Köken
Yoğun kelimesi, Eski Türkçe yoġun biçiminden evrilmiş olup, ilk anlamı “kalın, kaba, sık dokulu”dur. Bu sözcük, aynı zamanda “hamuru kabartmak” anlamına gelen Eski Türkçe yoġur- fiiliyle eş kökenlidir. Etimolojik olarak, bir şeyin hacimce dolgunlaşması, yoğunlaşması ya da sıkı hâle gelmesi fikrini taşır. Zamanla anlam genişlemesine uğrayarak fiziksel yoğunluğun yanı sıra duygusal, zihinsel ve toplumsal bağlamlarda da kullanılmaya başlanmıştır.
Kullanım Alanları
- Fiziksel Özellikler: Hacmine oranla ağırlığı fazla olan, kalın, koyu ve kesif nesneler için kullanılır. Örnek: “Yoğun sis.”
- Miktar ve Sayı: Bir yerdeki unsurun fazla, sık veya çok olmasını ifade eder. Örnek: “Yoğun nüfus.”
- Soyut Kavramlar: Nitelik bakımından yüklenmiş, baskın veya güçlü etkiye sahip durumları belirtmekte kullanılır. Örnek: “Yoğun baskı,” “Yoğun stres.”
- Halk Ağzı: Fiziksel olarak kalın veya iri yapıya sahip nesneler için kullanılır. Örnek: “Yoğun elek.”