Balıkesir manda kaymağı, Balıkesir yöresine özgü kırsal bir süt ürünüdür. Coğrafi işarette yer alan no. 1428 tescil numarasıyla, Balıkesir büyükşehir belediyesi tarafından desteklenen mahreç işareti kapsamında tescillenmiştir. Bu ürün, Balıkesir bölgesine ait geleneksel üretim süreçleri ve kalitesiyle tanınır. Ürünün özgünlüğü, hammaddesinin ve üretim aşamasının en az birinin yerel coğrafi sınırlar içinde gerçekleşmesine dayanır.

Üretim Metodu ve Geleneksel Aşamaları

Manda kaymağı, manda sütünden belirli bir süreçte elde edilen yoğun bir süt ürünüdür. Geleneksel olarak sütün kaynatılması, yüzeye çıkan kaymak kısmının toplanması ve bu kısmın kaymağının alınması şeklinde hazırlanır. Bu yöntem, bölgenin kültürel ve coğrafi özelliklerinden kaynaklanan özgünlük taşır ve üretimin en az bir aşaması Balıkesir sınırları içinde gerçekleştirilir; bu da ürüne mahreç işareti alınmasını sağlar.

Denetleme ve Coğrafi İşaret Konumu

Balıkesir manda kaymağı’na verilen mahreç işareti, ürünün üretildiği coğrafi alanda en az bir üretim veya işlem aşamasının yapılmasını zorunlu kılar. Bu sayede ürün hem coğrafi kimliğini korur hem de belirlenen standartlara uygun olarak üretilip denetlenir. Tescil süreci 29 haziran 2021’de başlatılmış; 28 temmuz 2023’te tamamlanmıştır. Mahreç işareti, yöreye özgü niteliğin resmi olarak korunmasını sağlar.

Coğrafi İşaret Süreci ve Kullanım Koşulları

• Başvuru Tarihi / No: 29 Haziran 2021 (C2021/000261)
• Tescil Tarihi / No: 28 Temmuz 2023, No 1428
• Tescil Ettiren: Balıkesir Büyükşehir Belediyesi
• Coğrafi Sınır: Tüm üretim ve işleme süreçleri Balıkesir ili sınırları içinde gerçekleştirilmeli
• Kullanım Şartları: “Balıkesir Manda Kaymağı” ibaresi ve mahreç amblemi ürün veya ambalaj üzerinde kullanılmalıdır; ambalaj mümkün değilse işletmede görünür şekilde bulundurulmalıdır.

Teknik ve Organoleptik Özellikler

• Ürün Grubu: Peynirler ve tereyağı dışındaki süt ürünleri
• Malzeme: Geleneksel manda sütünden elde edilen kaymak; yüksek yağ oranı ile karakterizedir .
• Ayırt Edici Özellik: Yoğun yağ yapısı sayesinde yumuşak doku ve güçlü aroma sunar; ekşi ve kremsi profil Balıkesir mutfağında özgün bir bileşen olarak öne çıkar.

Üretim Süreci ve Kullanım Yöntemleri

• Kaymağın, manda sütünden özel yöntemlerle ayrıştırılması ve mayalanmadan geleneksel yöntemle elde edilmesi gereklidir.
• Üreticiler, kaymağı tatlılarda (özellikle Balıkesir Kaymaklısı gibi coğrafi işaretli ürünlerde) kullanmakta; bu ürünlerde Balıkesir Manda Kaymağı olmazsa marka bütünlüğü bozulur.
• Türk Patent belgesinde Balıkesir Kaymaklısı’nın tanımında manda kaymağının tat ve tekstür açısından temel bileşen olduğu açıkça belirtilmiştir.

Bölgesel Kimlik & Ekonomik Katkı

Balıkesir şehrinin coğrafi işaretli ürün portföyüne dahil edilen manda kaymağı, yerel gastronomi kimliğini güçlendirmektedir.

Balıkesir Kaymaklısı tatlısı için birincil bileşen olduğundan, hem yerel üreticinin hem de Balıkesir Büyükşehir Belediyesi'nin marka değerine katkı sağlamaktadır.

Bölgedeki tescilli ürün sayısının artmasıyla birlikte Balıkesir’in yöresel ürünleri ulusal düzeyde tanıtılmakta ve ekonomik potansiyeli artmaktadır.