Zağnos Vadisi, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Trabzon ilinin Ortahisar ilçesi sınırları içerisinde bulunan tarihî ve rekreasyonel bir vadi alanıdır. Vadi, 15. yüzyılda Trabzon’un Osmanlı topraklarına katılmasından sonra imar faaliyetlerinde bulunan Zağnos Paşa’nın adıyla anılmaktadır. Alan, 2000’li yıllardan itibaren kentsel dönüşüm çalışmaları ile düzenlenmiştir.

Tarihî Yapılar

Vadi içerisinde yer alan Zağnos Köprüsü, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait yapı izleri taşımaktadır. Köprü, 15. yüzyılda Osmanlı döneminde Zağnos Mehmet Paşa tarafından onarılmıştır. Vadi çevresinde ayrıca tarihî sur kalıntıları ve çeşitli sivil mimarlık örnekleri de bulunmaktadır.

Kentsel Dönüşüm Uygulamaları

2000’li yılların başında Trabzon Büyükşehir Belediyesi ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından vadi çevresinde kentsel dönüşüm çalışmaları başlatılmıştır. Bu süreçte plansız yapılaşmalar kaldırılmış, yürüyüş yolları, peyzaj düzenlemeleri, açık yeşil alanlar ve sosyal donatı alanları inşa edilmiştir. Vadideki yağmur suyu hatları ve kanalizasyon sistemleri ayrıştırılmış, altyapı çalışmaları tamamlanmıştır.

Sosyal ve Ekolojik Özellikler

Zağnos Vadisi, yeniden düzenleme çalışmaları sonrasında açık alan düzenlemesi ve kent içi rekreasyonamacıyla kullanılmaktadır. Vadi içerisinde yaya yolları, oturma alanları ve çocuk oyun alanları yer almakta; ayrıca bir kuş gözlem parkı bulunmaktadır. Söz konusu kuş parkı, bölgeye özgü ve egzotik türlerin tanıtımı amacıyla oluşturulmuştur.

Arkeolojik Kazılar ve Tarihî Kalıntılar

Zağnos Vadisi'nin güneyinde yer alan İçkale bölgesinde, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın koordinasyonunda ve Trabzon Müze Müdürlüğü başkanlığında arkeolojik kazı çalışmaları yürütülmektedir. Bu kazılarda, Roma, Bizans, Komnenos ve Osmanlı dönemlerine ait mimari yapılar ile çeşitli taşınır kültür varlıkları gün yüzüne çıkarılmıştır. Kazı alanında, Komnenos Hanedanı'na ait olduğu düşünülen kagir bir saray kalıntısı, hamam ve duvar kalıntıları ile tonozlu yapılar tespit edilmiştir. Kazıların tamamlanmasının ardından, elde edilen buluntuların restorasyonu ve kalıntıların yeniden ayağa kaldırılmasıyla bölgenin kültür turizmine kazandırılması hedeflenmektedir.

Kültürel Etkinlikler ve Toplumsal Kullanım

Zağnos Vadisi, Trabzon'da düzenlenen çeşitli kültürel etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır. Örneğin, Trabzon Uluslararası Film Festivali kapsamında Zağnos Vadisi'nde halk oyunları gösterileri ve mehter takımı performansları sergilenmiştir. Ayrıca, Ramazan aylarında düzenlenen etkinliklerde mehteran konserleri, dini sohbetler ve semazen gösterileri gibi programlar gerçekleştirilmiştir. Bu etkinlikler, bölge halkının sosyal yaşamına katkı sağlamakta ve kültürel değerlerin yaşatılmasına olanak tanımaktadır.

^{Zağnos Vadisi’nden bir görünüm- Kültür Portalı}