2025 Grönland Genel Seçimleri, 12 Mart 2025 tarihinde Grönland parlamentosu Inatsisartut üyelerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen seçimlerdir. Seçimler, bağımsızlık yanlısı partiler arasındaki görüş ayrılıkları ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Grönland'ı kontrol altına alma girişimleri gibi uluslararası etkenlerin gölgesinde geçmiştir. Sonuç olarak, merkez sağ eğilimli Demokratlar (Demokraatit) Partisi seçimleri kazanmış ancak tek başına hükümet kurabilecek bir çoğunluğa ulaşamamıştır.
2025 Grönland Genel Seçimleri, 12 Mart 2025 - Anadolu Ajansı
Seçim Sistemi ve Katılım
Grönland parlamentosu Inatsisartut, 31 sandalyeden oluşmaktadır ve üyeler dört yıllık süreyle orantılı temsil sistemiyle seçilmektedir. Seçimlerde altı büyük siyasi parti yarışmıştır. Yaklaşık 57.000 nüfuslu ülkede, 44.000 kişi oy kullanma hakkına sahiptir. Seçime katılım, son yıllardaki en yüksek seviyelerden birine ulaşmış ve sandıklar, yüksek katılım nedeniyle belirlenen süreden 30 dakika daha fazla açık kalmıştır.
Seçim Sonuçları
Seçimler sonucunda Demokratlar (Demokraatit) Partisi oyların %29,9’unu alarak birinci olmuştur. Parti lideri Jens-Frederik Nielsen, kampanya süresince ekonomik büyümeyi ve bağımsızlık sürecini kademeli olarak ilerletmeyi savunmuştur.
Bağımsızlık konusunda daha hızlı adımlar atmayı hedefleyen Naleraq Partisi, %24,5 oy alarak ikinci sıraya yerleşmiştir. Eski Başbakan Múte B. Egede’nin liderliğindeki Inuit Ataqatigiit (IA) Partisi ise %21,4 oy alarak üçüncü olmuştur.
Parti sıralaması ve oy oranları şu şekildedir:
- Demokratlar (Demokraatit) – %29,9
- Naleraq – %24,5
- Inuit Ataqatigiit (IA) – %21,4
- Siumut – %14,2
- Atassut – %5,6
- Qulleq – %4,4
2025 Grönland Genel Seçimleri Sonuçları - Grafik yapay zeka ile oluşturulmuştur.
Seçim sonucunda hiçbir parti 31 sandalyeli parlamentoda tek başına çoğunluğu elde edememiştir.
Bağımsızlık Tartışmaları
Grönland’daki ana siyasi partilerin çoğu bağımsızlığı desteklemektedir ancak bu sürecin ne kadar hızlı ilerlemesi gerektiği konusunda görüş ayrılıkları bulunmaktadır. Naleraq ve Qulleq gibi partiler, Danimarka’dan mümkün olan en kısa sürede ayrılmayı savunurken, Demokratlar ve IA, ekonomik koşulların daha elverişli hale gelmesini bekleyerek kademeli bir geçişi desteklemektedir.
Bağımsızlık sürecini hızlandırma konusunda en ısrarcı parti Naleraq olmuştur. Parti lideri Pele Broberg, seçim kampanyası süresince bağımsızlık referandumunun en kısa sürede yapılması gerektiğini belirtmiştir. Öte yandan, kamuoyu yoklamaları halkın büyük bir kısmının bağımsızlık fikrine sıcak bakmasına rağmen, ekonomik koşulların kötüleşmesi durumunda bu sürecin ertelenmesini tercih ettiğini göstermektedir.
2025 Grönland Genel Seçimleri, 12 Mart 2025 - Anadolu Ajansı
ABD ve Uluslararası Etkiler
Seçim süreci, ABD Başkanı Donald Trump’ın Grönland’ı “her ne şekilde olursa olsun” kontrol altına alma yönündeki açıklamaları nedeniyle küresel bir gündem maddesi haline gelmiştir. Trump, 2019 yılında Grönland’ı satın alma niyetini ilk kez dile getirmiş ancak Danimarka ve Grönland yetkilileri bu teklifi reddetmiştir. 2025 seçimlerinden önce yaptığı açıklamalarda ise Grönland’ın ABD için “stratejik bir zorunluluk” olduğunu vurgulamış ve ABD’nin bu bölgeyi güvenliği için kontrol etmesi gerektiğini söylemiştir.
Grönland Başbakanı Múte Bourup Egede, Trump’ın açıklamalarına sert tepki göstermiş ve Grönland’ın satılık olmadığını, geleceğini yalnızca Grönland halkının belirleyeceğini vurgulamıştır. Danimarka hükümeti de Trump’ın açıklamalarını eleştirmiş ve Grönland’ın geleceğine dış müdahaleye izin vermeyeceklerini ifade etmiştir.
