Akkışla, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan Kayseri ilinin doğusunda bulunan bir ilçedir. İl merkezine yaklaşık 80 km uzaklıktadır. 546 km² yüzölçümüne sahip olan ilçenin deniz seviyesinden yüksekliği 1.330–1.370 metre arasında değişmektedir. İdari olarak 1987 yılında ilçe statüsüne kavuşmuştur. 2022 yılı TÜİK verilerine göre ilçenin toplam nüfusu 5.563’tür.

Tarihçe

Akkışla yöresi, tarihî olarak göçebe Türk boylarının yerleşimine sahne olmuştur. Mevcut kaynaklara göre, 1804 yılında Oğuzların Bayat boyuna mensup Kuzugüdenli aşireti tarafından Hınzır Dağı eteklerine yerleşilerek ilk köyler kurulmuştur. Kuruluş döneminde 45 köy bulunduğu bilinen yörede günümüzde 14 mahalle yer almaktadır. İdari yapısı bakımından Akkışla, önce Sivas iline, ardından Kayseri’nin il olmasıyla birlikte Pınarbaşı (Aziziye) ilçesine bağlanmıştır. Bünyan’ın ilçe statüsüne geçmesiyle bir süre bu ilçeye bağlı kalmış; 1953 yılında belediye teşkilatı kurulmuş, 19 Haziran 1987 tarihinde ise 3392 sayılı Kanun ile müstakil ilçe olmuştur. İlçenin adı, kuzeyindeki beyaz kayalıklar (“Ak”) ile hayvanların kış mevsimini dışarıda geçirmelerine olanak tanıyan yapısından (“Kışla”) türetilmiştir.

Coğrafi Yapı

Akkışla, doğuda Pınarbaşı, batıda Sarıoğlan, kuzeyde Gemerek (Sivas), güneyde ise Pınarbaşı ve Bünyan ilçeleriyle çevrilidir. İlçe topraklarının yaklaşık %60’ı dağlık, %40’ı ise tarıma elverişlidir. En önemli yükseltileri arasında Hınzır Dağı yer alır. Bu dağlar genellikle dik yamaçlı ve derin vadilerle yarılmıştır. İlçe sınırlarından geçen Acısu ve Kesdoğan çayları Kızılırmak’a ulaşmaktadır. Bölgede göl ve gölet bulunmamaktadır. İlçede karasal iklim hüküm sürmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçmektedir. Bitki örtüsü bozkır karakterlidir. Dağlık alanlarda mera, çayır ve kısmen ormanlık alanlar mevcuttur. 10.000 hektarlık orman varlığı ile 15.000 hektarlık çayır ve mera alanı bulunmaktadır.

İdari Yapı ve Nüfus

Akkışla ilçesi, biri merkez olmak üzere 3 belediye ve 14 mahalleden oluşmaktadır. Bu mahalleler şunlardır: Yeni, Yeşil, Şen, Yukarı, Uğurlu, Kululu, Akin, Gömürgen, Yeni Gömürgen, Alevkışla, Ganişeyh, Girinci, Gümüşsu ve Ortaköy. İlçede adliye teşkilatı bulunmamakta, adli işlemler Sarıoğlan Adliyesi tarafından yürütülmektedir. İlçede faaliyet gösteren başlıca kamu kurumları arasında Kaymakamlık, Emniyet Amirliği, Jandarma Komutanlığı, Milli Eğitim Müdürlüğü, Tarım ve Orman Müdürlüğü, Nüfus Müdürlüğü, Sağlık Müdürlüğü, Tapu Müdürlüğü, Tarım Kredi Kooperatifi, Müftülük, Malmüdürlüğü ve Ziraat Bankası şubesi bulunmaktadır.

Sosyal Yapı ve Eğitim

Akkışla ilçesinde eğitim hizmetleri İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülmektedir. İlçede 4 ilkokul, 4 ortaokul, 1 Çok Programlı Anadolu Lisesi ve Halk Eğitim Merkezi bulunmaktadır. Okuryazarlık oranı 1937 yılına kadar oldukça düşüktü; ancak günümüzde bu oran %93’e ulaşmıştır. Nüfusun %38’i ilkokul, %28’i ortaokul, %18’i lise ve %6’sı yükseköğretim mezunudur. Sağlık hizmetleri ise İlçe Sağlık Müdürlüğü, Toplum Sağlığı Merkezi ve Aile Sağlığı Merkezi aracılığıyla sağlanmaktadır. Kululu, Gömürgen ve Ortaköy mahallelerinde birer sağlık evi faaliyet göstermektedir. Yayla kültürü halen varlığını sürdürmektedir. Özellikle Gömürgen Mahallesi’nde yaz aylarında küçükbaş hayvanlarla yaylalara çıkma geleneği devam etmektedir. İlçede sinema, kültür merkezi, park gibi sosyal ve kültürel tesisler bulunmamaktadır; sosyal yaşam genellikle yaz aylarında yurt dışından gelen gurbetçilerin katkısıyla canlanmaktadır.

Ekonomi

Akkışla ilçesinde ekonomik faaliyetler, temel olarak tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Üretim daha çok hane halkının temel ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir. Tarıma elverişli toplam 100.850 dekar arazinin 25.850 dekarı sulu, 75.000 dekarı kıraç arazidir. 59.600 dekarlık alanda buğday, arpa, çavdar, yulaf ve nohut üretimi yapılmaktadır. Ayrıca 650 dekarda pancar ekimi, 9.500 dekarda yem bitkisi ve 1.100 dekarda meyve-sebze yetiştiriciliği yapılmaktadır. Hayvancılık faaliyetleri kapsamında yaklaşık 3.290 büyükbaş ve 45.000 küçükbaş hayvan kayıt altındadır. Hayvan küpeleme ve suni tohumlama işlemleri uygulanmakta; süt toplama merkezlerinin açılmasıyla hayvancılık faaliyetlerinde artış gözlemlenmektedir. İlçede ticari faaliyetler sınırlıdır. Az sayıda gıda işletmesi, birkaç demirci ve marangoz atölyesi faal durumdadır. Tarım ve hayvancılık ürünleri genellikle Kayseri merkezine pazarlanmaktadır.