57. Piyade Alayı Şehitliği, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihî Alanı içerisinde, Conkbayırı ile Kocaçimentepe arasında yer almaktadır. 25 Nisan 1915 sabahı Arıburnu’na çıkan Anzak birliklerini durdurmakla görevlendirilen 19. Tümen’e bağlı 57. Piyade Alayı'nın, savaşta en yoğun çatışmaların yaşandığı bölgelerden biri olması nedeniyle bu noktada anıtsal bir yapı inşa edilmiştir. Şehitlik ve anıt, Gelibolu Yarımadası’nda gerçekleşen muharebelerde önemli rol oynayan 57. Alay mensuplarının anısını yaşatmak amacıyla düzenlenmiştir.
Anıtın yapımına 1992 yılında başlanmış ve anıt 1994 yılında ziyarete açılmıştır. Bu tarihî alan, savaş sırasında hayatını kaybeden askerlerin adlarının yaşatıldığı sembolik bir şehitlik niteliği taşımaktadır. Yapı, T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihî Alan Başkanlığının sorumluluğundadır.
Tanıtım Videosu (Çanakkale Tarihi Alan Başkanlığı)
Tarihî Arka Plan
57. Piyade Alayı, Çanakkale Savaşları sırasında kritik bir rol oynamıştır. 25 Nisan 1915 sabahı, Anzak birliklerinin Arıburnu’na çıkarma yapması üzerine, Mustafa Kemal’in emriyle derhâl harekete geçen alay, Conkbayırı ve Kocaçimen tepelerinde şiddetli çatışmalara girmiştir. Savaşın ilk günlerinde büyük bir direniş gösteren alayın, neredeyse tamamına yakını şehit olmuştur ama buna rağmen düşman ilerleyişini durdurmayı başarmıştır.
Şehitliğin Yapısı ve Mimari Özellikleri
Şehitlik, 57. Alay’ın kahramanlığını simgeleyen bir anıt niteliği taşımaktadır. Alanın merkezinde, beyaz mermerden yapılmış bir anıt bulunmaktadır. Anıtın üzerinde, alayın sancağının dalgalandığı bir tasvir yer alır. Şehitliğin çevresinde, savaşta hayatını kaybeden askerlerin sembolik mezarları ve bilgilendirme panoları bulunmaktadır.
Şehitliğin girişinde Mustafa Kemal’in 57. Alay’a hitaben söylediği “Ben size taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum!” sözü yazılıdır. Bu ifade, alayın fedakârlığını ve savaşın şiddetini yansıtan tarihî bir belge niteliğindedir.
Ayrıca şehitlik içinde, 57. Alay Komutanı Yarbay Hüseyin Avni Bey ve diğer subaylara atfedilen sembolik mezarlar yer almaktadır. Yapı grubu, yalın fakat anıtsal bir mimari tasarımla ele alınmış ve doğal dokuya uyumlu bir şekilde konumlandırılmıştır.
Şehitliğin Girişi (Çanakkale Tarihi Alan Başkanlığı)
Ziyaret ve Ulaşım Bilgileri
57.Piyade Alayı Şehitliği, Gelibolu Yarımadası Tarihî Milli Parkı sınırları içerisinde yer almaktadır. Eceabat’tan Kabatepe yönüne giden yol üzerinde, Conkbayırı’na yakın bir konumdadır. Şehitlik her gün ziyarete açıktır ve giriş ücretsizdir.
Ziyaretçiler, şehitlik alanında rehber eşliğinde tarihî bilgiler alabilir veya bilgilendirme panolarını inceleyerek savaşın detaylarını öğrenebilirler. Ayrıca şehitliğin bulunduğu bölgeden Arıburnu ve Anzak Koyu’nun panoramik görüntüsü izlenebilir.
Kültürel ve Tarihî Önemi
57. Piyade Alayı Şehitliği, Çanakkale Savaşları’nın en önemli sembollerinden biridir. Alayın gösterdiği direniş, Türk askerinin cesaretini ve vatan savunmasındaki kararlılığını temsil etmektedir. Şehitlik, her yıl 18 Mart ve 25 Nisan gibi anma törenlerinde binlerce ziyaretçi tarafından ziyaret edilmekte ve şehitlerin hatırası yaşatılmaktadır.
Anma Törenleri
57.Piyade Alayı Şehitliği, her yıl 25 Nisan tarihinde düzenlenen “57. Alay Vefa Yürüyüşü” ile anılmaktadır. T.C Gençlik ve Spor Bakanlığının koordinasyonunda gerçekleşen bu etkinlikte, binlerce kişi sabah saatlerinde yürüyüşe katılarak şehitleri anmaktadır. Etkinlik, millî bilinç ve tarihî farkındalık oluşturmak amacıyla düzenlenmektedir.
