Zimem Defteri terimi, Arapçadaki "zemm" kökünden türetilmiştir ve bu kök, "borç" anlamına gelir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde, borçların kaydedilmesi ve bu borçların hayır işleri kapsamında ödenmesi amacıyla kullanılan deftere "zimem defteri" adı verilmiştir. Bu gelenek, İslam ahlakına dayalı bir yardım anlayışının, toplumsal yaşamda somut bir örneği olarak şekillenmiştir.
Zimem Defteri (Kaynak: İnsaniyet)
Zimem Defteri, Osmanlı İmparatorluğu dönemine ait, Ramazan ayında uygulanan bir hayır geleneğidir. Bu gelenek, günümüzdeki "veresiye defteri" kavramına karşılık gelir. Uygulama, borçlu kişilerin, genellikle dükkân sahipleri tarafından tutulan bir deftere, ödemeleri gereken borçlarını yazdırmalarını ve bu borçların ödenmesi amacıyla hayırseverlerin katkı sağlamasını ifade eder. Ramazan ayında, hayırseverler, genellikle kendilerini bilmeyen mahallelerdeki bakkallara, manavlara veya kasaplara giderek, o dükkânlardaki borçları ödeyip borçlu olan kişilerin mahcubiyetini engellemeye çalışırlardı. Zimem Defteri uygulaması, karşılıklı yardım ve dayanışma anlayışını, gizlilik ve rıza odaklı bir şekilde yaşatmış, toplumsal yardım kültürünün önemli bir parçası olmuştur.
