Havran siyah inciri, Balıkesir ilinin Havran ilçesine özgü, kendine has özelliklere sahip ve yöresel üretim teknikleriyle yetiştirilen bir incir çeşididir. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret olarak tescillenmiş bu ürün, hem bölgesel tarımın gelişimine katkı sağlamakta hem de kültürel mirasın korunmasına hizmet etmektedir.

Özellikler

Havran siyah inciri, kendine özgü koyu mor ile siyah arasında değişen kabuk rengi ve yuvarlak-oval formu ile ayırt edilir. Ortalama ağırlığı 10-15 gram aralığındadır. Meyve eti yumuşak, sulu ve tatlıdır; incirin aroması karakteristiktir ve yoğun bir lezzet profiline sahiptir. Yüksek kuru madde oranı (%30-%35 arasında) ve düşük asit içeriği ile tüketici tarafından tercih edilen bir çeşittir.

Üretim alanındaki toprak yapısı ve iklimsel koşullar, Havran siyah incirinin aromatik özelliklerini ve dayanıklılığını artıran temel faktörler olarak öne çıkar. Ayrıca yetiştirme tekniklerinde geleneksel budama yöntemleri ve doğal gübre kullanımı yaygındır.

Coğrafi İşaret Süreci

Havran siyah inciri için Türk Patent ve Marka Kurumu'na 15 Nisan 2022 tarihinde coğrafi işaret başvurusu yapılmış olup incir, 25 Haziran 2023 tarihinde mahreç işareti olarak tescillenmiştir (Tescil No: 1728). Başvuru sahibi Havran Belediyesi ve Havran Ziraat Odasıdır.

Coğrafi sınır sadece Havran ilçesi ile sınırlı tutulmuş ve ürünün yetiştirildiği alanlar detaylı olarak belirlenmiştir. Tescil süreci, incirin teknik özelliklerinin bilimsel verilere dayandırılması, üretim metotlarının standartlaştırılması ve bölgesel üreticilerin organizasyonu ile yürütülmüştür.

Üretim ve Denetim Mekanizması

Üretim, sadece tescilli coğrafi sınır içerisinde, belirlenen teknik tariflere uygun olarak gerçekleştirilir. Hasat sonrası işlemler, ürünün kalitesini korumak amacıyla standartlaştırılmıştır. Üreticiler, Havran Ziraat Odası tarafından denetlenir. Ayrıca, Türk Patent Kurumu ve yerel tarım müdürlükleri işbirliğiyle yıllık denetimler yapılmaktadır.

Bölgesel ve Ekonomik Önemi

Havran siyah inciri, bölge tarım ekonomisinin canlanmasında önemli bir rol oynar. Coğrafi işaret tescili ile birlikte, ürünün marka değeri artmış ve ulusal pazarlarda tanınırlığı sağlanmıştır. Bu durum, üreticilerin gelirlerini artırırken, Havran ilçesinin tarımsal kalkınmasına da destek olmuştur. Ayrıca, ürünün gastronomi turizmine katkısı ve yerel festivallerde tanıtılması, bölgenin kültürel kimliğinin güçlenmesine yardımcı olmaktadır.