Airbus Beluga, resmi adıyla A300-600ST (Super Transporter), Airbus tarafından kendi ürettiği uçak parçalarını ve diğer büyük boyutlu yükleri taşımak amacıyla geliştirilmiş, sıra dışı tasarımıyla dikkat çeken bir kargo uçağıdır. "Beluga" (Beyaz Balina) adı, uçağın görünümünün bir balinayı andırmasından gelmektedir. Airbus'ın üretim tesisleri arasındaki parça transferini hızlandırmak ve lojistik süreçlerini optimize etmek amacıyla tasarlanmıştır. Daha sonra, özel kargo taşımacılığı hizmetleri de sunmaya başlamıştır.

^{Airbus Beluga (Pixabay)}

Geliştirilme Amacı ve Tarihçesi

Airbus, 1990'lı yılların başında, farklı ülkelerdeki üretim tesislerinde ürettiği uçak parçalarını (kanatlar, gövde bölümleri vb.) son montaj hatlarına hızlı ve verimli bir şekilde ulaştırma ihtiyacı duymuştur. O dönemde kullanılan Super Guppy nakliye uçaklarının kapasitesi yetersiz kalınca, daha büyük ve daha modern bir çözüm arayışına girilmiştir. Bu ihtiyaçtan doğan A300-600ST Beluga projesi, mevcut A300-600 modelinin modifiye edilmesiyle hayata geçirilmiştir. İlk Beluga, 1994 yılında ilk uçuşunu yapmış ve 1995 yılında hizmete girmiştir.

^{Airbus Beluga (Rawpixel)}

Tasarım Özellikleri

Beluga'nın en belirgin özelliği, geniş ve yüksek kargo bölümüdür. Uçağın üst kısmında, normal bir uçağın gövdesinin üzerinde bir "balina kamburu" gibi duran bu bölüm, çok büyük ve hacimli yüklerin taşınmasına olanak sağlamaktadır. Kargo bölümüne, uçağın ön kısmının yukarı doğru açılarak erişilir. Bu sayede, yükleme ve boşaltma işlemleri hızlı ve kolay bir şekilde gerçekleştirilebilir. Beluga, iki adet turbofan motorla donatılmıştır.

Modeller

Orijinal Beluga modeli, A300-600ST olarak adlandırılır. Ancak, artan taşıma ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, daha büyük ve daha gelişmiş bir versiyonu olan BelugaXL (A330-743L) geliştirilmiştir. BelugaXL, A330-200F kargo uçağı temel alınarak tasarlanmıştır ve daha fazla yük taşıma kapasitesine ve menzile sahiptir. BelugaXL'in ilk uçuşu 2018'de gerçekleşmiş ve 2020'de hizmete girmiştir.

Teknik Özellikler (A300-600ST Beluga)

• Mürettebat: 2 pilot, 1 yükleme uzmanı
• Uzunluk: 56.15 metre
• Kanat Açıklığı: 44.84 metre
• Yükseklik: 17.24 metre
• Kargo Bölümü Uzunluğu: 37.7 metre
• Kargo Bölümü Genişliği: 5.4 metre
• Kargo Bölümü Yüksekliği: 7.1 metre
• Maksimum Kalkış Ağırlığı: 155 ton
• Maksimum Yük Kapasitesi: 47 ton
• Menzil: 1,667 km (maksimum yükle)
• Motorlar: 2 × General Electric CF6-80C2 turbofan

^{Airbus Beluga A300-600ST (YouTube)}

Kullanım Alanları

Beluga'nın temel kullanım amacı, Airbus'ın kendi üretim tesisleri arasındaki büyük boyutlu uçak parçalarını taşımaktır. Ancak, uçağın benzersiz kargo kapasitesi, özel kargo taşımacılığı alanında da kullanımını mümkün kılmıştır. Beluga, helikopterler, sanat eserleri, hassas makineler ve hatta uzay araçları gibi çeşitli büyük ve ağır yükleri taşıyabilmektedir.

BelugaXL

BelugaXL, orijinal Beluga'nın yerini almak üzere geliştirilmiş daha büyük ve daha yetenekli bir versiyondur. A330-200F platformunu temel alan BelugaXL, %30 daha fazla taşıma kapasitesine sahiptir ve daha uzun menzillere uçabilir. BelugaXL'in kargo bölümü, iki adet A350 XWB kanadını aynı anda taşıyabilecek kadar büyüktür.