Bartın yumurtalı ısput yemeği, Türkiye’nin Karadeniz bölgesinde yer alan Bartın iline özgü, mahreç işaretiyle tescillenmiş geleneksel bir yemektir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 10 Mart 2022 tarihinde coğrafi işaret alarak koruma altına alınmıştır. Tescil işlemi Bartın Belediyesi tarafından gerçekleştirilmiş olup, ürünün ünü ve üretim yöntemi Bartın iliyle doğrudan ilişkilidir.

Ürün Nitelikleri

Bu yemek, Latince adı Trachystemon orientalis olan ve halk arasında “ısput” olarak bilinen bitkinin haşlanıp kavrulması ve yumurta ile pişirilmesiyle hazırlanır. Isput bitkisi, Bartın’ın doğal florasında yetişen, bölge halkı tarafından uzun yıllardır bilinen ve tüketilen bir türdür. Yemeğin temel ayırt edici özelliği, yalnızca Bartın ilinde yetişen ısputun kullanılması ve yöreye özgü pişirme tekniğidir. Bu özellikler, ürünün coğrafi sınırla ün bağı kurmasını sağlamıştır.

Üretim Metodu

Bartın yumurtalı ısput yemeği, yalnızca Bartın ilinde yetişen ısput bitkisiyle hazırlanır. Üretim süreci, yöreye özgü tekniklerle yürütülür. Öncelikle 1 kilogram ısput bitkisi iyice yıkanır, dış kabukları ayıklanır ve birkaç santimetre uzunluğunda doğranır. Tencerede yaklaşık 1,5 litre su ve 10 gram tuzla haşlanır. Haşlanan bitki süzüldükten sonra ılımaya bırakılır. Ardından 4 ila 5 adet doğranmış kuru soğan, 100 mililitre ayçiçek yağı ile pembeleşinceye kadar kavrulur. Üzerine 5 ila 6 gram karabiber ve 5 gram tuz serpilir. Bu karışıma 4 ila 5 adet yumurta kırılır ve pişirilir. Yumurtalar piştikten sonra haşlanmış ısputlar eklenerek karıştırılır. Son aşamada, yemek kısık ateşte yaklaşık 15 dakika daha kavrularak sıcak şekilde servis edilir.

Coğrafi Sınır ve Üretim Koşulları

Yemeğin üretiminde kullanılan ısput bitkisi yalnızca Bartın ilinde yetişmektedir. Bu nedenle ürünün tüm üretim aşamaları—toplama, işleme ve pişirme—Bartın ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir. Bu koşul, ürünün mahreç işaretiyle tescillenmesinin temel gerekçesidir.

Denetim Mekanizması

yumurtalı ısput yemeğinin üretimi ve tescil koşullarına uygunluğu, Bartın Belediyesi koordinasyonunda oluşturulan üç kişilik bir denetim mercii tarafından kontrol edilir. Bu mercii; Bartın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Bartın Belediyesi’nden uzman temsilcilerden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak yapılır; ayrıca şikâyet durumlarında veya gerekli görüldüğünde her zaman gerçekleştirilebilir. Denetimlerde; bileşenlerin uygunluğu, üretim metoduna sadakat ve mahreç işareti ibaresini doğru kullanımı incelenir.