2025 Suriye Halk Meclisi Seçimleri, Beşar Esed rejiminin Aralık 2024’te devrilmesinin ardından ülkede gerçekleştirilen ilk yasama organı seçimidir. Seçimler, 5 Ekim 2025 tarihinde yapılmış ve geçici Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şara liderliğindeki yönetimin idaresinde yürütülmüştür.
2025 Suriye Halk Meclisi Seçimleri, 5 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)
Yeni meclis 210 sandalyeden oluşmaktadır. Seçimler, doğrudan halk oylaması yerine dolaylı temsil esasına dayalı bir sistemle gerçekleştirilmiştir. Bu yöntem, ülke genelinde güvenilir nüfus kayıtlarının bulunmaması ve iç savaş sonrası yerinden edilen milyonlarca kişinin seçim sistemine dâhil edilememesi gerekçesiyle uygulanmıştır.
Seçim Sistemi ve Yasal Çerçeve
2025 Suriye Halk Meclisi Seçimleri, dolaylı temsil esasına göre düzenlenmiş karma bir sistemle yürütülmüştür. Halk Meclisi’nin toplam sandalye sayısı 210 olarak belirlenmiştir. Bu sandalyelerin 140’ı seçim bölgelerinde oluşturulan seçici heyetler tarafından belirlenmiş, 70 sandalye Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şara tarafından atanmak üzere boş bırakılmıştır.
Seçim sürecinin idaresi için “Halk Meclisi Seçimleri Yüksek Komitesi” kurulmuştur. Komite, iller düzeyinde seçim bölgelerini düzenlemiş ve her bölge için alt komiteler atamıştır. Şam ve Halep gibi yüksek nüfuslu illerde bu alt komiteler dokuz üyeye kadar genişletilmiştir.
Seçici heyet sistemi, ülke genelinde yaklaşık 6.000 ila 7.000 seçici delegenin oy kullanması prensibine dayandırılmıştır. Bu delegeler, Yüksek Komite’nin belirlediği kriterlere göre yerel komisyonlar tarafından seçilmiş ve her seçim bölgesinde kendi adaylarını belirleyerek oylamaya katılmıştır.
Halk Meclisi üyeleri 2,5 yıl süreyle görev yapacak şekilde seçilmiştir. Geçici yasama dönemi boyunca Meclis’in anayasal reform süreci, yeni yasaların onaylanması ve bütçenin hazırlanması gibi görevleri yerine getirmesi öngörülmüştür. Ayrıca, yeni anayasayı hazırlayacak kurulun belirlenmesinde de Meclis’in yetkili olacağı açıklanmıştır.
Yasal düzenlemelerde kadın, engelli bireyler ve meslek gruplarının temsiline ilişkin kota taslakları hazırlanmış; buna göre seçici heyetlerin yüzde 20’sinin kadın, yüzde 3’ünün engelli bireylerden, kalanının ise profesyoneller ve yerel kanaat önderlerinden oluşması hedeflenmiştir. Bu kotalar yasal zorunluluk haline getirilmemiştir.
Adaylık Süreci ve Seçmen Yapısı
Seçimlere katılmak üzere başvuran adaylar, Yüksek Seçim Komitesi tarafından denetlenen yerel komiteler aracılığıyla belirlenmiştir. Komite, adaylık başvurularını değerlendirmiş ve nihai olarak 1.570 adayın seçime katılmasına onay vermiştir. Bu sayı bazı kaynaklarda 1.574 ve 1.578 olarak da bildirilmiştir.
Kadın adayların oranı yüzde 14 olarak açıklanmıştır. Taslak seçim yasasında kadınların yanı sıra engelli bireyler ve meslek grupları için temsil oranlarının artırılması öngörülmüş ancak bu düzenlemeler fiilen uygulanmamıştır. Adaylar arasında çoğunluğu bağımsız kişiler oluşturmuştur; siyasi partiler rejim sonrası dönemde kapatıldığı için seçimlere herhangi bir parti listesi katılmamıştır.
Seçim bölgeleri arasında en fazla aday yoğunluğu Şam, Halep ve Humus illerinde gözlemlenmiştir. Aday profilleri arasında eski yerel yöneticiler, sivil toplum temsilcileri, akademisyenler ve savaş sonrası yeniden yapılanma süreçlerinde görev almış kişiler yer almıştır.
Yüksek Seçim Komitesi, seçim sürecinde adaylık denetimi ve kampanya faaliyetleri için belirli kısıtlamalar getirmiştir. Ülke genelinde politik kampanya yürütme serbestisi bulunmadığı için adaylar kişisel tanıtımlarını yerel toplantılar ve medya aracılığıyla sınırlı şekilde gerçekleştirmiştir.
Seçim sürecine katılım hakkı, seçici heyetlerde yer alan temsilcilerle sınırlı kalmıştır. Bu nedenle doğrudan halk oylaması yapılmamış, seçmen kitlesi yalnızca bu delegelerle sınırlanmıştır. Delegelerin belirlenmesinde yerel nüfus kayıtları ve mesleki dağılım esas alınmıştır.
Oylama Süreci
Oylama işlemleri 5 Ekim 2025 Pazar günü sabah saat 09.00’da başlamıştır. Oy kullanma işlemleri 11 ilin genelinde yürütülmüştür. Seçimler, Süveyda, Rakka ve Haseke illeri hariç tutulmak üzere ülke genelinde 50 seçim bölgesinde yapılmıştır. Oy verme süresi bölgelerin yoğunluğuna göre değişmiş; bazı yerlerde saat 12.00’de tamamlanırken, bazı bölgelerde 16.00’ya kadar uzatılmıştır.
Seçim merkezleri arasında Şam’daki Ulusal Kütüphane binası sembolik öneme sahip olmuştur. Burada oy verme süreci uluslararası gözlemciler, diplomatik misyon temsilcileri ve basın mensupları tarafından izlenmiştir. Türkiye’nin Şam Geçici Maslahatgüzarı Burhan Köroğlu, Filistin ve Yemen büyükelçileri ile Ürdün Bağımsız Seçim Komisyonu heyeti seçim merkezinde bulunmuştur. Ürdün heyetinde Komisyon Üyesi Cihad el-Mumni ve Genel Sekreter Yardımcısı Muhammed el-Haniti yer almıştır.
Yüksek Seçim Komitesi Başkanı Muhammed Taha el-Ahmed, seçimlerin 50 bölgede eşzamanlı olarak yapıldığını ve her merkezde gizli oy kabinlerinin kurulduğunu açıklamıştır. Komite, oy kullanma işlemlerinin tamamlanmasının ardından sandıkların gözlemciler eşliğinde açılacağını ve sayımın aynı gün akşam saatlerinde başlayacağını bildirmiştir.
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Esed rejiminin yıkılmasının ardından yapılan ilk Halk Meclisi seçimleri kapsamında başkent Şam’daki Ulusal Kütüphane’de kurulan seçim merkezini ziyaret ediyor, 5 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)
Seçim günü Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şara, Şam’daki Ulusal Kütüphane seçim merkezini ziyaret ederek süreci gözlemlemiştir. Şara, "Suriye'nin kalkınması, bireylerin tek başına başarabileceği bir şey değildir. Bu, kolektif çabaların bir sonucudur." değerlendirmesinde bulunmuş, ülkedeki birçok yasanın ve bütçe tasarısının askıda olduğunu, bunların hayata geçirilebilmesi için Halk Meclisinde oy kullanacak milletvekillerine ihtiyaç duyulduğunu söylemiştir.
Milletvekillerine önemli sorumluluklar düştüğünü belirten Şara, "Kanunların işleyişini sağlamak ve hükümeti denetlemek gibi hayati görevler onları bekliyor." demiştir.
Gözlemciler, seçimlerin denetimi amacıyla seçim merkezlerinde hazır bulunmuştur. Uluslararası diplomatik heyetler, sürecin şeffaf biçimde yürütüldüğünü ve oy kullanma işlemlerinin genel olarak planlandığı şekilde ilerlediğini kaydetmiştir.
Seçim günü akşam saatlerinde Halk Meclisi Seçimleri Yüksek Komitesi, oy sayımına başlanacağını duyurmuş; Şam, Halep ve Humus gibi büyük şehirlerde oy verme süresinin yoğunluk nedeniyle uzatıldığını açıklamıştır.
Oy Sayımı ve Sonuçların Açıklanması
Oy sayımı 5 Ekim 2025 akşamı, seçim merkezlerinin kapanmasının ardından başlatılmıştır. Yüksek Seçim Komitesi Sözcüsü Nevvar Necme, tüm illerde oy sayım işlemlerinin eş zamanlı olarak sürdürüldüğünü açıklamıştır. Komite, Telegram kanalı üzerinden yayımladığı bildiride, seçim sonuçlarına ilişkin itiraz sürecinin 6 Ekim 2025 Pazartesi günü mesai bitimine kadar açık olacağını duyurmuştur. Kesin sonuçların 6–7 Ekim 2025 tarihleri arasında açıklanması planlanmıştır.
2025 Suriye Halk Meclisi Seçimleri, 5 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)
Yüksek Seçim Komitesi’nin 66 sayılı kararıyla ön sonuçlar 6 Ekim sabahı kamuoyuna açıklanmıştır. Buna göre, Halk Meclisi seçimlerinde 127 milletvekili seçilmiştir. Kalan 70 milletvekili Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şara tarafından atanacaktır. Süveyda, Rakka ve Haseke illerinde seçimler yapılamadığı için bu bölgelerdeki 13 sandalye boş kalmıştır.
Yüksek Seçim Komitesi Başkanı Muhammed Taha el-Ahmed, oy sayım işlemlerinin tamamlanmasının ardından yaptığı açıklamada, “Her bölgedeki oy pusulaları gözlemciler eşliğinde sayılmış ve sonuçlar komitelere teslim edilmiştir.” ifadesini kullanmıştır.