Ali Saip Ursavaş, 20. yüzyılın başlarında yaşamış bir asker ve siyasetçidir. Özellikle Urfa’nın işgalden kurtarılması sırasında gösterdiği çabalarla tanınır. Onun hikâyesi, hem savaş meydanlarında hem de meclis kürsülerinde geçen zorlu bir hayatın öyküsüdür.

Gençliği ve Eğitimi

Ali Saip’in babası Emekli Teğmen Emin Efendi’ydi. Çocukluğu asker disiplininin hâkim olduğu bir evde geçti. 1905 yılında Harp Okulu’ndan süvari subayı olarak mezun oldu. Diplomasında “kısa boylu, buğday tenli, siyah gözlü” olarak tanımlanmıştı. Askerî eğitime olan ilgisi onu 1905’te Harp Akademisi’ne taşıdı. 1912’de üsteğmen, 1913’te jandarma sınıfına geçti. 1917’de yüzbaşılığa terfi etti.

O yıllarda Osmanlı ordusunda görev almak, yalnızca silah kullanmak değil, aynı zamanda zor şartlarda halkı korumak anlamına da geliyordu. Ali Saip bu bilinçle hareket ederek görevine başladı.

^{(Yapay zeka ile oluşturulmuştur)}

Askerlik Yaşamı ve Savaş Yılları

Ali Saip, Trablusgarp (Libya) ve Bingazi’deki savaşlarda büyük cesaret gösterdi. 8. Kolordu 1. Süvari Bölüğü’ndeki başarısı nedeniyle 5. dereceden Mecidî Nişanı aldı. Balkan Savaşları’ndaki hizmetleriyle 4. dereceden Mecidî Nişanı’na da layık görüldü. Bir yıl kıdem zammı ve harp madalyası kazandı.

I. Dünya Savaşı sırasında Deyrizor’da görev yaparken hem aşiretler üzerinde etkili oldu hem de casusluk faaliyetlerine karşı önemli çalışmalar yürüttü. Özellikle İngiliz Casusu Lawrence’ın etkisindeki Aneze Aşireti’ni Osmanlı tarafına döndürmesiyle tanındı. Bu başarısı ona üç yıl kıdem zammı kazandırdı.

Urfa’nın Kurtuluşundaki Rolü

Mondros Mütarekesi sonrasında Osmanlı ordusu geri çekilmek zorunda kaldı. Ali Saip, Adana ve Kozan’da Fransız işgaline karşı görev aldı. Zor koşullarda bazen Fransızları oyalayarak, bazen Kuva-yı Milliye ile iletişim kurarak direnişe zemin hazırladı.

1919’un sonlarına doğru Kuva-yı Milliye ile açıkça iş birliği yapmaya başladı. Urfa’da Fransızlara karşı büyük bir ayaklanma planladı. 28 Ocak 1920’de başlaması planlanan harekât, aşiretlerle iletişim sorunları yüzünden ertelendi. 20 Şubat 1920’de başlayan mücadele, 10 Nisan 1920’de Urfa’nın kurtuluşuyla sonuçlandı.

Bu başarı, onun hem asker hem de lider kimliğini pekiştirdi. 9 Mayıs 1920’de TBMM’ye katıldı.

^{(Yapay zeka ile oluşturulmuştur)}

Siyaset Yılları

Ali Saip, TBMM’de farklı dönemlerde Urfa ve Kozan milletvekilliği yaptı. Posta, telgraf, millî müdafaa gibi komisyonlarda görev aldı. Şeyh Sait İsyanı sonrasında kurulan Şark İstiklal Mahkemesi’nde önce üye, sonra başkan oldu.

1934’te Soyadı Kanunu çıktığında Atatürk, Urfa’nın kurtarılmasındaki rolü nedeniyle ona “Ursavaş” soyadını verdi. Ancak siyaset hayatı boyunca çeşitli tartışmaların odağında yer aldı.

Son Yılları

Ali Saip, anılarını “Kilikya Faciaları ve Urfa’nın Kurtuluşu” adlı kitapta topladı. 26 Eylül 1939’da Adana’nın Kadirli ilçesinde hayatını kaybetti. Adana Asrî Mezarlığı’na defnedildi. Adı, Şanlıurfa’da bir kışlaya, okula, cadde ve sokağa verildi.

^{(Yapay zeka ile oluşturulmuştur)}

Zaman Yolculuğu

• 1885: Doğumu (Revandiz)
• 1905: Harp Okulu mezuniyeti
• 1912: Üsteğmenlik
• 1917: Yüzbaşılık
• 1920: Urfa’nın kurtuluşu
• 1934: “Ursavaş” soyadı
• 1939: Vefatı