Ankara Tiftiği, Türkiye’nin yerli keçi türlerinden biri olan Ankara Keçisinden elde edilen, tarihsel ve kültürel önemi yüksek, ince ve parlak bir doğal liftir. Yüzyıllardır Anadolu’da yetiştirilen bu özel keçi türü, özellikle Ankara ve çevresindeki iklim koşullarına uyum sağlamış, tiftiğiyle tanınmıştır.

Tarihsel Arka Plan

Ankara Tiftiği’nin üretimi, Orta Asya’dan Anadolu’ya uzanan göç yolları boyunca şekillenmiş ve Osmanlı döneminde ticari bir değer kazanmıştır. 19. yüzyılda tiftiğin Avrupa’ya ihracı, Ankara Keçisi’nin ününü uluslararası düzeye taşımıştır. Ancak 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren sentetik liflerin yaygınlaşması ve üretim alanlarının daralmasıyla tiftiğe olan talep azalmıştır.

Fiziksel Özellikler

Ankara Tiftiği, aşağıdaki nitelikleriyle diğer doğal liflerden ayrılır:

İncelik: Ortalama 22–30 mikron çapında, yumuşak ve hafif.

Parlaklık: Doğal bir ışıltıya sahiptir; bu özellik özellikle tekstilde tercih edilmesini sağlar.

Uzunluk: Lif uzunluğu genellikle 20–30 cm arasında değişir.

Renk: Genellikle beyazdır; bu da boyanabilirliğini artırır.

^{Tiftik Keçisi (AA)}

Üretim Süreci

Ankara Tiftiği’nin üretimi, biyolojik ve teknik aşamaları içeren çok yönlü bir süreçtir. Bu süreç, Ankara Keçisi’nin yetiştirilmesinden tiftiğin pazarlanmasına kadar altı temel evrede yürütülür:

Sürü Yönetimi

Yüksek kaliteli tiftik üretimi için Ankara Keçisi’nin beslenmesi ve biyolojik döngüsü titizlikle izlenir. Meralardan yıl boyunca yararlanılır; kış ve doğum dönemlerinde yonca, fiğ otu, buğday ve arpa samanı gibi kaba yemler ile dane yemler kullanılır. Anızlar ve bitkisel üretim artıkları da değerlendirilir.

Kırkım Öncesi Hazırlık

Kırkım öncesi dönemde tiftiğin temizliği ve bütünlüğü korunur:

• Keçiler dikenli meralardan uzaklaştırılır.
• Kırkım alanı temizlenip sulanır.
• Hayvanlar açık padoklarda tutulur.
• Kırkım ekipmanları hazırlanır.
• “Çakıldak temizliği” kırkımdan bir hafta önce yapılır.

Kırkım Uygulaması

Kırkım, makas veya makineyle, hayvana zarar vermeden ve tiftiğin bütünlüğünü koruyacak şekilde yapılır. Kırkımcı, keçiyi çeşitli pozisyonlara getirerek vücut bölgelerini sistematik biçimde kırkar; diz arkası gibi hassas bölgelerde özel dikkat gösterilir.

Kırkım Sonrası İşlemler

Sınıflandırma: Oğlak, ergin ve tali tiftik olarak üç kalite sınıfı belirlenir.

Katlama: Gömlekler iç kısmı dışa gelecek şekilde katlanır; boyun ve but kısımları içe doğru kıvrılır.

Paketleme: Kalite sınıflarına göre paketlenir; polietilen malzemelerle korunur. Etiketleme boya kullanılmadan yapılır.

Hayvan Yönetimi: Kırkım sonrası dış parazitlere karşı banyoya alınır ve hava değişimlerine karşı korunur.

Depolama

Depolama çiftlikten aracı kurumlara kadar iki aşamada gerçekleşir. Depolarda:

• Zeminle doğrudan temas engellenir. Sıcaklık 15–20 °C arasında tutulur.
• Nem ve zararlılara karşı önlemler alınır. Gerekirse insektisit uygulamaları yapılır.

Pazarlama

Sınıflandırılmış tiftiğin pazarlaması, Tiftik Birlik ve ilgili yetiştirici birlikleri aracılığıyla gerçekleştirilir. Ürün, işleme sektörüne kalite sınıfına göre sunulur.

Coğrafi Sınırlar ve Koruma

Ankara Tiftiği, coğrafi işaret ile koruma altına alınmıştır. Bu işaret, yalnızca belirli bölgelerde yetiştirilen Ankara Keçisi’nden elde edilen tiftiğin “Ankara Tiftiği” adıyla pazarlanabileceğini garanti eder. Coğrafi sınırlar, başta Ankara olmak üzere, çevre illeri kapsar.

Denetim ve Kalite

Üretim süreci, Tarım ve Orman Bakanlığı ile ilgili yerel birlikler tarafından denetlenir. Kalite sınıflandırması; lif uzunluğu, incelik, parlaklık ve temizlik gibi kriterlere göre yapılır. Bu sınıflandırma, ürünün tekstil sektöründeki kullanım alanlarını belirler.