Ayazini Ören Yeri, Afyonkarahisar ilinin İhsaniye ilçesi sınırları içerisinde yer alan ve Frigler döneminden itibaren kesintisiz yerleşim görmüş bir arkeolojik alandır. Bölge, Afyonkarahisar-Eskişehir karayolunun 27. kilometresinden sağa doğru 4,7 km uzaklıkta bulunmaktadır.

^{Ayazini Ören Yeri (Türkiye Kültür Portalı)}

Tarihî Dönemler ve Yerleşim

Ayazini, Frigler döneminden Roma ve Bizans dönemlerine kadar farklı kültürlere ev sahipliği yapmıştır. Bu süreçte kaya oyma mimarisi ön plandadır. Bölgedeki kaya mezarları, kaya evleri ve kiliseler, bölgenin doğal arazi yapısına uyum sağlayarak oluşturulmuştur.

Kaya Mezarları

Roma ve Bizans dönemlerine ait kaya mezarları, aile ve tek kişilik oda planlarında olup, bazıları çift katlıdır. Mezar odalarının cephelerinde üçgen alınlıklı ve sütunlu ön boşluklar yer almakta; içinde kemerli tekne mezarlar bulunmaktadır. Bazı mezar cepheleri aslan kabartmaları ve Medusa başları gibi süslemelerle zenginleştirilmiştir.

^{Ayazini Kaya Mezarları (Türkiye Kültür Portalı)}

Kaya Yerleşimleri ve Kiliseler

Ayazini'deki kaya evler, tek odalı veya yan yana ve üst üste oyularak oluşturulmuştur. Bazı evlere basamaklar veya iç tünellerle ulaşılmaktadır. Kaya kilisesi, kayaya oyulmuş apsisli ve kubbeli yapısıyla 1000’li yıllarda inşa edilmiştir ve manastır yapısının parçası olarak çevresindeki kaya odalarıyla birlikte yer almaktadır.

^{Ayazini Kilisesi (Türkiye Kültür Portalı)}

Avdalaz Kalesi ve Sarnıç

Avdalaz Kalesi, kaya kütlesinin oyularak yerleşim yeri haline dönüştürüldüğü bir yapıdır. Kale içerisinde çok katlı oyma yapılar bulunmakta ve zemininde derin bir sarnıç yer almaktadır. Ayrıca, kaya yerleşimlerinde kayaya oyulmuş tuvalet ve depo gibi yapılar mevcuttur.

Ayazini Ören Yeri, tarihî ve arkeolojik açıdan önemli bir kültür varlığı olarak korunmakta ve ziyaretçilere açıktır. Bölge, yerel turizm şenliklerine ev sahipliği yapmaktadır ve girişler genellikle ücretsizdir.