Zonguldak'ın Filyos beldesinde, denizin ve Billaios (Filyos) Nehri'nin kucaklaştığı yerde devasa bir antik şehir yatıyor: Tios. Bu şehir, binlerce yıl önce balık, şarap ve tahıl gibi ürünlerin gemilerle taşındığı, Karadeniz’in en hareketli limanlarından biriydi. Modern yerleşimlerin dışında kaldığı için Tios, sanki bir zaman makinesinde donmuş gibi, kalıntılarıyla bizi eski çağlara davet ediyor.

^{(Görsel yapay zeka ile oluşturulmuştur.)}

Tarihçe

Tios, tam 2700 yıl önce, MÖ 7. yüzyılda, çok uzaklardan gelen Miletli denizciler tarafından kurulmuştur. Tarih boyunca Roma İmparatorluğu'ndan Bizans'a, Cenevizli tüccarlardan Osmanlı'ya kadar pek çok güçlü yönetimin egemenliği altına girmiştir. Kent, her seferinde ismini (Tios, Tieion, Tium gibi) ve görünüşünü değiştirse de, sonunda şirin bir balıkçı köyü olarak günümüze ulaşmıştır.

Mimari Özellikler

Kentte yapılan kazılarda, en yüksek noktada kurulmuş olan, korunaklı Akropol adı verilen bir kale kalıntısı bulundu. Ayrıca, insanların oyunlar izlediği büyük bir tiyatro, sıcak su havuzları olan hamamlar ve süslü sütunlu Roma tapınakları da ortaya çıkarıldı. Şehrin etrafındaki kalın duvarlar ve gemilerin yanaştığı eski liman mendirekleri, Tios'un ne kadar önemli bir ticaret ve yaşam merkezi olduğunu gösteriyor.

^{(Görsel yapay zeka ile oluşturulmuştur.)}

Kullanım ve Koruma Süreci

Bilim insanları, yani arkeologlar, 2006 yılından beri kazı yaparak Tios’un sırlarını ortaya çıkarmaya çalışıyor. Tios, modern şehir binalarının üzerine kurulmadığı için Karadeniz kıyısındaki diğer antik kentlere göre çok daha iyi durumda korunabilmiş. Bu sayede arkeologlar; yolları, evleri, depoları ve hatta su taşıyan kemerleri ile büyük bir kentin planını gün yüzüne çıkarmayı hedefliyorlar.

Kültürel ve Tarihî Önemi

Tios, Türkiye'nin Karadeniz kıyısında, üzerine başka bir yerleşim kurulmadan kazılan ilk ve tek antik kent olduğu için tarihi açıdan çok özeldir. Burada bulunan her eski para (sikke) ve çanak-çömlek parçası, o dönemde Karadeniz'de yaşayan insanların kültürü ve günlük hayatı hakkında bize büyük bilgiler veriyor. Bu kalıntılar, Karadeniz'in sadece doğal güzellikleri değil, aynı zamanda binlerce yıllık büyük bir tarihi de barındırdığını kanıtlıyor.