklar meyvede güneş yanığına yol açabilir.

Şiddetli rüzgâr, tozlanmayı ve döllenmeyi olumsuz etkileyerek verimi düşürür. Tercih edilen topraklar iyi drene olmuş, organik madde açısından zengin, killi-kumlu ve nötr pH’lıdır. Taban suyu seviyesi yüksek olan alanlar uygun değildir.

Yetiştiricilik Uygulamaları

Günümüzde yenidünya yetiştiriciliğinde aşılı fidanlar tercih edilmektedir. Anaç olarak çöğür kullanılır; aşılamada T göz veya yonga aşısı uygulanır. Bazı çeşitler kendine uyuşmaz olduğundan, tozlayıcı çeşitlerin bulunması verimi artırır.

Düzenli sulama ve dengeli gübreleme yüksek kalite ve verim açısından gereklidir. Aşırı azot gübrelemesi çiçeklenmeyi olumsuz etkileyebilir.

Hasat meyvenin büyüklüğü ve rengine göre, saplı olarak makasla yapılır. Meyveler eş zamanlı olgunlaşmadığı için hasat birkaç defada gerçekleştirilir.

^{Yenidünya Meyve Tohumları Nasıl Yetiştirilir ? (mansourigol Garden)}

Önemli Çeşitler

• Akko XIII: Orta mevsimde olgunlaşan, iri ve gösterişli meyveli, karaleke hastalığına ve taşımaya dayanıklı, verimi dekara 1300–1400 kg.
• Gold Nugget: ABD orijinli, geççi ve iri meyveli, verimi 1200–1300 kg/da.
• Sayda: Erkenci, tatlı ve lezzetli, orta derecede dayanıklı, verimi 1000–1200 kg/da.
• Tanaka: Japon kökenli, iri ve gösterişli, dayanıklı, verimi 1000–1200 kg/da.
• Hafif Çukurgöbek: Yerli, erkenci, tatlı, karalekeye dayanıklı, verimi 1000–1200 kg/da.
• Yuvarlak Çukurgöbek: Orta mevsim, taşımaya dayanıksız, verimi 700–800 kg/da.
• Uzun Çukurgöbek: Orta mevsim, açık sarı meyveli, kendine kısır, verimi 600–700 kg/da.

Hastalık ve Zararlılar

Yenidünyada en yaygın hastalık karaleke olup, verim kaybına ve ağaçlarda kurumalara yol açabilir. Kültürel önlemler ve uygun ilaçlama ile mücadele edilmelidir. Zararlılar arasında sarıağaç kurdu ve yaprak bitleri öne çıkmaktadır.

^{Sarıağaç Kurdu İllüstrasyonu. (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur.)}

Depolama ve Kurutma:

Yenidünya meyvesinin doku yapısının hassas ve nem içeriğinin yüksek olması nedeniyle bozulmadan uzun süre depolanamamaktadır. Ortalama %85-90 civarında yüksek nem içeriğine sahip olan yenidünya meyvesi, hasat sonrası 20-25°C sıcaklıktaki bir ortamda yaklaşık 10 gün kadar bozulmadan kalabilir.

Bu hassasiyet ve yüksek nem içeriği, uzun süreli depolama sorunlarına yol açar. Uygun muhafaza ortamlarının yetersizliği nedeniyle taze ürünlerin önemli bir kısmı bozulabilmektedir. Bu nedenle, meyvenin içerdiği yüksek nemin kontrollü bir şekilde uzaklaştırılması gereklidir.

^{Pazar Tezgahında Yenidünya Meyvesi İllüstrasyonu. (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur.)}

Mikrodalga Fırın ile Kurutulan Yenidünya (Eriobotrya japonica L.) Meyvesinin Kuruma Kinetiği ve Kalitesinin Belirlenmesi

Mikrodalga fırın kullanılarak yapılan bir çalışmada, yenidünya meyvesinin kuruma kinetiği ve renk kriteri açısından en uygun son kalite değerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Çalışmada ürün 360, 540, 720 ve 900 W güçlerinde kurutulmuştur. Ürün nemi yaş baza göre %10-13 aralığına düşene kadar kurutulmuş ve ortalama kuruma süreleri 360, 540, 720 ve 900 W güç değerleri için sırasıyla 28, 15.5, 12 ve 10 dakika olarak belirlenmiştir. Güç değerinin artmasıyla kuruma sürelerinin azaldığı tespit edilmiştir.

Kurutma işleminin yenidünya meyvesinin rengi üzerindeki etkileri de incelenmiştir.

Taze ve kurutulmuş yenidünya meyvesinin L, a, b değerleri ölçülerek kroma, hue açısı ve kahverengileşme indeks değerleri hesaplanmıştır.

^{Mikrodalga Fırın ile Kurutulan Yenidünya İllüstrasyonu. (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur.)}