Ardahan kaz eti, Türkiye'nin kuzeydoğusunda yer alan Ardahan ilinde yetiştirilen yerli kazlardan elde edilen, geleneksel yöntemlerle işlenip muhafaza edilen yöresel bir et ürünüdür. Üretim süreci, Ardahan ili ve çevresine özgü iklimsel koşullarda gerçekleştirilmekte olup ürün uzun yıllardır geleneksel mutfağın bir parçası olarak değerlendirilmektedir.

Üretim Yöntemi

Ardahan kaz eti üretimi, ilkbaharda başlayan doğal yetiştirme süreciyle başlar. Kazlar, yaz boyunca Ardahan’ın yüksek rakımlı doğal meralarında serbestçe otlatılır. Bu serbest dolaşım, kas gelişimini doğal yollarla sağlar. Sonbahardan itibaren ise besi dönemine girilir; kazlara arpa, buğday ve mısır gibi yerel tahıllar verilir. Bu beslenme şekli, hayvanların doğal yollarla yağlanmasını sağlar ve ürünün lezzetini etkiler.

Kesim ve İşleme

Kesimler genellikle Kasım ve Ocak ayları arasında gerçekleştirilir. Kazlar kesildikten sonra tüyleri yolunur, iç organları çıkarılır ve etler tuzlanarak soğuk hava koşullarında askıya alınır. Kurutma işlemi, Ardahan’ın doğal iklim koşullarına uygun olarak 10–15 gün sürer. Bu süreçte herhangi bir katkı maddesi kullanılmaz. Etler bütün olarak ya da parçalara ayrılmış biçimde saklanabilir. Kurutulan kaz eti, soğuk hava deposunda 6 aya kadar, derin dondurucuda ise bir yıla kadar bozulmadan muhafaza edilebilir.

^{Dondurulmuş Ardahan Kaz Eti (Türk Patent ve Marka Kurumu)}

Ayırt Edici Özellikleri

• Yüksek Rakımlı ve Sert İklimli Coğrafyada Yetiştirme: Ardahan’ın 1800 metreyi aşan rakımı ve sert kara iklimi, kazların doğal bağışıklığını ve yağ dokusunu artırır. Bu çevresel koşullar, kaz etine özgü yoğun lezzet ve dayanıklılık kazandırır.

• Geleneksel Kurutma Yöntemi: Et, kesim sonrası tuzlandıktan sonra -18 °C’ye kadar düşen dış ortam sıcaklıklarında doğal hava sirkülasyonu sağlanarak kurutulur. Bu yöntem, modern soğutma sistemlerine ihtiyaç duymadan etin uzun süre muhafazasına olanak tanır.

• Yüksek Yağ Oranı: Etin yüksek yağ içeriği, hem uzun pişirme süreçlerine uygunluk sağlar hem de lezzet derinliğini artırır. Geleneksel kaz yemeklerinde bu yağ ayrıca yemeklerin pişirilmesinde kullanılır.

• Sınırlı Coğrafi Üretim Alanı: Sadece Ardahan ili ve bağlı ilçelerinde üretilebilmesi, ürünün otantik yapısını korur. Bu sınırlandırma, hem biyolojik hem de kültürel olarak kaz etinin yerel karakterini belirginleştirir.

^{Ardahan Kaz Eti (AA)}

Coğrafi İşaret Durumu

Ardahan kaz eti, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 22 Haziran 2021 tarihinde “coğrafi işaret” olarak tescillenmiştir. Tescil, Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası adına yapılmış olup menşe adıyla korunmaktadır. Coğrafi işaret belgesi, ürünün sadece Ardahan ili ve ilçelerinde, yerel üretim yöntemleriyle ve bölgeye özgü çevresel koşullar altında üretilebileceğini garanti altına alır. Bu tescil ile ürünün geleneksel üretim biçimi, özgün nitelikleri ve bölgesel kimliği korunarak taklit edilmesinin önüne geçilmesi amaçlanmıştır.