Anzer Balı, Türkiye’nin kuzeydoğusunda, Rize iline bağlı İkizdere ilçesinin Ballıköy (eski adıyla Anzer) yaylasında üretilen, sınırlı üretime sahip, botanik ve kimyasal açıdan oldukça özgün bir bal türüdür. Yüksek rakım, doğal floranın korunmuş olması ve geleneksel arıcılık yöntemlerinin sürdürülmesi gibi etmenler, Anzer Balı’nı diğer ballardan ayıran başlıca unsurlar arasında yer alır. Bal, yalnızca bu bölgedeki flora üzerinden toplanan nektarla üretilmekte ve dışarıdan taşınan arı kolonileriyle üretime izin verilmemektedir.

^{Anzer Balı Peteği (Anadolu Ajansı)}

Coğrafi Konum ve Yayla Ekolojisi

Anzer Balı’nın üretildiği Ballıköy Yaylası, Doğu Karadeniz sıradağları üzerinde, 2300 ila 3000 metre arasında değişen rakıma sahip bir bölgedir. Yüksek dağ çayırlarının hâkim olduğu bu alanda, nemli iklim ve serin yaz ayları, hem bitki örtüsü hem de arıcılık açısından özel koşullar yaratmaktadır. Bu doğal koşullar, endemik bitki türlerinin yaşamasına olanak tanımakta ve balın içeriğini doğrudan etkilemektedir.

Floristik Özellikler ve Endemizm

Anzer Yaylası, Türkiye florasının en zengin alanlarından biri olarak kabul edilir. Bölgede yapılan botanik araştırmalarda yaklaşık 500 farklı çiçekli bitki türü tespit edilmiştir. Bu türlerin önemli bir kısmı endemiktir; yani yalnızca bu coğrafyada doğal olarak yetişmektedir. Arıların bu bitkilerden topladığı nektar ve polenler, Anzer Balı’na eşsiz bir kimyasal profil kazandırır.

Bu çeşitlilik, Anzer Balı’nın polen profili analizlerinde açıkça görülmekte ve her yıl elde edilen balların Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından polen analizine tabi tutulması zorunlu kılınmaktadır.

Üretim Süreci ve Kontroller

Anzer Balı’nın üretimi, yörede kurulu olan Ballıköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi öncülüğünde yürütülmektedir. Kooperatif, üretim süreçlerinin şeffaflığı, sahte ürünlerle mücadele ve kalite kontrolü açısından kritik bir rol oynamaktadır. Yalnızca Ballıköy ve çevresindeki sınırlı bir bölgede üretim yapılmasına izin verilmekte, farklı bölgelerde üretilen balların "Anzer Balı" adıyla satışı yasaklanmaktadır.

Her yıl yaz sonunda (Temmuz sonu ile Eylül başı arası), arılardan sağım yapılan ballar Rize Üniversitesi veya Hacettepe Üniversitesi laboratuvarlarında analiz edilir. Uygun bulunan ballar, kooperatif etiketi ve analiz numarasıyla ambalajlanır ve piyasaya sunulur. Bu süreç, Anzer Balı’nın taklitinden korunmasını sağlamaktadır.

Fiziksel ve Kimyasal Özellikler

Anzer Balı, genel olarak açık altın sarısı renkte ve akışkan kıvamda olur. Aroması çiçeksi ve yoğun; tadı ise tatlıdan çok, kendine özgü, keskin denebilecek bir lezzettedir. Balın geç kristalize olması, raf ömrü boyunca akışkanlığını korumasına olanak tanır.

^{Anzer Balı Kovanları (Anadolu Ajansı)}

Tescil ve Hukuki Statü

Anzer Balı, 2001 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından "Coğrafi İşaret" ile tescillenmiştir. Bu tescil sayesinde Anzer Balı ismi yalnızca belirli kriterleri karşılayan üreticiler tarafından kullanılabilmektedir. Coğrafi işaretli bu ürün, hem yerel ekonomiye katkı sağlamakta hem de bölgesel ürünlerin korunmasına yönelik örnek bir model oluşturmaktadır.

Ekonomik ve Sosyo-Kültürel Değeri

Anzer Balı, Türkiye’nin en pahalı balları arasında yer almakta olup, kilogram fiyatı piyasada dönemsel olarak 2.000 TL ile 4.000 TL arasında değişmektedir. Kısıtlı üretimi ve yüksek talebi nedeniyle ekonomik değeri yüksektir. Yöre halkı için önemli bir gelir kaynağı olmasının yanı sıra, Rize turizmine de katkı sağlamaktadır.

Sahtecilik ve Tüketici Bilinci

Anzer Balı adı altında satılan birçok ürün piyasada bulunabilmektedir. Bu nedenle, tüketicilerin yalnızca kooperatif onaylı ve analiz sertifikası içeren ürünleri tercih etmeleri önerilir. Her kavanoz üzerinde yer alan analiz numarası, ürünün doğruluğunun sorgulanabileceği bir sistemle entegre edilmiştir.