Köken
Zedelemek fiili, Farsçadaki zada ya da zede biçimlerinden türemiştir; bu sözcükler “vurulmuş, darbe almış” anlamına gelir. Zede kelimesine Türkçede fiil yapım eki olan -le- eklenerek “zarar vermek, darbe etkisi oluşturmak” anlamına gelen zedelemek fiili oluşturulmuştur. Sözcük zamanla yalnızca fiziksel değil, duygusal ya da simgesel zararları da ifade eden geniş bir anlam alanı kazanmıştır.
Kullanım Alanları
- Fiziksel Zarar: Eşyaların, yüzeylerin ya da vücudun darbe alması, bozulması anlamında kullanılır.
- Duygusal ve Psikolojik Anlatım: Kişinin onuru, güveni ya da duyguları zarar gördüğünde mecazi olarak kullanılır (“sözleri kalbini zedeledi”).
- Hukuk ve Sosyal İlişkiler: İtibar, saygınlık ya da kişilik haklarının ihlali anlamında yer bulur.
- Sanat ve Eleştiri Dili: Bir eserin estetik bütünlüğünün ya da anlamının bozulduğu durumları tanımlamak için kullanılır.