Bolu Kabaklı Gözlemesi, Bolu mutfak kültürüne özgü, şekerli iç harçla hazırlanan geleneksel bir gözleme çeşididir. İç harcında yalnızca Bolu’da yetiştirilen kara kabak, kuru soğan, beyaz şeker ve karabiber yer alır; mayasız hamurla hazırlanır ve sacda çift kat yufka arasında pişirilir. Hem yerel hammaddelerin kullanımı hem de geleneksel üretim yöntemiyle ayırt edici nitelik taşır; bu yönüyle 2020 yılında “mahreç işareti” ile coğrafi işaret korumasına alınmıştır.

^{Bolu Kabaklı Gözlemesi (Türk Patent Ve Marka Kurumu)}

Kültürel Bağlam

Bolu Kabaklı Gözlemesi, tarihsel süreçte Bolu’da özel günlerde imece usulü kadınlar tarafından bir araya gelinerek yapılmış; nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar ulaşmış bir gelenektir. Kara kabağın yörede farklı tüketim şekillerinden biri olarak ortaya çıkan bu gözleme, Bolu’nun yerel mutfağının özgün ürünleri arasında yer alır.

Ayırt Edici Özellikler

Bolu Kabaklı Gözlemesi’ni diğer benzer ürünlerden ayıran temel unsur, iç harcında yalnızca Bolu ilinde yetiştirilen kara kabağın (Cucurbita pepo L.) kullanılmasıdır. Bu yerel kabak türü, kendine özgü renk ve lezzet profiliyle ürüne coğrafi kimlik kazandırır. İç harçta beyaz şeker ve karabiberin birlikte kullanılması, tatlı ve hafif baharatlı bir denge oluşturarak gözlemeye özgün bir aroma kazandırır.

Hamur, mayasız olarak hazırlanmakta ve genellikle Bolu’nun kaynak sularıyla yoğrulmaktadır; bu da hamurun kıvamı ve tekstüründe ayırt edici bir nitelik sağlar. Gözlemeler sac üzerinde çift kat yufka arasında pişirilmekte, pişirme işleminin ardından üzerine beyaz şeker ile kavrulmuş tereyağı sürülerek karakteristik bir lezzet katılmaktadır. Ürünün tüm üretim süreci Bolu il sınırları içerisinde, geleneksel yöntemlere ve belirlenmiş üretim kurallarına uygun şekilde gerçekleştirilmek zorundadır. Bu özellikler, Bolu Kabaklı Gözlemesi’ni Türkiye’deki diğer kabaklı hamur işlerinden ayıran başlıca niteliklerdir.

Üretim Metodu

• Hamur: Özel amaçlı buğday unu, su, tuz.
• İç Harç: Bolu’da yetiştirilen kara kabak (soyulup haşlanmış, ezilmiş veya rendelenmiş), kuru soğan, tereyağı, ayçiçek yağı, beyaz şeker, tuz, karabiber.

Yapılışı

Kara kabaklar soyulur, doğranır ve haşlanır veya çiğ olarak rendelenir. Kuru soğan doğranarak tereyağı ve ayçiçek yağı ile kavrulur. Haşlanmış veya rendelenmiş kara kabak eklenir ve kısık ateşte kavurma devam eder. Kabaklar yumuşayınca işlem sonlandırılır. Ardından beyaz şeker, karabiber ve tuz eklenip karıştırılır ve harcın oda sıcaklığında soğuması sağlanır. Özel amaçlı buğday unu, su ve tuz karıştırılarak yoğrulur. Hamurun yumuşak kıvamda olması sağlanır ve mayasızdır. Yoğrulan hamur 20-30 dakika dinlendirilir.

Dinlenen hamur 70-80 gramlık bezelere ayrılır. Her bezeye özel amaçlı buğday unu serpilip ince açılır. Açılan hamur, oklava yardımıyla oklavaya sarılarak gözere serilir. Gözer üzerine bir kat hamur serilir, iç harç konur ve üzerine tekrar bir kat hamur yerleştirilir. Kenarlar el ile bastırılarak yapıştırılır. Gözlemeler, sıcak sac ocağında çevrilerek pişirilir. Pişen gözlemelerin üzerine beyaz şeker ile kavrulan tereyağı sürülür veya tercihen kaymakla birlikte servis edilir.

Coğrafi İşaret Tescili

Bolu Kabaklı Gözlemesi, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 26 Nisan 2019 tarihinde koruma altına alınmak üzere Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 10 Kasım 2020 tarihinde mahreç işareti olarak tescil edilmiştir. Tescil sahibi Bolu Ticaret ve Sanayi Odası olup, ürünün coğrafi sınırı Bolu ili ile sınırlıdır. Ürün hem kendisi hem ambalajı üzerinde “Bolu Kabaklı Gözlemesi” ibaresi ve mahreç işareti amblemi yer alır. Kullanımın mümkün olmadığı durumlarda ise işletmede kolayca görünür şekilde bulundurulması zorunludur.

Denetim ve Koruma

Denetimler Bolu Ticaret ve Sanayi Odası koordinatörlüğünde; Bolu Belediyesi, Bolu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Bolu İl Sağlık Müdürlüğü temsilcilerinden oluşan en az 3 kişilik denetim mercii tarafından yapılır. Denetimler yılda en az bir kez gerçekleştirilir, 6769 sayılı Kanun uyarınca raporlanır ve Türk Patent ve Marka Kurumuna iletilir. Denetimlerde mahreç işareti kullanımı, bileşen uyumu ve üretim metodu kriterlerine uygunluk kontrol edilir. Tespit edilen uygunsuzluklar ilgili taraflara bildirilir.